Müeyyid et-Tarafi
Irak; Asya ve Afrika kıtalarını birbirine bağlayan, yüzü Basra Körfezi’ne çevrili coğrafi konumundan demiryolları aracılığıyla faydalanmaya çalışıyor. Bunu rayları Kuveyt ve Türkiye’ye bağlayarak yapmaya çalışıyor. Böylece Doğu’dan Avrupa’ya veya Avrupa’dan Doğu’ya giden ürünlerin geçişinden kâr elde etmeyi planlanıyor. Dolayısıyla Irak, bilhassa petrol ithalatındaki düşüşün ardından Asya ile Avrupa'yı birbirine bağlayan İpek Yolu üzerindeki konumuna, ticari malların topraklarından geçişinden elde edeceği gelirlere umut bağlıyor.
Ancak bu girişimlerden bazıları siyasi, bazıları da son 40 yılda Bağdat'ta gerçekleşen savaşların izleri nedeniyle bir dizi engelle karşılaşıyor.
Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı haberde açıklamalarda bulunan Irak Ulaşım Müdürlüğü Genel Sorumlusu Talib Huseyni, Irak'ı Türkiye'ye bağlayacak bir demiryolu üzerine çalışıldığını, böylece Türkiye’nin demiryolları ile Irak’a bağlanan ilk ülke olacağını belirtti. Ancak çalışmalara rağmen bu konuda henüz resmi bir anlaşma yapılmadığı bilgisini veren Huseyni, yeni hattın Kuzey Irak’taki Ninova iline bağlı Rabia kasabası ile Duhok iline bağlı Fişhabur kasabası arasındaki mesafenin 45 km uzunluğunda olduğuna dikkat çekti.
Kuveyt ile Irak’ı birbirine bağlayacak demiryolları
Irak'ın güney komşusu Kuveyt de coğrafi konumu sayesinde önemli bir ekonomik merkez olmayı, böylece başta Çin olmak üzere doğu ürünlerinin Irak’tan geçerek Avrupa'ya gideceği bir koridor oluşturmayı istiyor. Ancak bu umutlar, Bağdat yönetiminin başta Mübarek Limanı olmak üzere Kuveyt limanlarının Irak'taki Fav Limanı’na alternatif teşkil edeceğine dair endişelerine neden oluyor. Temeli Basra’da 2010’da atılan limanın inşaatı henüz tamamlanmadı.
Demiryolu ile ilgili Kuveyt ile anlaşma bulunmadığına dikkat çeken Huseyni, söz konusu hattın kurulması için siyasi bir karara ve planlara ihtiyaç olduğunu vurguladı. Limanlarını etkilemediği sürece Irak’ın İpek Yolu üzerinden ilerleyeceğini dile getiren Huseyni, Büyük Fav Limanı inşası ve güney limanı ile komşu ülkeler arasındaki demiryollarının Avrupa’ya doğru genişletilmesinin ardından ülkenin milyar dolarlar kazanacağına dikkat çekti.
Deniz sınırı anlaşmazlığı ve mayınlar
Irak'ın doğusunda ve İpek Yolu üzerinde bulunan İran, Irak ile ortak olarak, Batı'ya gidecek yolcu ve malları taşıyacak ve Akabe Limanı da dahil Ürdün topraklarından geçecek bir demiryolu hattı inşa etmeyi planlıyor.
Irak eski Başbakanı Adil Abdulmehdi ve İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani geçen yıl Güney Irak'taki Basra şehir merkezini İran-Irak sınırındaki eş-Şelamce’ye bağlayacak demiryolu inşasıyla ilgili bir muhtıra imzalamış. Ancak bu hat üzerine çalışma yapılmadı.
Irak Temsilciler Meclisi İmar ve Hizmetler Komisyonu üyesi Kazım Fincan, komşu ülkelerle kara taşımacılığı üzerine bir anlaşmaya varılmamasının ve Tahran ile süregelen sınır anlaşmazlığının Irak'ın demiryollarını komşu ülkelerle bağlamasını engellediğine dikkat çekti. Independent Arabia’ya konuşan eski Ulaştırma Bakanı Fincan, Şelamce ile Basra arasındaki yolda döşeli mayınların demiryolu yapımını engellediğini ve bunların imha edilmesinin ciddi miktarlarda ödenek gerektirdiğini söyledi. Aynı zamanda bölgenin birçok nehir koluna sahip ve kırılgan olduğunu belirten Fincan, Irak ile İran arasındaki deniz sınırı anlaşmazlığına ilişkin siyasi nedenler dolayısıyla demiryolu projesinin durdurulduğunu kaydetti. Bu konuda Kuveyt ile görüşmeler bulunmadığı bilgisini verdi.
Müzakere komitesi
Irak Temsilciler Meclisi üyesi Hüda Seccad, Irak Teknik Müzakere Komitesi’nin demiryollarını Kuveyt'e bağlamanın artı ve eksilerini, aynı zamanda Mübarek Limanı’na etkilerini görüşmek üzere ev sahipliği yapması konusunda mecliste talepler olduğunu aktardı. Aynı zamanda Irak’ın Fav Limanı’nı etkilememesi koşuluyla coğrafi konumundan yararlanması gerektiğini, zira bu koşul sağlanmadığı taktirde gelirlerin azalacağını vurguladı.
Çin alternatif yollara başvuruyor
Ekonomist Mazin el-İşıkır, Çin’in Avrupa’ya yönelik alternatif yollara başvurması, Ortadoğu’yu dışlayıp Türkiye üzerinden Kazakistan ve Avrupa’ya yönelerek üç farklı kara yolu inşa etmesi dolayısıyla Irak ile komşu ülkeler arasında kurulacak demiryollarındaki mal taşımacılığının yeteri kadar önem teşkil etmeyeceğini vurguladı. Independent Arabia’ya konuşan İşıkır diğer yandan komşu ülkelerle demiryolları inşasının yolcular için iyi bir adım olduğuna dikkat çekti.
