عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Sudan'ın eski Başbakanı Sadık el-Mehdi: Mehdi’den İsrail ile normalleşmeye karşı kampanya

Sudan'ın eski Başbakanı Sadık el-Mehdi
Sudan'ın eski Başbakanı Sadık el-Mehdi
    Hartum / Muhammed Emin Yasin
TT
TT

Sudan'ın eski Başbakanı Sadık el-Mehdi: Mehdi’den İsrail ile normalleşmeye karşı kampanya

Sudan'ın eski Başbakanı Sadık el-Mehdi
Sudan'ın eski Başbakanı Sadık el-Mehdi

Sudan'ın eski Başbakanı Sadık el-Mehdi, ülkedeki geçiş hükümeti ile İsrail arasında “barış değil teslimiyet anlaşması” olarak nitelendirdiği herhangi bir anlaşma hamlesine karşı siyasi ve halkçı bir kampanya yürüteceğini duyurdu. Ayrıca hükümet yetkililerini, aşırılık yanlısı grupların bunu ülkede isyan çıkarmak için bir neden olarak göreceği için herhangi bir bireysel girişimde bulunmamaları konusunda net bir taahhüt beyan etmeye çağırdı. 
Sudan'da ana muhalefetteki Milli Ümmet Partisi’nin ve ülkede önde gelen dini bir topluluk olan Ensar Hareketi'nin Lideri olan Sadık el-Mehdi'nin, "Sudan'ın adının teröre destek veren ülkeler listesinden çıkarılmasının normalleşme anlaşması ile bağlantılı olduğunu, Sudan halkının haysiyetini aşağılayan bir şantaj olduğunu" belirtti.
Sudan'daki iktidar koalisyonunun bir parçası olan Parti, mevcut geçiş hükümetinin önemli meseleleri değerlendirme yetkisine sahip olmadığını belirterek İsrail ile ilişki kurulmasına şiddetle karşı çıkıyor.
Mehdi, dün Hartum'da bir siyasi forumda yaptığı açıklamada geçiş hükümetinin ülkeyi çatışmaya kapı açan tartışmalı pozisyonlara iten herhangi bir girişimde bulunma hakkına sahip olmadığını belirterek, şunları kaydetti:
“Egemenlik Konseyi yetkililerini ve bakanları resmi medyada, ülkede fitne çıkaracak bireysel adım atmayacaklarına dair taahhütlerini açıklamaya çağırıyoruz.”
Mehdi açıklamasında, siyasi partilere, aşiretlere, Sufi tarikatlarına ve İslami örgütlere, bazı grupların teşvik etmeye çalıştığı normalleşmeye karşı ortak bir tutum geliştirme çağrısında bulunan bir kampanyayı başlattığını duyurdu. Mehdi, “Düşmanlık taraftarı ve ırkçı bir devletle normalleşme için karar veya eylemde bulunan herkes için 10 yılı geçmeyen hapis cezası veya para cezası verilmesine yönelik ceza hukukunda bir kanunun kabul edilmesi için bir hukuk komitesi kurduğuna” dikkat çekti.
Mevcut normalleşme dalgasını teslimiyet olarak nitelendiren ve barışla hiçbir ilgisi olmadığını belirten Mehdi, Arap-İslam konumuna dikkat çekerek İsrail'in Filistin meselesiyle ilgili uluslararası kararlara uyması gerektiğini ifade etti. ABD Başkanı Donald Trump'ın Başkanlık seçimlerinde Amerikan Yahudilerinin oylarını kazanmak için bu normalleşmeyi benimsemeye istekli olduğunu vurgulayan Mehdi, Sudan'ın terörü destekleyen devletler listesinden çıkarılmasını normalleşmeye bağlamanın "Sudan halkının haysiyetine hakaret eden bir şantaj anlaşması" olduğunu söyledi. “Sudan, şanlı devrimi nedeniyle bu listeden çıkarılmayı ve dış borçlarından muaf tutulmayı zaten hak ediyor” diyen Mehdi, ABD ve İsrail'in bölgede barış meselesiyle hiçbir ilgisi olmayan partizan çıkarları için Sudan'ı normalleşmeye doğru sürüklemeye çalıştıklarını belirtti.
Mehdi'nin açıklamaları, iki ülke arasındaki ilişkilerin normalleşmesi konusunda geçiş hükümeti ile İsrail arasında dolaylı müzakerelerin yapıldığı bir dönemde geldi. Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Abdulfettah el-Burhan ve üst düzey bakanlık heyeti, geçen hafta Abu Dabi'de Sudan'ın terörizm listesinden çıkarılması ve İsrail'le barış konusunu ele almak için ABD’li yetkililerle görüştü.

Daha fazlasını oku

 
 
DÜNYA

Tom Barrack ve Arabistanlı Lawrence

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters
TT
TT

Tom Barrack ve Arabistanlı Lawrence

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters

İbrahim Hamidi

ABD Başkanı Donald Trump'ın Türkiye Büyükelçisi ve Suriye- Lübnan Özel Temsilcisi Tom Barrack, her açıklaması veya tweeti ile tartışma yaratıyor. Sözleri, Ortadoğu'ya yabancı bir Amerikan sözlüğünden geliyor. Osmanlı İmparatorluğu'nun çöküşünden sonra Sykes-Picot Anlaşması ile çizilen sınırları ve Batı'nın “(Ortadoğu'da) haritalar dayatmasını ve sınırları kurşun kalemle çizmesini” sert bir şekilde eleştirdi.

Tom Barrack, “Batı’nın müdahale dönemi sonsuza dek sona erdi. Gelecek, bölgenin kendi üreteceği çözümlerindir” dedi. Ayrıca, “giriştiğimiz beş savaşın” başarısızlıklarının ardından gelen “rejim değişikliği” ve “ulus inşası” politikalarını da tenkit etti.

Barrack, Suriye Emeviliğine ve Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şara'ya olan hayranlığını dile getirerek, onu bağımsızlık için 12 yıl mücadele eden ABD'nin kurucu başkanı George Washington'a benzetti. Ayrıca, ABD'nin terörle mücadeledeki müttefiki olan Suriye Demokratik Güçleri’ni (SDG) hedef aldı. Lübnanlıları, hemen harekete geçmezlerse “varoluşsal bir tehdit” ile karşı karşıya kalacakları, Bilad-ı Şam haritasına geri dönme kaderini yaşayacakları konusunda uyardı. Ayrıca, Lübnan’ın “Büyük Suriye” haritasına dahil olduğuna dolaylı olarak işaret etti.

Şarku’l Avsat’ın Al Majalla’dan aktardığı analize göre Barrack, her açıklamanın ardından ilk açıklamasını düzelten bir açıklama yayınlıyor. Ancak, Trump'ın Temsilcisi’nin Ortadoğu'daki kilit ülkeler hakkındaki bu açıklamalarının önemini küçümsemek hata olur. Bunu vurgulamak için de açıklamalarına eşlik eden gelişmelere ve açıklamalara dikkat çekmek gerekiyor.

Öncelikle, Başkan Trump, 13 Mayıs'ta Riyad'da yaptığı “Başkan Trump'ın Ortadoğu'da Müreffeh Bir Gelecek Vizyonu” başlıklı açılış konuşmasında Ortadoğu vizyonunu bizzat ortaya koydu. “Devlet inşacıları diye adlandırılanlar, inşa ettiklerinden çok daha fazla devleti yok ettiler” dedi. Ardından “Amerikalılar Irak ve Afganistan'da trilyonlarca dolar harcadılar, ancak hiçbir işe yaramadı. ABD, bu iki ülkeden geri çekildi ve başarısız oldu çünkü Amerikalı ‘müdahaleciler’ anlamadıkları toplumlara müdahale ettiler ve nasıl yaşanacağına dair dersler verdiler” diye ekledi.

Öte yandan, bölgenin ve liderlerinin ürettiği çözümleri övdü ve “modern Ortadoğu'nun doğuşunun bölge halklarının kendi elleriyle gerçekleştiğini” ve bunun “büyük bir dönüşüme” yol açtığını söyledi. Trump, “geçmişi” olan Suriye Cumhurbaşkanı Şara'ya da övgüler yağdırdı ve ardından “Suriye'ye bir şans” vermek için ona ve Heyet Tahrir eş-Şam'a yönelik yaptırımları kaldırdı.

Trump'ın Türkiye Büyükelçisi Barrack'ı Suriye ve Lübnan Özel Temsilcisi olarak ataması, Ankara'nın bir zamanlar Amerika'nın "Arabistanlı Lawrence'ı" olarak adlandırdığı Brett McGurk'ün politikalarına karşı büyük bir darbe

İkincisi, Trump'ın İran, Gazze ve Ukrayna Özel Temsilcisi Steve Witkoff gibi Barrack da Dışişleri Bakanlığı bürokrasisinden ve Amerikan kurumlarından çok uzak ve Başkan Trump ile doğrudan dostluğu olan bir iş adamı. Ortadoğu'daki önemli meselelerdeki rolü artarken, Dışişleri Bakanlığı'nda müzakere ve diplomasi deneyimine sahip üst düzey yetkililerin atamaları ya ertelendi (örneğin, Dışişleri Bakan Yardımcısının yardımcısı olarak göreve başlaması planlanan Joel Rayburn) ya da Dışişleri Bakanı Marco Rubio tarafından uygulanan “kapsamlı reform planı” kapsamında Dışişleri Bakanlığı'ndan uzaklaştırıldılar.

Üçüncüsü, Barrack'ın nerede ikamet ettiğinin büyük bir önemi var, çünkü kendisi Trump'ın Türkiye Büyükelçisi. Ankara, eski Beyaz Saray Ortadoğu yetkilisi Brett McGurk ile ciddi bir sorun yaşıyordu. McGurk'ü Amerika’nın “Arabistanlı Lawrence’ı” olarak adlandırıyordu. Bununla, McGurk'ün, geçen yüzyılın başında Osmanlı İmparatorluğu'na karşı Arap isyanını destekleyen İngiliz Arabistanlı Lawrence’a benzer şekilde, Doğu Suriye'de kendisine karşı bir Kürt oluşumu kurarak Ortadoğu haritasını yeniden çizmek istediğini kastediyordu.

Dolayısıyla, Trump'ın Türkiye'ye elçi olarak Barrack'ı ataması, McGurk'ün politikalarına karşı büyük bir darbe anlamına geliyor. Barrack'ın Suriye, Kürtler, Lübnan, haritalar ve Sykes-Picot Anlaşması hakkındaki açıklamalarında da bu açıkça görülüyor. Barrack'ın sözlerinin önemini pekiştiren, Trump'ın bizzat kendisinin Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın “dostu” olduğunu defalarca açıkça söylemiş olması. Hatta İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'yu, Erdoğan ile askeri çatışma yerine Suriye konusunda bir anlaşmaya varmaya da teşvik etmişti.

Dördüncüsü, ABD'nin son on yıllarda Ortadoğu'daki politikaları, işlevsel olarak muhatap olduğu her rejimin hassasiyetlerini ve değerlendirmelerini dikkate alan birçok örtük, dile getirilmemiş mutabakat içeriyordu. Örneğin, Suriye güçlerinin 1976'da Amerikan onayıyla Lübnan'a girdiği tartışmasızdır. Hafız Esed, Çöl Fırtınası Harekâtı'na katılımı ve İsrail ile müzakereler karşılığında ABD’den yeşil ışık aldıktan sonra, 1990'da Mişel Avn isyanını bastırdı. Aynı durum, Filistin Kurtuluş Örgütü ve lideri Yaser Arafat'ın 1982'de Lübnan'dan sınır dışı edilmesi için de geçerliydi.

Bu mutabakatların sırları çekmecelerde ve söylemsel değerlendirmelerde saklı kaldı. Daha sonra al-Majalla’da, Suriye'nin 2005'te ordusunun çekilmesiyle vesayet döneminin sona ermesinden önce Lübnan'daki birçok eyleminin Amerikan onayıyla desteklendiğine dair bir dizi gizli Suriye belgesi yayınlayacağız.

Barrack'ın sözleri, Lübnan, Suriye ve Sykes-Picot Anlaşması doğmadan önce Osmanlı, Bilad-ı Şam ve Büyük Suriye’nin eyaletlerinden biri olan Zahle’den göç etmeden önce atalarının anlattığı hikâyelere duyulan bir özlem değil. Trump'ın ikinci döneminde söylenmiş olmaları, onlara daha fazla ağırlık kazandırıyor. Bunlar en azından boş veya tesadüfü sözler değil, aksine Beyaz Saray koridorlarındaki ciddi düşünceleri yansıtıyor. Çoğu, üst düzey liderler arasında kapalı kapılar ardında da söylenmiş olabilir. Ancak, gerçekleşmesi dengelere bağlı ve başarılı olması başka bir konu, çünkü birçok Amerikan macerası amaçlanandan farklı bir şekilde sona erdi. Trump yönetiminin hızlı sonuç almak istemesi ve görüşlerini desteklemek için uzun süreli bir askeri müdahaleye yanaşmaması, Barrack'ın tweetlerini tehlikeli ve rahatsız edici kılıyor ve etkileri sosyal medya platformlarının ötesine uzanıyor.