عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
YAŞAM

2021 Rio karnavalına koronavirüs engeli

Rio karvanalı (Arşiv-Reuters/Pilar Olivares)
Rio karvanalı (Arşiv-Reuters/Pilar Olivares)
    Brasilia/İHA
TT
TT

2021 Rio karnavalına koronavirüs engeli

Rio karvanalı (Arşiv-Reuters/Pilar Olivares)
Rio karvanalı (Arşiv-Reuters/Pilar Olivares)

En fazla turist çeken festivallerden biri olan ve Şubat ayında gerçekleşmesi beklenen Rio karnavalı süresiz olarak ertelendi.
Güney Amerika'da en fazla korona virüs vakasının görüldüğü Brezilya'da vaka sayılarında artış yetkilileri harekete geçirdi. Daha önce 2021 Ekim ayına ertelenen her yıl milyonlarca ziyaretçinin akın ettiği Rio karnavalı bu kez süresiz olarak ertelendi. Geçtiğimiz yıllarda da karnavalda görev alan Samba okulları, karnavalın korona virüs aşısı olmadan organize edilmesinin neredeyse imkansız olduğunu ifade ederek, kutlamaların yapılmaması gerektiğini savundu. Samba Lig (LIESA) Başkanı Jorge Castanheira, Samba okullarının Şubat ayında gerçekleştirilecek karnavalı organize etmek veya karnavala hazırlanmak için yeterli zamanlarının olmadığını söyleyerek, “Şehir güvenli olduğunda gerçekleştirilebilecek alternatif bir çözüm arıyoruz. Ancak tam bir tarih veremiyoruz” ifadelerini kullandı. LIESA yetkilileri, erteleme kararanın sokak kutlamaları için geçerli olmadığını ifade etti.
Dünya genelinde korona virüs salgınından en çok etkilenen ülkeler arasında 3. sırada olan Brezilya'da pandemi sürecinde şu ana kadar 4 milyon 659 bin 909 kişi korona virüse yakalanırken, 139 bin 883 kişi ise korona virüs sonucu hayatını kaybetti.

Daha fazlasını oku

 
 
YAŞAM

Bilim insanları primatları inceledi: Alfa erkek kural değil istisna

Erkek egemenliğinin en belirgin olduğu türlerden biri şempanzeler (AFP)
Erkek egemenliğinin en belirgin olduğu türlerden biri şempanzeler (AFP)
TT
TT

Bilim insanları primatları inceledi: Alfa erkek kural değil istisna

Erkek egemenliğinin en belirgin olduğu türlerden biri şempanzeler (AFP)
Erkek egemenliğinin en belirgin olduğu türlerden biri şempanzeler (AFP)

Bilim insanları primat türlerinde alfa erkek olgusunun pek de gerçek olmadığını tespit etti. Geniş kapsamlı araştırma, dişi ve erkekler arasındaki hiyerarşik ilişkinin daha karmaşık olduğuna işaret ediyor.

İnsanların da içinde yer aldığı primat grubunda ya erkeklerin ya da dişilerin popülasyondaki hakim cinsiyet olduğu düşünülüyordu. Genellikle erkeklerin gruptaki hakimiyeti elinde tuttuğuna inanılıyordu.

Ancak hakemli dergi PNAS'te dün (7 Temmuz) yayımlanan çalışmada durumun sanıldığı kadar net olmadığı ve beklendiğinden daha fazla popülasyonda dişilerin egemen olduğu ortaya çıktı.

Araştırmacılar maymunlar, lemurlar, tarsiyerler ve lorisler gibi 121 primat türüne ait 253 popülasyondan 5 yıl boyunca veri topladı. Ekip varsayımların ötesinde daha net bilgi edinmek adına ayrıntılı davranış kayıtları toplayıp grup içindeki kavgaları ve kazananları derledi.

Çalışmada karşı cinsler arasındaki kavga ve tartışmaların sanılandan çok daha sık yaşandığı saptandı. Bir grup içindeki anlaşmazlıkların ortalama yarısı dişi ve erkekler arasında geçti. 

Araştırma genelinde incelenen kavgaların yaklaşık yüzde 90'ını erkekler kazandığı için bu açıdan net bir erkek hakimiyeti olduğu söylenebilir.

Öte yandan araştırmacılar popülasyonların sadece yüzde 17'sinde bu durumun gözlemlendiğini söylüyor. İnsanların en yakın akrabalarından şempanze ve bonobolar bu kesimde yer alırken, lemur ve bonoboların da olduğu primat popülasyonlarının yüzde 13'ünde net bir dişi egemenliği vardı.

Geri kalan yüzde 70'lik kısımdaysa bir cinsiyetin diğeri üzerindeki hakimiyet ya orta düzeydeydi ya da hiç yoktu.

Fransa'daki Montpellier Üniversitesi'nden çalışmanın başyazarı Dr. Élise Huchard, "Sıkı bir erkek egemenliği gerçekten azınlıkta" diyerek ekliyor: 

Bunun çoğunluk olmasını beklemiyorduk çünkü literatürü iyi biliyoruz ancak yüzde 20'nin altında kalmasını pek beklemezdik.

Erkek egemenliğinin daha net olduğu gruplarda, bu cinsiyetin vücut veya dişlerinin daha büyük olduğu gözlemlendi. Ayrıca dişilerin kaçıp ağaçlara tırmanamadığı popülasyonlarda da benzer bir durum vardı.

Öte yandan dişiler hakimiyetini, üremeden gelen güçleriyle kazanıyordu. Dr. Huchard, "Bir dişi çiftleşmek istemiyorsa, erkek bu konuda hiçbir şey yapamaz" diye açıklıyor: 

Dişiler üremeyi kontrol ettiklerinde, bunu erkeklere karşı bir güç mekanizması olarak kullanabiliyorlar.

Bilim insanları ayrıca dişilerin birbirleriyle rekabet ettiği ve erkeklerin yavrulara daha fazla baktığı gruplarda da dişi egemenliğinin daha yaygın olduğunu gözlemledi. Bu türlerde dişiler ya genellikle yalnız oluyor ya da sadece erkek-dişi çiftleri halinde yaşıyorlar. Bu durum tek eşliliğin dişi hakimiyetiyle bağlantılı olduğu anlamına gelebilir.

Araştırmacılar bu sonuçların doğrudan insanlara uygulanamayabileceğini ancak yakın akraba türlerdeki cinsiyet rollerinde şaşırtıcı bir esnekliğe işaret ettiğini söylüyor. 

Dr. Huchard, "Bu sonuçlar, insanlık tarihinde daha sonra ortaya çıkan tarım toplumlarına kıyasla daha eşitlikçi olan avcı-toplayıcılar arasındaki kadın-erkek ilişkileri hakkında bildiklerimizle epey örtüşüyor" diyor.

Independent Türkçe, Science Alert, BCC Science Focus, PNAS