Ahmed Abdulhakim
Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şükri, Kahire’de Hamas ve Fetih heyetleriyle bir araya geldi. Fetih Hareketi Merkez Komitesi Genel Sekreteri Cibril Er-Rucub ve Fetih Komite üyesi Ruhi Fettuh’un katıldığı toplantıda iki hareket arasındaki uzlaşı süreci görüşüldü.
Mısır ve Filistin kaynaklarına göre Mısır Dışişleri Bakanlığı ofisinde yapılan görüşmelerde Filistin sorunundaki son gelişmeler ile Arap ülkeleri ile İsrail arasında varılan barış anlaşması gündeme geldi. Toplantıda iç meseleler de masaya yatırılarak bu hafta Türkiye’de Fetih-Hamas bölünmesinin sona erdirilmesi amacıyla yapılan toplantı ele alındı. Geçtiğimiz günlerde iki hareketin delegeleri, bölünmeyi sona erdirmek, tartışmalı sorunları çözmek ve Filistin davasının karşı karşıya olduğu sorunlara karşı safları birleştirmekle ilgili bir "vizyon" üzerinde anlaşmışlardı.
Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı haberde açıklamalarda bulunan Mısır’daki Filistin kaynaklar, Fetih Hareketi’nin bugün Kahire’deki temaslarını sürdürerek Arap Birliği Genel Sekreteri Ahmed ebu Gayt ve Mısırlı yetkililerle görüşerek Hamas ile Türkiye’de varılan mutabakatla ilgili son gelişmeleri görüşeceğini aktardılar. Kaynaklar, Filistin grupları arasındaki bölünmeyi sona erdirmek ve istenen uzlaşıyı sağlamak için önümüzdeki ay Kahire’de tüm Filistinli grupların katılımıyla genişletilmiş bir toplantı düzenleme noktasına gelindiğini bildirdi.
Mısırlı bir diplomatın aktardığına göre Filistinli yetkililer, Mısır Dışişleri Bakanı’na geçtiğimiz günlerde İstanbul’da gerçekleştirilen Fetih-Hamas toplantısı hakkında bilgi verdi. Diplomat, her ikisi de Ürdün’ün başkenti Amman’a gidecek olan Rucub ile Fettuh’un Kahire’de görüşecekleri haberini ise yalanladı.
Rucub ile Fettuh’un Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri ile gerçekleştirdiği görüşmenin başlıca gündem maddesi İsrail ile BAE ve Bahreyn arasında varılan normalleşme anlaşmalarıydı. Filistin heyeti, Filistin davasına zarar veren söz konusu gelişmelere yönelik tepkilerini dile getirdi.
Mısır Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada Kahire’nin uluslararası kararlara uygun olarak başkenti Doğu Kudüs olan ve 4 Haziran 1967 sınırlarında bir bağımsız Filistin devletini desteklediği yinelendi. Açıklamada ayrıca Mısır’ın istikrar, barış ve güvenliğin sağlanması için tüm çabalara gerekli desteğin verileceği de vurguladı.
Mısır Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ahmed Hafız, Filistinli yetkililerin Şukri ile yaptığı görüşmede Filistinli örgütlerin safları birleştirmesi konusundaki son gelişmeler ve gelecekte atılacak adımlarla ilgili bilgilendirdiğini belirtti. Filistinli gruplar arasındaki ihtilafı gidermede Mısır’ın merkezi konumuna işaret eden Hafız, Dışişleri Bakanlığı’nn böylesine hassas bir zamanda Filistin halkını desteklemeye devam edeceğini vurguladı.
Hamas hareketinin liderlerinden Hasan Yusuf da konuyla ilgili olarak yaptığı açıklamada Filistinli grupların uzlaşma amacıyla Lübnan ve Türkiye’de düzenlenen toplantılara değer verdiğini belirterek Fetih Hareketi’nin Kahire’ye gelişiyle birlikte bölünmeye karşı birlik sağlama çabalarına devam edileceğini umduğunu söyledi.
Gözlemcilere göre Mısır, Filistin uzlaşısına yönelik üstlendiği role Türkiye ve Katar’ın da dahil olmasından “huzursuz.”
Bölünmeyi sona erdirme umudu var mı?
Filistinli gözlemcilere göre gruplar arasında yaşanan anlaşmazlıkların giderilmesi için yıllardır sürdürülen bölgesel çabalara rağmen durum aşılamayacak kadar karmaşık. Gözlemciler, "uzlaşmanın sağlanıp sağlanmamasının aslında Trump ile Demokrat rakibi Biden arasında bu yılın sonunda gerçekleşecek başkanlık yarışının sonuçlarına bağlı" olduğu görüşündeler.
Kudüs Üniversitesi Siyaset Bilimi Profesörü Eymen er-Rakab konuyla ilgili olarak şunları söyledi: “Son gelişmelere rağmen Filistinli gruplar arasındaki ihtilaflar hala devam ediyor. Filistin uzlaşı dosyasının daha çok Amerika’daki seçimlere bağlı olduğu söylenebilir. Bence Trump seçimi kazanırsa uzlaşma daha hızlı ilerleyecek ve tamamlanacak. Ancak Joe Biden kazanırsa işler farklı olacak hatta uzlaşma meselesinin yeniden sıfır noktasına geri dönme ihtimali var. Filistin yönetimi seçimlerde Demokratların zafer kazanacağını düşünüyor.”
Öte yandan Fetih hareketinin liderinden Cihad el-Harazin de “seçimin” Filistin’de bölünmenin sona erdirilmesi için önemli bir faktör olduğunu vurgulayarak uzlaşma dosyasının Fetih ve Hamas arasında, bölgesel başkentlerin arabuluculuğunda devam etmesi yönündeki umudunu dile getirdi.
Harazin’e göre bölünmenin sona erdirilmesi, arabulucuların samimi niyetlerinin yanı sıra uzlaşma yollarını engellemeye yönelik dış müdahalelerin etkisiz hale getirilmesiyle mümkün.
Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)
Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)