Sudan’dan İsrail ile ilişkileri normalleştirmeye şartlı onay

Sudan ABD’nin ülkeyi teröre destek veren ülkeler listesinden çıkartması karşılığında İsrail ile normalleşmeyi kabul edecek.
Şarku’l Avsat’a konuşan yerel kaynaklar, Sudan ve ABD yönetiminin Hartum'un ABD'nin teröre destek veren ülkeler listesinden çıkarılmasını içeren bir anlaşmaya vardığını doğruladı. Söz konusu anlaşmanın, İsrail ile Arap ülkeleri ilişkilerinde normalleşmenin bölgede barışın tesis edilmesindeki ve Filistinlilerin haklarının korunmasındaki rolü üzerine bir ‘ön anlaşmaya’ ek olarak önümüzdeki günler içerisinde duyurulması bekleniyor. Hartum, normalleşme konusundaki tutumunu mali yardım paketini de içeren taleplerinin yerine getirilmesi ve uluslararası finans kuruluşlarından kredi almasının kolaylaştırılması şartına bağlıyor.
Şarku’l Avsat’a konuşan kaynaklar; iki tarafın, Sudan'a 7 milyar dolar değerinde ABD desteğinin sağlanması, Hartum’un teröre destek veren ülkelerden çıkarılması, Sudan’ın Arap-İsrail barış anlaşmalarındaki rolünün belirlenmesi, iki tarafın Hartum'un ileride herhangi bir konuda yargılanmamasını garanti eden bir yasa çıkarılması üzerine dayanışma sağlamasını öngören bir anlaşmaya vardığını söyledi.
Sudan’ın üç günlük üst düzey Abu Dabi görüşmelerinde ABD ekibine sunduğu talep paketinin uygulamaya konması şartıyla İsrail ile ilişkilerini normalleştirmeyi prensipte kabul ettiğini söyleyen kaynakların ifade ettiğine göre, ABD heyeti, söz konusu görüşmeler sırasında ABD Başkanı Donald Trump ve Başdanışmanı Jared Kushner ile temaslarda bulundu.
ABD tarafıyla bilhassa İsrail ile normalleşme meselesindeki müzakerelerde tek bir tutum sergilemek için Sudan Geçici Egemenlik Konseyi Başkanı Abdulfettah el-Burhan’ın Egemenlik Konseyi ile Bakanlar Konseyi arasında ortak toplantı düzenlemesi bekleniyor. Zirâ iktidardaki Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri koalisyonu partilerinden özellikle de Sadık el-Mehdi liderliğindeki Milli Ümmet Partisi, Komünist Partisi, Sudan Baas Partisi ve diğer milliyetçi partiler İsrail ile normalleşmeye itiraz ettiklerini bildirmişti.
Anlaşmanın tamamlanmasının ardından Sudan hükümetinin Amerikan muhribi USS Cole’un Aden Körfezi'nde uğradığı saldırı ve Kenya ile Tanzanya'daki ABD büyükelçiliklerine yönelik saldırılarda verilen kurbanlara tazminat ödemesi bekleniyor.
Abu Dabi’de Adalet Bakanı Nasreddin Abdulbari ve çeşitli dosyalardaki birçok uzmanın da aralarında bulunduğu üst düzey bakanlık heyetine başkanlık eden Burhan, dün Hartum’a döndü. Üç gün süren, ABD-Sudan ilişkileri ve İsrail ile normalleşmenin ele alındığı görüşmeler hakkında resmi açıklamada bulunmayan Burhan, hükümet ile istişarelerde bulunacağını belirtti.
Geçici Egemenlik Konseyi tarafından dün yapılan açıklamaya göre, Burhan ABD tarafıyla yaptığı görüşmeler, Sudan'ın Arap-İsrail barış anlaşmalarına verdiği desteği, aynı zamanda bu anlaşmaların iki devletli çözüm yoluyla Filistinlilerin haklarını korumanın ve bölgedeki istikrarı sağlamanın bir yolu olarak görüldüğünü doğruladı. Açıklamada, “Ciddiyet ve dürüstlüğün eşlik ettiği görüşmelerde, ortak ilgi alanına giren bir dizi konu tartışıldı; Arap-İsrail barışı geleceği, bunun bölgedeki istikrarı koruma ve Filistin halkının iki devletli çözüm mucibince devlet kurma hakkını himaye etme üzerindeki etkisi ve Sudan'ın bu barışa ulaşmadaki rolü başta olmak üzere bölgesel ve uluslararası meseleler ele alındı.
Açıklamaya göre, Sudan'ın bölge hakkındaki konularda çok önemli bir rol oynaması bekleniyor. Zirâ “Görüşmelerde; Sudan'ın teröre destek veren ülkeler listesinde yer alması, Darfur barış yasası, ABD’nin Sudan vatandaşlarının düzenli göç programına katılmalarını engelleyerek onlara kısıtlama uygulamasına odaklanıldı” ifadelerine başvuruldu. Abu Dabi müzakerelerinden çıkan sonuçlar, üzerinde tartışılması, Sudan çıkarları ve istekleri konusunda ortak bir vizyona ulaşılması için geçiş otoritesi organlarına sunulacak.
Sudan Başbakanı Abdullah Hamduk, Sudan’ın söz konusu listeden çıkarılması üzerine ABD ile anlaşmaya varılması için Sudan hükümetinin gelecekte terörle ilgili herhangi bir davada kovuşturulmamasını sağlayacak kanunların çıkarılması gerektiğini söyledi.
Bakanlar Kurulu'nda hükümetin bu yöndeki adımları hakkında açıklamada bulunan Hamduk; Kenya ve Tanzanya büyükelçilikleri ve USS Cole muhribi kurbanları ailelerine ödenecek tazminatın hazır olduğunu bildirdi.
Sudan hükümeti, terör dosyasıyla ilgili tüm davaları çözmek için 335 milyon dolar ödeme taahhüdünde bulundu. Bakanlar Kurulu, ABD’de bulunan Sudanlıların Sudan'ı teröre destek veren ülkeler listesinden çıkarma çabalarına atıfta bulundu.
Diğer yandan, ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo ise Kongre'ye, Sudan'ın söz konusu listeden çıkarılması anlaşmasının bir an önce geçirilmesi çağrısında bulundu. AFP’nin haberine göre, dün Kongre üyelerine bir mektup gönderen Pompeo, Sudan’ın listeden çıkarılmasının hemen ardından mağdurlara tazminat ödemesi şartıyla anlaşmanın Ekim ayı ortalarından önce geçirilmesinin önemini vurguladı.