UMH, Trablus’ta birbiriyle çatışan iki milis tugayını feshetti

UMH’ye bağlı Trablus’taki silahlı unsurlar. (AFP)
UMH’ye bağlı Trablus’taki silahlı unsurlar. (AFP)
TT

UMH, Trablus’ta birbiriyle çatışan iki milis tugayını feshetti

UMH’ye bağlı Trablus’taki silahlı unsurlar. (AFP)
UMH’ye bağlı Trablus’taki silahlı unsurlar. (AFP)

Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) Trablus’un doğusundaki Tacura’da kendisine bağlı kuvvetler arasında çıkan çatışmaların ardından iki tugayı feshetti. UMH lideri Faiz es-Serrac, Libya’da “sürdürülebilir daimi bir ateşkesin” ilan edilmesinin Sirte ve Cufra bölgelerinin silahsızlandırılmasına bağlı olduğunu belirtti.
Trablus’un Tacura bölgesindeki Ed-Diman ile Usud et-Tacura milislerinin UMH’nin kendileri için onaylanan fonlar üzerinde anlaşmazlık yaşaması üzerine iki taraf arasında önceki gün gece geç saatlerde başlayan ve dün sabah saatlerine kadar süren şiddetli çatışmalar yaşandı.
Yerel halk çatışma sesleri duyduklarını aktarırken medyada servis edilen görüntülerde bölgede bulunan bazı evlerde ve hükümete ait elektrik istasyonunda büyük hasar meydana geldiği görüldü. Ayrıca bölgeden siyah dumanlar yükseldi.
UMH, ortak güçler aracılığıyla çatışmaları bitirmeye çalıştı. Ancak ortak güçler, Bir Asta Milad ve Tacura bölgelerine girmeye çalıştığında ateşe maruz kaldı. Ardından Tacura’daki Ed-Diman Tugayı “diğer taraftan saldırı gelmesi halinde misilleme yapma hakkını saklı tutmakla” birlikte ateşkes ilan etti.
Sağlık ve güvenlik kaynakları, söz konusu çatışmalarda en az 13 kişinin yaşamını yitirdiğini bildirdi. Ancak bu iddia henüz resmi olarak doğrulanmadı.
Resmi makamlar da çatışma meydana geldiğini kabul etti. UMH Savunma Bakanı Salah en-Namruş dün yaptığı açıklamada acilen ateşkes ilan etmemeleri durumunda çatışmanın taraflarına karşı güç kullanma talimatı verdiğini söyledi. Namruş ayrıca iki tugayın feshedildiğini ve başlarındaki komutanların soruşturma için askeri savcılığa sevk edildiğini bildirdi.
Diğer yandan UMH lideri Faiz es-Serrac, ülkede fiili bir daimi ateşkese ulaşmak için “Sirte ve Cufra’nın silahsızlandırılması, tüm Libya topraklarında ülkenin egemenliğini sağlamak için yabancı güçlerin ve paralı askerlerin bu iki bölgeden ve tüm Libya topraklarından çıkması gerektiğini” dile getirdi. Önceki akşam gönderdiği bir video kaydıyla Birleşmiş Milletler (BM) 75’inci Genel Kurul’una hitap eden Serrac, Halife Hafter liderliğindeki Libya Ulusal Ordusu’na (LUO) işaret ederek ateşkese uyulmamasından “saldırgan tarafın” sorumlu olduğunu söyledi. UMH’nin “ülkenin içinden geçtiği krizin aşılması için tek yol olan yapıcı diyaloga dayalı barışçıl seçeneğe” bağlı olduğunun altını çizen Serrac, tüm tarafları kapsayacak şekilde siyasi müzakereleri yeniden başlatma sürecinin hızlandırılmasının önemini vurguladı.
Serrac, UMH’nin ulusal ve kurumlara dayalı bir devlete inananların beklediği parlamento ve başkanlık seçimlerinde başarılı olabilmesi için uluslararası toplumun desteğini beklediğini belirterek İnsan Hakları Komisyonu’nun Trablus’a yönelik saldırılar sırasında insan hakları alanında işlenen “büyük ihlallerin” araştırılması için komite kurma önerisini kabul etmesini memnuniyetle karşıladığını söyledi.
Trablus’ta son dönemde yaşanan gösterilere işaret eden Serrac, UMH’nin barışçıl göstericilerin korunmasını güvence altına alan uluslararası norm ve yasalara bağlı olduğunu vurguladı.
Libya Devlet Yüksek Konseyi Başkanı Halid el-Mişri, ABD’nin Libya Büyükelçisi Richard B. Norland ile önceki akşam gerçekleştirdiği telefon görüşmesinde Konsey’in bir sonraki diyalog turlarına aktif bir şekilde katılma isteğini iletti. Mişri, diyalog süreçlerinin çelişkili değil, entegre olması ve en nihayetinde daimi istikrar, anayasa referandumu, başkanlık ve parlamento seçimlerinin düzenlenmesi ile bölünmeye son vermesiyle sonuçlanması gerektiğini kaydetti. Mişri ayrıca petrol üretimi ve ihraç edilme sürecinin acilen yeniden başlatılması ve bu dosyanın “siyasi şantaj” malzemesi olarak kullanılmaması gerektiğini vurguladı.
ABD Büyükelçisi’nin görüşmede değinilen çoğu meselede bakış açılarının birbirine yakın olduğuna dikkat çekerek Washington’ın bu diyalogların başarılı, BM Güvenlik Konseyi kararları ile BM Libya Destek Misyonu’nun çabalarıyla uyumlu olmasını istediğini ifade etti.
Mişri, Yüksek Seçim Kurulu Başkanı İmad es-Sayih ile yaptığı son görüşmede Kurul’un şu anki işleyişi ve en kısa zamanda anayasa yazımı kurucu heyet tarafından hazırlanacak anayasa taslağının referanduma sunma imkanı hakkında konuştuklarını bildirdi.
Diğer yandan Ulusal Petrol Kurumu Başkanı Mustafa Sanallah da ‘mücbir sebep’ halinin kaldırılmasının güvenlik durumuyla bağlantılı olduğunu belirterek kamu güvenliği gerekliliklerine ve işçilerin güvenliğine tehdit oluşturan herhangi yerli veya yabancı unsur bulunmamasını sağlamak için tüm petrol tesislerinde takip ve değerlendirme süreçlerinin devam ettiğini aktardı.
Uluslararası Göç Örgütü’nden dün yapılan açıklamada, Libya açıklarında onlarca düzensiz göçmen taşıyan teknenin batmasının ardından 3 kişinin cesedine ulaştıkları, en az 13 kişinin de kayıp olduğu duyuruldu. Uluslararası Göç Örgütü Libya Ofisi’nin Twitter hesabından yapılan açıklamada ayrıca perşembe gecesi Libya açıklarında yaşanan trajik boğulma olayı sonrasında 22 kişinin de teknelerle sahile ulaştırıldığı bilgisine yer verildi.



Trump'ın ‘desteğine’ rağmen Gazze ateşkes anlaşmasının tamamlanmasının önündeki engeller neler?

İsrail'in el-Bureyc Mülteci Kampı’na düzenlediği hava saldırısında hasar gören bir binanın enkazı arasında hayatta kalanları arayan Filistinliler (AFP)
İsrail'in el-Bureyc Mülteci Kampı’na düzenlediği hava saldırısında hasar gören bir binanın enkazı arasında hayatta kalanları arayan Filistinliler (AFP)
TT

Trump'ın ‘desteğine’ rağmen Gazze ateşkes anlaşmasının tamamlanmasının önündeki engeller neler?

İsrail'in el-Bureyc Mülteci Kampı’na düzenlediği hava saldırısında hasar gören bir binanın enkazı arasında hayatta kalanları arayan Filistinliler (AFP)
İsrail'in el-Bureyc Mülteci Kampı’na düzenlediği hava saldırısında hasar gören bir binanın enkazı arasında hayatta kalanları arayan Filistinliler (AFP)

ABD, ocak ayında varılan anlaşmanın mart ayında çökmesinden bu yana Gazze Şeridi'nde bir ateşkesin gerekliliğinden bahsediyor. 13 Haziran'da başlayan İran-İsrail çatışmasının 12 gün sonra sona ermesiyle birlikte Gazze krizinin sona erdirilmesi gerektiğine dair uluslararası talepler arttı, ancak henüz bir anlaşma sağlanamadı.

Şarku’l Avsat'a konuşan uzmanlar, Gazze anlaşmasının önündeki engelleri İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun savaşa ve kişisel çıkarlarına bağlı kişiliğine ve Hamas'ın savaşı durdurmak için sözlü değil yazılı garantilerde ısrar etmesine bağlarken, savaşın her iki tarafının da ABD baskısı altında kısmi bir anlaşmayı göz ardı etmediğini belirtiyor.

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati ve Avrupa Birliği'nin (AB) Ortadoğu Barış Süreci Özel Temsilcisi Christophe Bigot dün Kahire'de yaptıkları toplantıda, ‘Mısır'ın Katar ve ABD ile iş birliği içinde Gazze'de ateşkes sağlanması, esir takası ve Gazze Şeridi'ne insani yardımların ulaştırılması yönündeki çabalarını’ gözden geçirdi. İkili, ‘İsrail'in Filistinlilere yönelik saldırganlığının durdurulması gerektiğini’ vurguladı.

Bu gelişme, ABD Başkanı Donald Trump'ın, savaşın her iki tarafına da Gazze'de bir ateşkes imzalamaları için defalarca çağrıda bulunduğu bir döneme denk geliyor. Şarku’l Avsat'ın Times of İsrael’den aktardığına göre Trump son olarak cumartesi gecesi sosyal medya platformu Truth Social üzerinden yaptığı paylaşımda, “Gazze'de bir anlaşma yapın. Esirleri geri alın!” diyerek İsrail Başbakanı’na bir anlaşmaya varması için baskı yapmaya çalıştı.

cdvfgh
Gazze Şeridi'nin orta kesiminde İsrail saldırıları sırasında öldürülen yakınları için ağlayan Filistinli kadınlar (AFP)

İsrail ile İran arasındaki çatışmaların sona ermesinin ardından peş peşe açıklamalar yapan Trump, cuma günü İsrail ve Hamas arasında ateşkes sağlanması çabalarına katılan bazı kişilerle yaptığı görüşmeler sonrası Gazze Şeridi'nde yeni bir ateşkes sağlanabileceğine dair iyimserliğini ifade etti. Reuters'ın haberine göre iki taraf arasında bir hafta içinde anlaşmaya varılabileceğini belirten Trump, Gazze'de ilerleme kaydedildiğini ifade etti.

Trump'ın Gazze'de ateşkes için bastırması, Axios'un cuma günü İsrail Stratejik İşler Bakanı Ron Dermer'in bugün İran ve Gazze Şeridi ile ilgili görüşmeler yapmak üzere Beyaz Saray'a geleceğini duyurmasıyla birlikte geldi. Axios, Dermer'in Netanyahu'nun bu yaz Washington'a yapacağı ziyareti de görüşeceğini bildirdi.

Bu gelişmeler, İsrail medyasında Trump'ın Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff'un olası ziyaretine ilişkin çelişkilerin yaşandığı ve İsrail Yayın Kurumu'nun Witkoff'un bölgeye gelişi konusunda bir karar vermeden önce arabulucuların Hamas'a yönelik baskılarının sonuçlarını beklediğini söylediği bir dönemde yaşandı.

İsrail'de yayın yapan iNews24, Witkoff'un Mısır'a ‘kararlı bir ziyaret’ gerçekleştireceğini bildirdi. Söz konusu ziyaret, müzakerelerde ‘önemli ilerleme’ kaydedildiğine dair olumlu işaretlerin yanı sıra İsrail tarafından yapılan açıklamaların tonunda somut bir değişimin yaşandığı bir dönemde gerçekleşiyor.

İsrail ve Filistin konularında uzman Mısırlı akademisyen Dr. Tarık Fehmi'ye göre ateşkesin önündeki en büyük engellerden biri Hamas'ın gelecekteki ateşkesler için yazılı garanti almakta ısrar etmesi, Washington'un ise sözlü garantilerden bahsetmesi olduğunu düşünüyor. Fehmi, Witkoff'un Mısır ve İsrail'e yapacağı ziyaretin, arabulucuların Trump'ın desteğiyle bir anlaşmaya varmak için izledikleri yolda bir ilerleme kaydedilmesi halinde gerçekleşeceğini ve bu ziyaretin, ABD Başkanı'nın anlaşmaya varma arzusuna pek sıcak bakmayan Netanyahu üzerindeki baskıyı artıracağını düşünüyor.

fgth
Gazze Şeridi'ndeki İsrail bombardımanı sırasında hayatını kaybeden bir kurbanın cenazesini taşıyan Filistinliler (AFP)

Hamas konusunda uzman Filistinli siyasi analist İbrahim el-Medhun'a göre ‘şu anda herhangi bir anlaşmanın tamamlanmasının önündeki en büyük engel, yargıdan ve siyasi hesap vermekten kaçan Binyamin Netanyahu’. El-Medhun, İsrail'in 7 Ekim 2023'teki başarısızlığıyla ilgili herhangi bir soruşturma komitesi kurmayı reddeden ve peşindeki yolsuzluk dosyalarında yargı önüne çıkmayı kabul etmeyen kişinin Netanyahu olduğuna dikkat çekti. Öte yandan Trump'ın birkaç gün önce İsrail'in içişlerine müdahalesi geldi; Netanyahu'ya yargılanmasının durdurulması ve iktidarda kalmasının sağlanması da dahil olmak üzere açık sözler ve vaatlerde bulundu.

El-Medhun, garantiler ve bunların anlaşmayı engellediği yönündeki söylemler konusunda şu ifadeleri kullandı: “İster sözlü ister yazılı olsun, bu konu önümüzdeki müzakereler sırasında ve üzerinde mutabık kalınacak detaylı mekanizmalar aracılığıyla ele alınacak. Ancak Hamas için şu andaki öncelik soykırımı durdurmak, saldırganlığı sona erdirmek, işgali geri çekmek, kuşatmayı kırmak, yardım getirmek, aç bırakma politikasını durdurmak ve Gazze Şeridi'ndeki felaket durumundan kurtulmaktır.”

Hamas dün yaptığı açıklamada, Arap medyasında yer alan, esir takası anlaşmasını ve Gazze Şeridi'nde ateşkesi kabul etmek için koşullar belirlediği yönündeki haberleri yalanlayarak, bunun ‘temelsiz’ olduğunu vurguladı. Hamas, herhangi bir anlaşma için koşullarının açık olduğunu ve bunların ‘işgalin söylemine hizmet eden anonim kaynaklar’ aracılığıyla değil, kamuoyu önünde ortaya konduğunu belirtti.

fgtrhyu7
İsrail'in Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cibaliye'ye düzenlediği saldırının ardından yükselen dumanlar (AFP)

İsrail müzakerelerdeki gelişmelerle ilgili resmi bir açıklama yapmazken, Gazze Şeridi'nde bir anlaşma yapılması çağrıları Washington'dan Birleşmiş Milletler (BM), Avrupa ve Türkiye’ye kadar yayılıyor. Cuma günü BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ateşkes çağrısında bulunurken, bir gün önce de AB liderleri Gazze Şeridi'nde derhal ateşkes yapılması çağrısında bulundu. Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın ofisinden yapılan açıklamada, Erdoğan'ın geçtiğimiz çarşamba günü NATO zirvesinde liderlere İsrail ile İran arasındaki ateşkesin kalıcı olması gerektiğini söylediği ve Gazze Şeridi'ndeki insani krizin hafifletilmesi için ateşkes çağrısında bulunduğu belirtildi.

Fehmi, ‘Hamas'ın birçok fikirle ve arabulucuların yoğun çabalarıyla karşı karşıya olduğunu, uzun vadeli değil kısmi bir anlaşma yapmak zorunda olduğunu ve bunu baskı altında kabul edebileceğini, İsrail'in tutumunun ise Trump ve ekibinin baskısıyla belirleneceğini’ vurguladı.

Diğer yandan el-Medhun'a göre Hamas bu aşamada ‘savaşı bitirmek, soykırımı durdurmak, İsrail işgalini Gazze Şeridi'nden çekmek ve ilk aşama olarak insani yardımın girişini sağlamakla’ ilgileniyor gibi görünüyor. El-Medhun, Hamas’ın, ‘saldırganlığın sona erdirilmesi için ciddi baskı yapan bölgesel ve uluslararası ortamın ışığında uzlaşmazlığa yönelmediğini’ ifade etti.

El-Medhun sözlerini şu ifadelerle noktaladı: “Hamas, katliamların ve saldırganlığın sona ermesine yol açacak her türlü fırsatı değerlendirecektir. Savaşı sona erdirmek ve Gazze Şeridi'nde asgari yaşam unsurlarını yeniden tesis etmekle ilgilenen Hamas, esir dosyasındaki sorumluluğunun bilincinde; adil ve kapsamlı bir anlaşmanın parçası olarak İsrailli esirlerin serbest bırakılmasını garanti eden her türlü teklifle etkileşime girmeye hazır.”