Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, İranlı mevkidaşı Muhammed Cevad Zarif ile dün başkent Moskova’da gerçekleştirdiği görüşmede İran’ın nükleer programını ve Tahran’a yönelik ABD yaptırımlarının yeniden başlatılması karşısında koordinasyonun geliştirilmesini ele aldı.
Lavrov toplantının başında, İran tarafıyla devam ettirilen diyalogun, “İran’ın nükleer programına ilişkin Kapsamlı Ortak Eylem Planı’nı korumak için ek adımların formüle edilmesine” yardımcı olmasını umut ettiğini dile getirdi. Lavrov, ülkesinin halen bu önemli belgeye (Kapsamlı Ortak Eylem Planı) bağlı olan tüm katılımcılarla birlikte aktif olarak çalıştığına dikkat çekti.
Lavrov, Moskova ve Tahran yönetimlerinin uluslararası arenada, ortak eylem ve ikili iş birliğinde nasıl ilerleme kaydettiği hususunda net bir anlayış paylaştıklarını vurguladığı açıklamasını şöyle sürdürdü:
“Maalesef, plan etrafındaki durum gün geçtikçe daha da kötüye gidiyor. Amerikalı meslektaşlarımız, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nde destek bulamayan, kabul edilemez, tek taraflı ve kanunsuz fikirlerini empoze etmeye çalışıyorlar.”
Lavrov görüşme sonrasında yapılan ortak basın toplantısında Moskova’nın İran ile “ortaklığı” ilerletmeye verdiği önemi yineledi. Bakan Lavrov, iki ülkenin ortak hükümet komisyonunun 2020 sonunda Moskova’da bir araya gelmesine ilişkin anlaşmasına işaret ederek ülkeler arasında nükleer, enerji, ulaşım ve diğer alanlarda iş birliğini geliştirmek için geniş bir işbirliği alanının bulunduğu vurguladı. “Moskova ve Tahran’ın uluslararası ve bölgesel meselelerde aynı veya birbirine çok yakın görüşlere sahip olduğuna” dikkat çekti.
Lavrov Washington’ın hamlelerine karşı oluşan bu görüşün, BMGK’ya üyelerinin çoğunluğu ve Ortak Eylem Planı’na imza atan ülkeler tarafından desteklendiğini kaydetti. ABD’nin Tahran’a yönelik yaptırımları yeniden başlatma kararıyla askeri teknoloji paylaşımına uygulanan ambargo hakkında değerlendirmelerde bulunan Lavrov söz konusu kararın “yasa dışı olduğunu ve uygulanamayacağını” söyledi. Rusya Dışişleri Bakanı, askeri teknoloji de dahil olmak üzere İran ile her alanda iş birliğinin yeniden başlatılmasının yasal olduğuna ve BMGK kararlarına uygun olarak yürütüldüğüne işaret etti. Ayrıca 2231 sayılı karar uyarınca “daha önce İran’ın silahlanmasına getirilen tüm kısıtlamaların bir ay içerisinde kalkacağını, askeri ve teknik alanlardaki iş birliğinin kapsamını genişletmek için çeşitli çalışma alanlarının da mümkün kılınacağını” vurguladı. Lavrov, mevkidaşıyla yaptığı görüşmede İran’ın nükleer anlaşma kapsamındaki yükümlülüklerine olan bağlılığını teyit etmek amacıyla iki tarafın Nükleer Silahların Yasaklanması Kurumu ile temaslarını yeniden canlandırmayı ele aldıklarına da işaret etti.
Diğer yandan İran Dışişleri Bakanı Zarif, ülkesinin Moskova ile çeşitli alanlarda iş birliğine verdiği önemi vurguladı. ABD’nin Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ndeki hamleleri karşısında Rusya’nın tutumuna övgüde bulunan Zarif, Moskova yönetiminin “BM Güvenlik Konseyi’nin sorunları çözmedeki güvenilirliğini koruduğunu” da sözlerine ekledi.
Zarif, toplantıdan önce Sputnik ajansıyla yaptığı röportajda da şunları söyledi:
“Amerikalıların atmaları gereken ilk adım, nükleer anlaşmaya geri dönmeleridir. ABD’nin İran halkına verdiği zararı telafi etmesi gerekiyor.”
Zarif ayrıca ABD’nin “Rusya, İran ve Çin’e karşı elindeki tüm imkanlarla baskı yaparak ekonomik bir savaş yürüttüğünü, bu amaç doğrultusunda, dostlarına ve müttefiklerine karşı dahi tehlikeli ekonomik planlar uyguladığını” belirtti.
Zarif, Tahran’ın Washington ve müttefikleri tarafından esir tutulan mahkumlar karşılığında Tahran’da tutuklu bulunan İran-ABD çifte vatandaşlığına sahip mahkumları takas etmek isteğine işaret etti. Daha önceki takas anlaşmasından sonra İran’da artık tek uyruklu, yani sadece ABD vatandaşlığına sahip tutuklular olmadığını kaydetti.
İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif, Rusya ile ilişkiler konusunda da Tahran ve Moskova’nın “askeri iş birliği alanında oldukça verimli görüşmeler yaptığını, söz konusu görüşmelerin devam edeceğini” belirtti. Bakan Zarif, “İran’ın savunma amaçlı silahlanma alanında kendi kendine yeter bir seviyeye ulaştığını” vurguladı. Ayrıca ülkesinin silahlanma alanındaki yeteneklerini artırmak için Moskova ve diğer taraflarla iş birliğini sürdürme konusundaki kararlığına dikkat çekti.
Zarif sözlerini şöyle sürdürdü:
“İran ve Rusya askeri iş birliği noktasında oldukça iyi ve faydalı görüşmeler yaptı. Bu görüşmelere devam edeceğiz. Bazı durumlarda, Rus dostlarımızla silah alanında ciddi iş birliğine ihtiyaç duyuyoruz. Diğer yandan başka ülkelerle de uluslararası kanunlara uygun olarak iş birliği yapmaya istekliyiz. İran Savunma Bakanlığı’ndaki meslektaşlarım bu görüşmelere ciddiyetle devam edeceklerdir.”
Zarif, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in ilaç ve gıda gibi temel ihtiyaç maddeleri için “ticaret savaşları ve yaptırımlardan arındırılmış yeşil koridorlar” kurulması önerisini destekleyerek söz konusu önerinin uluslararası mevcut durum ışığında oldukça önemli olduğunu” belirtti.
Zarif konuya dair şu değerlendirmelerde bulundu:
“Mevcut koşullar ışığında yeşil koridor önerisi oldukça önemli. Çünkü uluslararası koşullar son derece tehlikeli ve oldukça karmaşık. Küçük bir virüs tüm büyük güçlere diz çöktürürken ülkeler arasında iş birliği olmadan bu krizden başarılı bir şekilde çıkmak mümkün olmayacaktır.”