Libya’da silahlı milis lideri Badi, Tacura’daki çatışmalara karşı arabulucu oldu

UMH’ye yakın milisler Ebu Gureyn bölgesinde devriye geziyor (Reuters)
UMH’ye yakın milisler Ebu Gureyn bölgesinde devriye geziyor (Reuters)
TT

Libya’da silahlı milis lideri Badi, Tacura’daki çatışmalara karşı arabulucu oldu

UMH’ye yakın milisler Ebu Gureyn bölgesinde devriye geziyor (Reuters)
UMH’ye yakın milisler Ebu Gureyn bölgesinde devriye geziyor (Reuters)

Libya’da savaş suçu işlediği ithamıyla uluslararası yargı kurumları tarafından aranan silahlı Misrata milislerinin lideri Salah Badi, başkent Trablus’ta Fayiz Serrac liderliğindeki Libya Ulusal Mutabakat Hükümeti’ne (UMH) yakın iki grup arasındaki çatışmayı durdurmak için arabuluculuk hattına girdi.
Badi’nin Daman Tugayları ve Tacura Aslanları Taburu’nun liderlerinin yanı sıra şehrin ileri gelenlerinin katılımıyla bir toplantı düzenlediğine ilişkin görüntüler ortaya çıktı.
Yerel medya, Serrac hükümetinin, Misrata şehrinden olan ve 2014’te havaalanında kanlı saldırılar düzenleyen Samud Tugayları’nın lideri Badi’nin başkent Trablus’un Tacura bölgesindeki çatışmayı çözmek için gösterdiği çabadan istifade etmesini eleştirdi.
UMH Savunma Bakanı Salahaddin en-Nemruş, başkentin doğusundaki Tacura semtinde çatışan Daman Tugayları ve Tacura Aslanları Taburu’nun feshederek, birlik komutanlarının soruşturma için askeri başsavcılığa intikalini emretti.

Ülkedeki gelişmeler
UMH’ye bağlı yerel medyaya göre Halife Hafter liderliğindeki Libya Ulusal Ordusu’na (LUO) ait Brak eş-Şati askeri üssünde patlama sesleri duyuldu.
Haberlerde, söz konusu patlamanın Cufra’dan gelen Wagner mensubu paralı askerlerin bazı silahları denemesi nedeniyle yaşandığı ifade edildi.
Birleşmiş Milletler (BM) Libya Destek Misyonu (UNSMIL) Genel Sekreter Vekili Stephanie Williams, dün yaptığı açıklamada askeri teçhizatın günlük olarak Libya’ya girmeye devam ettiğini dile getirerek, ateşkes anlaşmasının imzalanmasından sonraki 90 gün içinde yabancı güçlerin ve paralı askerlerin ayrılmasının önemini vurguladı.
Stephanie, petrol yatakları nedeniyle stratejik bir şehir olan Sirte ve petrol altyapısının korunmasını isteyerek, seçimlerin Libya’daki meşruiyet krizine çözüm getireceğini söyledi.
UNSMIL, dün akşam Trablus’ta yer alan Tacura’daki çatışmaların derhal durdurulması çağrısında bulundu.
Tacura’da iki silahlı grup arasında yaşanan, özel mülke zarar veren ve sivillerin hayatını tehlikeye atan ağır silahlı çatışmaların büyük endişe ile takip edildiğinin ifade edildiği açıklamada, tüm taraflara uluslararası insancıl hukuk kapsamındaki yükümlülükleri hatırlatılarak, çatışmaların derhal durdurulması yönünde çağrıda bulunuldu.
UNSMIL ayrıca bu silahlı çatışmaların Libya’da güvenlik sektöründe reform ihtiyacının aciliyetini bir kez daha teyit ettiğinin altını çizdi.
UMH İçişleri Bakanı Fethi Başağa, Hollanda Büyükelçiliği’nin başkent Trablus’taki faaliyetlerine kısmen geri döndüğünü açıkladı.
Hollanda’nın Trablus Büyükelçisi Lars Tummers ile yaptığı görüşmede, Diplomatik Güvenlik Genel Departmanı’nın elçilikler ve diplomatik misyonların çalışmalarını güvence altına alacağını vurguladı.
UNSMIL, kısa süre önce Gat, Kikla ve Misrata’da demokratik olarak seçilmiş belediye başkanlarını tebrik ederek, kadınların ve yeterince temsil edilmeyen grupların seçimlere etkin katılımını sağlamak için yeni seçilen Libya belediye başkanlarına çağrıda bulundu.
Libya’da Belediye Meclisleri için seçim süreci geçtiğimiz günlerde başlatıldı ve ilk turu bu ayın sonuna kadar devam edecek.
Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını ve güneydeki bazı şehirlerde seçimlerin durdurulmasına neden olan güvenlik tehditlerine rağmen, bazı şehirlerde belediye seçim süreci devam ediyor.



Yıkıntılar arasında Hartum... Hayata çekingen bir dönüş

Hartum'daki bir çarşıda yanmış dükkanlarının önünde oturan dükkan sahipleri (Şarku’l Avsat)
Hartum'daki bir çarşıda yanmış dükkanlarının önünde oturan dükkan sahipleri (Şarku’l Avsat)
TT

Yıkıntılar arasında Hartum... Hayata çekingen bir dönüş

Hartum'daki bir çarşıda yanmış dükkanlarının önünde oturan dükkan sahipleri (Şarku’l Avsat)
Hartum'daki bir çarşıda yanmış dükkanlarının önünde oturan dükkan sahipleri (Şarku’l Avsat)

Ordu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında iki yılı aşkın süredir devam eden şiddetli savaşın ardından, Sudan'ın başkenti Hartum'da ticari faaliyetler ve günlük yaşam yavaş yavaş normale dönmeye başladı. Modernliğin ve güzelliğin sembolü olan şehir, bugün yıkımın enkazı üzerinde duruyor ve yeniden ayağa kalkmaya çalışıyor. Binlerce yıkık bina, başkentte Mehdi Devrimi’nden bu yana ilk kez yaşanan savaşın şiddetini gözler önüne seriyor.

uı8o9
Sudan Merkez Bankası binası ve yakınındaki bir otelde meydana gelen hasarın izleri (Şarku’l Avsat)

Savaşın izleri binalarda ve sokaklarda halen açıkça görülüyor. Başkentin birçok simgesel yapısı tamamen veya kısmen yakıldı ya da yıkıldı, binaların duvarlarında kurşun delikleri var. Bankalar ve devlet daireleri kapısız ve penceresiz hale geldi; içlerinden yangın ve is kokusu yayılıyor.

Toplu taşımaya temkinli dönüş

Hartum'un merkezindeki ana ulaşım istasyonu olan ve Jackson durağı olarak bilinen istasyonda, toplu taşıma araçları eyaletin şehirlerinden ve ilçelerinden vatandaşları taşımaya yeniden başladı, ancak Hartum'un en ünlü pazarlarından biri olan Arap Pazarı’na ulaşmak için halen yürüyerek veya özel araçlarla gitmek gerekiyor.

Yetmişli yaşlarında bir adam yorgun adımlarla pazara doğru yürüyordu. Yürümekten yorgun düşen adam, başındaki takkesini kaldırarak terini sildi. Şarku’l Avsat’a eski dükkanını kontrol etmek ve 200 bin Sudan cüneyhi (73 dolar) değerinde mal ve eşya satın almak istediğini söyledi. Şehrin en büyük ve en ünlü ticaret merkezi olan Vaha Hartum’u çevreleyen yıkıma işaret eden yaşlı adam, gözlerinden umut ışığı saçarak, “Bu yıkım yeniden inşa edilecek, önemli olan dersimizi almamız” dedi ve sonra sessizliğe büründü.

Altınlar nereye gitti?

Yanan Vaha Hartum'un yakınında arabalar hareket ediyor ve insanlar dolaşıyor, ancak dükkanlar henüz açılmadı. Bazıları sadece mallarını kontrol etmekle yetiniyor, diğerleri ise el-Fercabi Eczanesi yazan tabelanın altında arabalarının bakımını yapmaya devam ediyor.

frgthyuı
Savaşın izlerini taşıyan yıkık bir ticaret merkezi (Şarku'l Avsat)

Bir zamanlar Sudan'ın en büyük altın ticaret merkezlerinden biri olan Altın Binası, yangına rağmen halen ayakta duruyor. Öte yandan, Hartum Valisi ile şirket sahipleri arasında bölgedeki altın ticaretini canlandırmanın yollarını görüşmek üzere bir toplantı yapılacağı konuşuluyor.

Hartum Ulu Camii

1901 yılında Hidiv Abbas Hilmi Paşa tarafından açılan ve tarihi bir mimari eser olan Hartum Ulu Camii, savaştan nasibini aldı ve çevresi ile birlikte büyük hasara uğradı. Bakım çalışmaları tamamlanmak üzere olan caminin birkaç gün içinde ibadete açılması planlanıyor. Savaştan önce Hartum Ulu Camii, ibadet etmek ve ders halkalarına katılmak için Hartum'un dört bir yanından gelenlerden yoğun ilgi görüyordu.

yjuı
Başkentin merkezindeki bir ticaret merkezinde meydana gelen yıkımdan (Şarku'l Avsat)

Saray Caddesi

Hartum'un merkezindeki ana caddelerden biri olan Saray Caddesi, adını, güney kapısında bulunan Cumhurbaşkanlığı Sarayı’ndan almıştır. Çatışmalar sırasında büyük bir savaş alanı olan cadde, son dönemde yeniden hareketlendi; özellikle Cumhuriyet Caddesi ile kesiştiği noktada özel araçların gelip gittiği görülüyor.

gthyujı
Cumhuriyet Caddesi'nin çukur kısımlarındaki su birikintileri (Şarku'l Avsat)

Diğer caddelerin aksine Saray Caddesi her iki yanında küçük su birikintileri olmasına rağmen en temiz cadde olarak kabul ediliyor. Seyyid Abdurrahman Caddesi ile kesiştiği noktada ise el-Ehli Bankası binasında bakım çalışmaları başladı; bankanın faaliyetlerine yeniden başlaması için hazırlıklar yapılıyor.

Hürriyet Caddesi

Hürriyet Caddesi, Hartum'un batı kesiminde, elektrikli ev aletleri mağazalarının bulunduğu bölgede yer alıyor. Esnaflardan bazıları dükkanlarına geri döndü; yetkililerin bölgeyi güvenli hale getirecekleri ve yıl sonuna kadar devlet vergilerinden muaf tutacakları sözü vermeleri üzerine, caddede nispeten canlanma başladı.

Dükkân sahipleri kurban kesip, şeker ve meyve suyu dağıttılar. Özgürlük Caddesi'ni Sudan bayraklarıyla süslediler ve hoparlörlerden milli marşlar çalarak Hartum'un ticaret merkezinde hayatın normale döndüğünü ilan ettiler.

jukılo
Başkent Hartum’un batısındaki Hürriyet Caddesi'nde hareketlilik yaşandı. (Şarku'l Avsat)

40 yıldır elektrikli ev aletleri satıcısı olan Babekir Hasan, “Bu dönüş, Hartum'da hayatın normale döndüğü anlamına geliyor. Tüm esnafı geri dönmeye çağırıyorum, çünkü durum şu anda istikrarlı” diyerek mutluluğunu dile getirdi. Bir diğer esnaf Salah Surkti ise, mallarını makul fiyatlarla satabilmek için vergilerin düşürülmesini talep etti ve savaş sırasında 200 milyon Sudan cüneyhi (73 bin dolar) kaybettiğini belirterek, “Tüccar kaybını üzülerek günlerini geçirmemeli, ayağa kalkıp yeniden başlamalı” dedi.

dvfgbh
Başkent Hartum'da işlerine geri dönen dükkanlar (Şarku'l Avsat)

Devlet ayağa kalkmaya çalışıyor

Başkent Hartum’daki yeni boyanmış binalar, istikrara dönüşün işaretlerini yansıtıyor. Öte yandan Hartum genelindeki birçok devlet kurumunda restorasyon çalışmaları başladı. Hartum Yasama Konseyi'ndeki (eyalet parlamentosu) hasara rağmen, bazı çalışanlar elektrik ve su olmadan çalışıyor. Yakındaki Elektrik İdaresi binası ise tamamen yanmış gibi görünüyor.

hyjuk
Başkent Hartum’da yaşanan savaş nedeniyle onlarca dükkân ve alışveriş merkezi yıkıma uğradı. (Şarku'l Avsat)

Bir çalışan, hizmetlerin yeniden sağlanmasının yakın olduğunu, ancak ‘en önemli konunun güvenliğin sağlanması’ olduğunu vurguladı.

Nil Nehri'nin iki kolunun birleştiği nokta, Hartum'un Omdurman'a açılan kapısı

El-Mukran bölgesi, adını Beyaz ve Mavi Nil nehirlerinin kesiştiği noktadan alıyor. Hartum ve Omdurman arasında yoğun trafik hareketliliğine sahne olan bu bölge, Omdurman'a giriş kapısı olmasının yanı sıra, Sudan Merkez Bankası Başkanlığı, Zain Telekomünikasyon Şirketi binaları, oteller, Sudan Müzesi ve diğer büyük kurumların da bulunduğu bir bölgedir. Ancak bu bölge de yıkım ve tahribattan nasibini aldı.

sdfghy
Başkent Hartum’daki bir çarşıda dükkanının yıkıntıları önünde duran bir esnaf (Şarku'l Avsat)

Büyük kayıplara ve geniş çaplı yıkıma rağmen Hartum yavaş ama emin adımlarla yeniden ayağa kalkmaya başladı. Dükkanların ve çarşıların yeniden açılması, camilerin ve devlet binalarının onarılması, savaşın yaralarını yaşayan bu şehrin, halkının desteği ve azmiyle yeniden ayağa kalkabileceğinin işaretleri.