ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, 28 Eylül’de Yunanistan’da, Doğu Akdeniz’deki gerilimi azaltmayı ve Atina ile Ankara arasında bir diyalog başlatmayı amaçlayan görüşmelere başladı.
Pompeo, Yunan mevkidaşı Nikos Dendias ile Yunanistan’ın kuzeyindeki Selanik’te bir araya geldi. Görüşmelerin sonunda resmi bir açıklama yapılmadı.
Doğu Akdeniz’de gaz ve petrol açısından zengin olduğuna inanılan bölgelerde Atina ile Ankara arasında haftalardır süren bir gerilim yaşanıyor.. Bu tur öncesinde üst düzey bir ABD’li yetkili, Doğu Akdeniz’deki tırmanışı durdurma gerekliliğine dikkati çekerek, gazetecilere yaptığı açıklamada ise derin endişelerini dile getirdi. Yetkili, ‘kaza riskini azaltma’ ve ‘gerilimi körükleyen tek taraflı herhangi bir eylemde bulunmaktan kaçınma’ gereğini vurgulayarak, Yunanistan ve Türkiye’ye uzlaşı sağlama çağrısında bulundu. Washington’un da tüm ülkeleri, ‘deniz sınırı çizilmesiyle ilgili sorunları barışçıl ve uluslararası hukuka uygun bir şekilde çözmeye teşvik ettiğini’ belirten yetkili, Dışişleri Bakanının ‘son olumlu gelişmelere ve diyaloğu yeniden başlatma umutlarına ayak uydurmak’ istediğini de sözlerine ekledi.
Öte yandan Yunanistan Başbakanı Kiriakos Miçotakis, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu’nda yaptığı açıklamada, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a, iki ülkenin sükuneti seçtiği bir zamanda diplomasi için ‘bir şans’ verme çağrısında bulundu.
Aynı şekilde Pompeo, yaklaşık 2 hafta önce de Kıbrıs Rum Yönetimi’ni ziyaret ederek, Türkiye’yi Doğu Akdeniz’de gerilimi artıran faaliyetleri durdurmaya çağırmış, tüm taraflara da diplomatik yollara başvurma çağrısı yapmıştı. Pompeo, Miçotakis ile görüşmek ve Suda Körfezi’ndeki NATO deniz üssünü ziyaret etmek için bugün (29 Eylül) Girit’e yönelecek.
ABD’den İtalya’ya Çin baskısı
Mike Pompeo, Washington’un ‘Pekin’in Avrupa arenasındaki genişlemesini durdurmak için tüm diplomatik ve ekonomik cephaneliğini kullanmaya karar vermesinin’ ardından, yerel siyasi kaynakların ABD ve Çin arasındaki geniş jeopolitik çatışmada bir eklem olarak tanımladığı İtalya’ya iki günlük ziyaretine de bugün başlayacak.
Washington’un, Çin’in İtalya’daki telekomünikasyon, deniz limanları ve bir dizi gelişmiş araştırma merkezi gibi hassas ekonomik ve stratejik sektörlere girmesini büyük bir endişeyle takip ettiği bir sır değil. Çin, İtalya ekonomisinin yaklaşık 30 yıldır çektiği zor durumdan, İtalyan kuruluşların ve hükümetin, sanayileşmiş ülkeler arasında tüm rekorları kıran kamu borcu yükünden kurtulmak için likidite enjekte etme ihtiyacından yararlanıyor.
Washington, zamanlamanın, Roma üzerindeki ‘Pekin ile bağlantıları koparma’ baskısını artırmak için uygun olduğu kanaati taşıyor.
Diplomatik kaynaklar, özellikle iletişim cephesinde olmak üzere ABD ve İtalya pozisyonları arasında somut bir yakınlaşma olduğunu söylerken, Washington’un İtalya’nın Pekin ile bağlantılarını koparmasından kaynaklanması beklenen kayıpları tazmin etme isteğini dile getirdiğini belirtti. Ancak Çin’in ‘İpek Yolu’ stratejisinde önemli bir eksen oluşturan deniz limanları cephesi karşısında mücadelenin zorluğuna dikkat çekildi.
Pekin’in Cenova Limanı’nı satın alma ve limana yatırım yapma hususundaki başarısız girişimleri sonrasında, İtalya hükümeti Trieste Limanı’nı satın alma önerisini de reddetti. Daha sonra İtalya’nın güneyindeki Taranto Limanı’nı 49 yıllığına işletmek için sözleşme imzalayan Türk ‘Yılport’ şirketine yatırım başvurusu yaptı. Limanın, Akdeniz bölgesindeki tüm hassas operasyonları yöneten NATO deniz üssünden sadece 10 kilometre uzakta olduğu biliniyor.