Libyalılar, Serrac'a bağlı güçlerin petrol anlaşmasını bozacağından endişe ediyor

Libyalılar, Serrac'a bağlı güçlerin petrol anlaşmasını bozacağından endişe ediyor
TT

Libyalılar, Serrac'a bağlı güçlerin petrol anlaşmasını bozacağından endişe ediyor

Libyalılar, Serrac'a bağlı güçlerin petrol anlaşmasını bozacağından endişe ediyor

Libya'da bazı siyasetçiler, Libya Ulusal Ordusu (LUO) lideri General Halife Hafter ve Libya Başbakan Yardımcısı Ahmed Muaytik arasında imzalanan ülkede petrol üretimi ve ihracatına yeniden başlanması konusundaki anlaşmanın iptal olma olasılığından endişe ediyor. 
LUO'ya bağlı Ahlaki Rehberlik İdaresi Başkanı Tuğgeneral Halid el-Mahcub, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, anlaşmayı reddeden bu eğilim karşısında şaşkınlığını dile getirerek şu ifadeleri kullandı:
"Libya’da petrol sahalarının kapatılmasını ve bunun ülkeye ve vatandaşlara yansıyan ekonomik etkilerini her zaman kınayanlar Libya’nın batısındaki liderleri değil mi? Şuan petrol sahaları yeniden açıldı ve gelirlerinin adil bir şekilde dağıtılması ve ülke ve vatandaşın yararına yönlendirilmesi için harcanacağına dair bir açıklama yapılmasına rağmen anlaşmayı kabul etmediklerini dile getirdiler. Bu sesler, Müslüman Kardeşler Örgütü ve Türkiye’nin ve onlarla birlikte Batı'daki silahlı milislerin anlaşmayı kınayan ve gelirlerini denetlemeyi reddeden sesleri."
Mahcup açıklamasında, “Bu milislerin ve ‘Trablus'taki yozlaşmış liderlerinin’ birincil amacının, varlıkları orada bitmeden parayı yağmalamak" olduğunu söyledi. Geçmiş senelerdeki petrol gelirlerine ne olduğu hakkında sorgulamalarda bulunan Mahcub, belki de milyarlarca doların  Trablus’taki Merkez Bankası’na aktarıldığını belirterek, "Bu gelirler, maaşlarını almak için uzun süre bankaların önünde bekleyen Libyalıların cebine girmedi, geçim kaynaklarını iyileştirmeyi de hedeflemedi" dedi.
Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) Kültür Genel Komisyonu Başkanı Hasan Onis, petrol anlaşmasının önemini hafife alan seslerin yükselmesi karşısında tüm Libyalıları, "Petrol anlaşmasına ihanet gözüyle bakmamaya" çağırdı. Onis, konuyla alakalı yaptığı açıklamada şunları kaydetti:
“Çatışmanın uzamasından yararlananlar ve fırsatçılar tarafından anlaşmanın karşılaştığı kötü niyetli saldırılar Libya'nın varlığını korumanın önlenebileceğini gösterdi. Onlar, tek bir yürütme otoritesi ve tek bir merkez bankası başkanlığında kurumları birleştiren bir anlaşmaya dil uzatıyorlar. Seçmenlerinin onların yönelimlerini ve fikirlerini kabul etmeyeceğini çok iyi bildikleri yasama seçimlerine doğru ilerlerken nihai çözüme giden yolu lanetliyorlar. Ancak şimdi tüm endişeleri, geçiş aşamasını yanlış çözümlerle uzatmak ve Libya-Libyalı bir iradenin dayattığı pratik bir çözüme göz yummaktır.”
Trablus'taki Libya Temsilciler Meclisi Ekonomi, Ticaret ve Yatırım Komitesi Başkanı Muhammed er-Raid ise Muaytik’e atıfta bulunarak, petrolü yeniden üretme anlaşmasını "Yeni bir pozisyon getirmek isteyen kişisel çabalar, başka bir şey değil" şeklinde nitelendirdi.
Raid, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, “Bu anlaşmanın ancak Muaytik tarafından tanınabileceğini ve Ulusal Petrol Kurumu’nun "Rus (Wagner) unsurlarının ve milislerinin ayrılmasının ardından, ki bu doğal olarak gerçekleşmedi, petrol sahalarından ve limanlarından yıkıcı gücün kaldırılmasını taahhüt ettiğini" belirtti.
Raid açıklamasında, Batı Libya’nın özellikle de Ulusal Mutabakat Hükümeti’ne sadık askeri oluşumların liderlerinin, petrol anlaşmasını reddetmesinin temel nedeninin, önceki yıllarda olduğu gibi Libya petrol gelirlerinin tamamından yararlanmaya devam etme arzusundan kaynaklandığı yönündeki iddiaları da reddetti.
Petrol gelirlerinin Trablus ve Batı için yüzde 60, Doğu ve Güney için yüzde 40 oranında paylaşılması konusundaki görüşlerle ilgili açıklamalarda bulunan Raid, "Evet, anlaşma tarafımızdan reddedildi. Ancak dedikleri gibi daha fazlasını istediğimiz için değil, ülkenin bölünmesini derinleştirdiği için reddedildi" dedi. Petrol gelirlerinin paylaşılmasının üç bölgedeki kalkınma projelerinin desteklenmesine katkıda bulunacağı yönündeki görüşleri eleştiren Raid, “Önceki yılların gelirleri 24 milyar doları aşmazken, devletin genel bütçesi 30 milyar doları aştı. Bu da kalkınmanın tüm ülkede fon yetersizliği nedeniyle neredeyse durduğu anlamına geliyor" diye konuştu.
Diğer taraftan, Doğu bölgesinin borçlarının anlaşma şartlarına uygun olarak ödenmesi için petrol gelirlerinin kullanılmasını eleştiren Raid şu ifadeleri kullandı:
“Nihayetinde petrol gelirlerinden ödenecek bu borç, yerel kamu borcu kapsamında değerlendirileceği için 50 milyar dinar olarak tahmin edilen Doğu'nun borçlarının doğru hesaplanması ve herkesin ne zaman ve nasıl harcandığını bilmesi gerekiyor. Meselenin borcun geri ödenmesi karşılığında petrol sahasının açılması takası şeklinde olması asla gerekmiyordu. Çünkü petrolün açılması için uluslararası baskı vardı.”
Ancak bu öneri, Tobruk'taki Libya Temsilciler Meclisi üyesi Ali es-Saidi tarafından, "Yerel borç Libya devletine aittir, tek başına Doğu’nun borcu veya bazılarının iddia ettiği gibi Ulusal Ordu’nun değil” sözleriyle reddedildi. Saidi açıklamasında, “Trablus ve Libya’nın batısına ait olan ve genellikle 60 milyar Libya dinarı olarak belirlenen bir borç söz konusu. Bu borçlar yerel devlet borcuna dahil edilecektir” diye konuştu.
Saidi, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Doğu'daki kamu ihtiyaçlarının ve harcamalarının çoğunun, geçmiş yıllarda petrol gelirlerinden para elde etmeyi reddeden bankalardan borçlanarak yönetildiğini belirtti. Saidi, "Son anda mevcut durumu her zaman bozmaya çalışan Kardeşlik hareketinin manevraları” olarak nitelendirdiği duruma karşı uyarmasına rağmen, anlaşmanın belirlenen süreye kadar bunlara karşı direnerek devam edeceği konusundaki iyimserliğini dile getirdi. Saidi sözlerini şu ifadelerle sonlandırdı:
“Evet, Kardeşler hareketi ve askeri oluşumların liderleri mevcut sahneyi bozmak için uğraşıyor. Ancak milislerin tasfiye edilmesi gerekliliğine dair uluslararası direktifler ve ayrıca müttefikleri olan Türkiye’nin petrol anlaşmasına itiraz etmeyen ABD’nin izni dışında hareket etmemesi doğrultusunda bunu başarma imkanına sahip değiller. Türkiye'nin Libya'daki büyükelçiliği, anlaşmanın uygulandıktan sonra memnuniyetini ifade eden bir açıklama yaptı.”



İsrail, önde gelen Hamas liderlerinden Raid Saad'a suikast düzenledi

Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)
Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)
TT

İsrail, önde gelen Hamas liderlerinden Raid Saad'a suikast düzenledi

Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)
Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)

İsrail Times gazetesine göre, İsrailli bir yetkili bugün, Hamas'ın üst düzey lideri Raid Saad'ın Gazze şehrinde düzenlenen bir hava saldırısında öldürüldüğünü doğruladı. Bu da İsrail'in ateşkes anlaşmasını ihlal etmesi anlamına geliyor.

Alman Basın Ajansı'na (DPA) göre görgü tanıkları ve sağlık kaynakları bugün, Gazze şehrinin güneybatısındaki Raşid Caddesi üzerindeki Nablusi kavşağı yakınlarında bir araca düzenlenen İsrail hava saldırısında dört Filistinlinin öldüğünü ve birçok kişinin de yaralandığını bildirdi.

Görgü tanıkları, İsrail uçağının Nablusi Meydanı yakınlarında bir araca birkaç füze ateşlediğini, aracı imha ettiğini ve can kayıplarına yol açtığını söyledi. Ambulans ekipleri, ölü ve yaralıları hastanelere taşımak için acilen olay yerine gitti.

İsrail askeri sözcüsü Avichay Adraee ise yaptığı açıklamada, ordu ve Şin Bet'in (İsrail Güvenlik Teşkilatı) Gazze Şehrinde üst düzey bir Hamas komutanını hedef alan bir saldırı düzenlediğini ve onu son zamanlarda hareket için silah üretimi ve yeniden yapılanma çalışmaları yapmakla suçladığını belirtti.

İsrail Ordu Radyosu, saldrırının hedefinin, İzzeddin el-Haddad'dan sonra "Hamas'ın ikinci adamı" ve askeri üretim dosyasından sorumlu kişi olarak tanımladığı Raid Saad olduğunu bildirdi. İsrail'in bugünkü operasyonu gerçekleştirmeden önce son haftalarda kendisine birkaç kez suikast girişiminde bulunduğunu belirtti.

Şarku’l Avsat’ın İbranice yayın yapan Ynet internet sitesinden aktardığına göre Raid Saad Hamas'ın askeri kanadı olan Kassam Tugayları'nın liderlerinden biri.

Hamas'tan hava saldırısının hedefinin kimliğiyle ilgili resmi bir açıklama yapılmadı.

Axios haber sitesi, İsrail'in saldırıdan önce Amerika Birleşik Devletleri'ni önceden bilgilendirmediğini ifade etti.


Suriye halkının merkezi mi yoksa federal devlet mi anlaşmazlığı üzerine bir okuma

Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)
Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)
TT

Suriye halkının merkezi mi yoksa federal devlet mi anlaşmazlığı üzerine bir okuma

Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)
Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)

Macid Kıyali

Suriye’de Beşşar Esed rejiminin düşmesinin ardından geçiş dönemi liderliği ile muhalifleri arasında yaşanan iç çatışma, siyasi sistemin niteliği, özellikle de merkeziyetçilik mi yoksa ademi merkeziyetçilik mi, merkezi bir devlet mi yoksa federal bir devlet mi tartışmaları üzerine yoğunlaşıyor.

Bu konu meşru olmasına rağmen, tartışmaya katkı sağlamak amacıyla bazı temel gözlemler aşağıda sunuyorum.

İlk gözleme göre ademi merkeziyetçilik ya da federalizm meselesini gündeme getirmek, bu konuda kutuplaşmanın temel nedeninin Suriye’deki iç çatışmada kimlik, etnik, mezhepsel ve bölgesel özelliklerin baskın olması olduğu gerçeğini görmeyi zorlaştırdı.

Çatışmanın önde gelen tarafları, siyasi veya sınıfsal güçleri ya da tarafları temsil etmekten ziyade kimlik temelli yahut mezhepsel, etnik ve bölgesel kimliği vurgulayan taraflar olduklarından, bu konunun siyasi niteliği göz ardı ediliyor.

Dikkati çeken ikinci gözleme göre ise federal ya da ademi merkeziyetçi bir devlet için mücadele eden güçler, bunu demokrasi meselesinden daha öncelikli tutuyorlar. Bunun nedeni, söz konusu güçlerin (SDG, Suveyda'daki Hicri Hareketi ve kıyı şeridinde Esed rejiminin çöküşünden etkilenen güçler) demokratik olmayan güçler olmaları. Prensipte pozisyonları, politikaları ve tercihleri ve temsil ettiklerini iddia ettikleri gruplarla olan ilişkileri göz önüne alındığında bu güçlerin Esed rejimi altında kendilerini ifade etmedikleri ve bu konuyu bu kadar yoğun bir şekilde gündeme getirmedikleri unutulmamalı.

Üçüncü ve belki de en önemli gözleme göre federal bir devlette kimlik statüsü konusundaki çatışmaya öncelik verilmesi, devletin kurulması ve vatandaşlık taleplerini ya gölgeliyor ya da ön plana çıkarıyor. Bunların, 54 yıllık Esed döneminde eksik olan iki temel unsur olduğu ve özellikle mevcut koşullarda, yani devletin kurumlar ve hukuk devleti olarak yeniden kurulması ve vatandaşların güçlendirilmesi, böylece Suriyelilerin gerçek anlamda özgür ve eşit vatandaşlar olarak bir halk haline gelmeleri için ülke genelinde Suriyelilerin en çok ihtiyaç duyduğu unsurlar olduğu unutulmamalı.

Bu yüzden iki temel sorunla karşı karşıyayız. Bunlardan birincisi, artık var olmayan Esed rejiminin Suriye'nin birliğini zayıflatıp bozmayı başarması, Suriyelileri mezhep, din, etnik köken, bölge ve aşiret aidiyetlerine göre sınıflandırması ve ‘böl ve yönet’ politikası uyarınca onları birbirlerine düşürmesinden kaynaklanıyor.

İkinci sorun, Suriyelilerin kendi koşullarını kontrol edememeleri. Bu durum, Suriye’nin geleceğinin, Suriye halkının aleyhine, uluslararası güçlerin, özellikle ABD ve bölgesel tarafların meselesi haline gelmesine neden oldu. Bu durum, kimlik çatışmaları, özellikle de silahlı çatışma veya silahlı milisler şeklinde ortaya çıkan çatışmalar için de geçerli.

Federalizm, bir ülkeyi bölmek değil, aksine ülkenin birliğini organize etmek ve merkezin statü, egemenlik ve kaynaklar konusunda çevre bölgelere müdahale etmesini önlemek için daha uygun bir yöntem. Böylelikle karşılıklı güven temelinde hükümete daha geniş katılım sağlanır.

Suriye geçiş dönemi yönetimi ve Suriye muhalefetinin geri kalanı, gelecekteki siyasi sistemin nasıl olacağı ve otoriterliğin ve marjinalleşmenin geri dönüşünü önlemeye katkıda bulunanlar da dahil olmak üzere yeni konsensüsler oluşturmak için neyin uygun olduğu konusunda kafa karışıklığı ya da netlik sağlanamaması ortaya çıkan federalizm ve ademi merkeziyetçilik konusundaki tartışmalardan sorumlu.

Aslında, yeni yönetime bağlı olanlar ve geleneksel Suriye muhalefeti tarafından federalizmin reddedilmesinin sebebi, aceleci davranışlar, duygusal ve milliyetçi coşku ve önyargılar.

Söz konusu tartışmayı kapatmak yerine açmalı, tüm soruları sormalı. Çünkü Suriye’nin geleceği tartışmaya açık. Tüm Suriyeliler bu tartışmayla ilgileniyor ve bu konuda cevaplar bulmaya katkıda bulunuyor.

Daha spesifik olarak, federal ya da ademi merkeziyetçi bir devlet tartışmasıyla ilgili olarak, federalizmin herhangi bir ülkenin bölünmesi anlamına gelmediği, aksine birliğin daha uygun bir şekilde örgütlenmesi ve merkezin statü, egemenlik ve kaynaklar konusunda çevreyi kötü yönde etkilemesini önlemek için, karşılıklı güvene dayalı yönetişime daha geniş katılımı garanti eden bir sistem olduğunun anlaşılması gerekiyor.

Toplumun yönetimini etkileyen sorunlara güvenlik çözümleri getirilemedi. Çünkü herhangi bir güvenlik çözümü coğrafyaya, topluma, egemenliğe ve devlete sadece bölünmeler getirir.

Tüm bunlar bölünmek değil, federalizm gücün paylaşılması anlamına gelir. Dışişleri, savunma ve genel ekonomi yönetimi gibi devlet egemenliği ile ilgili konularda merkezileşme söz konusu. Bunların tümü birleşik parlamento ve merkezi hükümetin sorumluluğunda. Öte yandan iç güvenlik, eğitim, sağlık ve yerel kalkınma konularının yönetimi eyaletlerin veya yerel yönetimlerin yetki alanına girer.

Burada bazılarının endişelerini hafifletebilecek en önemli nokta, federalizmin etnik köken/milliyet veya din/mezhep yerine coğrafyaya dayalı olmasıdır. Çünkü herhangi bir kimlik meselesi, demokratik karakterini zayıflatır ve eşit vatandaşlık haklarının ve vatandaşların devletinin güçlenmesini engeller. Tıpkı Lübnan'da ve Irak'ta olduğu gibi.

Elbette, birçok alanda idari meselelerle ilgili olan ademi merkeziyetçi bir devleti, anayasaya göre yetkileri paylaşan federal bir devletle karıştırmak bir sorundur. Şarku'l Avsat'ın al Majalla'dan aktardığı analize göre federal devleti ayrılıkçı bir devlet olarak görmek de bir tür karışıklık veya yanılgı olarak adlandırılabilir, ancak bu doğru değil, çünkü merkezi devletler, yönetim, temsil ve kaynak dağıtımında esnekliğe sahip federal devletlere göre ayrılmaya çok daha yatkındır, zira günümüzün en büyük, en güçlü ve en zengin devletleri federal devletlerdir.

Bu yüzden herhangi bir kimlik grubuyla anlaşmazlık, kavramların karışmasına veya çarpıtılmasına yol açmamalı. Örneğin, İsrail'in siyasi sistem olarak demokrasiyi benimsemesi, demokrasiye karşı düşmanlığı teşvik etmemeli. Ayrıca, belirli bir önermeye elverişli olmayan koşullar olduğunu gözlemlememiz, bu kavramın tartışmaya açılmaması, geliştirilmemesi ve belirli bir ülkede devlet kurulması için ulusal birliği oluşturmaya hizmet eden bağlamlara yerleştirilmemesi gerektiği anlamına gelmez.

Son olarak, bu alanda, özellikle Suriye bağlamında, dikkate alınması gereken iki konu var. Öncelikle ülkenin toprakları üzerinde devlet egemenliğinden söz edilmesi için bunun halkın birliği gerçeğine dayanması gerekiyor. İkinci olarak ise toplumun yönetimini etkileyen sorunlara güvenlikle ilgili bir çözüm bulunmuyor, çünkü herhangi bir güvenlik çözümü coğrafyanın, toplumun, egemenliğin ve devletin bölünmesine yol açar.

*Bu analiz Şarku’l Avsat tarafından Londra merkezli al Majalla dergisinden çevrilmiştir


Tedmür'de ortak devriyeye düzenlenen saldırıda Suriyeli ve Amerikalı personel yaralandı

 Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)
Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)
TT

Tedmür'de ortak devriyeye düzenlenen saldırıda Suriyeli ve Amerikalı personel yaralandı

 Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)
Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)

Suriye güvenlik kaynakları bugün, Suriye güvenlik güçleri ile ABD kuvvetlerinin, ülkenin orta kesimindeki Tedmür kentinde ortak devriye sırasında silahlı saldırıya uğradığını bildirdi.

Suriye resmi haber ajansı SANA’ya konuşan bir güvenlik kaynağı, saldırıda Suriye güvenlik güçlerinden iki kişinin ve bazı ABD askerlerinin yaralandığını, saldırıyı gerçekleştiren kişinin ise öldürüldüğünü açıkladı.

Kaynak, olayın ardından ABD’ye ait helikopterlerin yaralıları et-Tanf Üssü’ne tahliye ettiğini belirterek, saldırının nedenleri ve koşullarına ilişkin henüz bilgi bulunmadığını ifade etti.

Olay nedeniyle Deyrizor-Şam uluslararası kara yolunda trafiğin geçici olarak durdurulduğu, bölge semalarında ise yoğun hava hareketliliği yaşandığı kaydedildi.