Hindi büyüklüğünde bir “pterozor” türü keşfedildi

Yeni pterozor türünün resmedilmiş hali.
Yeni pterozor türünün resmedilmiş hali.
TT

Hindi büyüklüğünde bir “pterozor” türü keşfedildi

Yeni pterozor türünün resmedilmiş hali.
Yeni pterozor türünün resmedilmiş hali.

İngiltere Portsmouth ve Bath üniversitelerinden bir paleontolog ekibi, hindi boyutlarında yeni bir pterozor türü keşfetti. Bu tür ince, uzun ve dişsiz gagasıyla daha önceden görülen diğer tüm pterozorlardan farklılık gösteriyor.
Pterozor türüne ilişkin, akrabaları sayılan dinozorlardan çok daha az bilgi mevcut. Söz konusu kanatlı sürüngenlerin bilinen 100’den fazla türü var. Bazı türleri savaş uçağı büyüklüğünde, bazıları ise serçe kadar küçük.
Bu türe dair çalışmalar Cretaceous Research dergisinin şubat sayısında yayımlandı.
Portsmout Üniversitesi’nde dün yayınlanan bir raporda, bu eşsiz türün keşif öyküsünün Fas’ın güneydoğusundaki Kem Kem bölgesinde fosilleşmiş bir gaga parçasının bulunmasıyla ortaya çıktığı belirtildi. Araştırma ekibi ilk etapta bunun bir balık yüzgecinin parçası olduğunu düşündüyse de incelemelerin ardından sadece pterozorlarda görülen olağan dışı bir doku keşfedildi. Parçanın bir gagaya ait olduğu anlaşıldı. Portsmouth Üniversitesi çalışma ekibinden Dr. David şöyle konuya dair yaptığı açıklamada “Daha önce bunlar gibi küçük sürüngenler görmemiştik. O kadar garip ve eşsiz bir gagaları var ki fosillerin ilk başta bir pterozora ait olduğu anlaşılamadı” dedi.
Araştırma ekibi, gaganın bir pterozora ait olduğunun anlaşılmasından sonra yaptıkları uzun çalışmalar sonucunda Kem Kem bölgesinde Kretase dönemine kadar uzanan hayvan fosillerine ulaştı. Böylece ekip kivi kuşuna benzeyen ince, uzun gagalı yeni bir türü keşfetti.
Baş araştırmacı Roy Simith de açıklmasında “Fas’taki çalışmalar sırasında meslektaşım Dr. Nicholas Longrich’in (araştırma ekibinden) hayvanın üst çenesiyle uyumlu alt çenesine ait kalıntıları bulduğu andaki mutluluğumu tarif edemem. Bu fosil gerçekten eşsiz” ifadesini kullandı.
Yeni tür (Leptosoma pegansis) morfolojik özelliklerinin ortaya çıkarılmasının ardından isimlendirildi. Yeni pterozor türü, günümüzde solucan, kabuklu böcekler ve hatta küçük sert kabuklu istiridyelerle besleniyor ve tıpkı kum ve kivi kuşları gibi uzun gagalarını kirli ve çamurlu yerlerde avlanmak için kullanıyorlardı.
Dr. Martell açıklamasında “Pterozorların beslenme sistemleri ve avlanma stratejileri çeşitliydi. Et, balık ve böcek yiyerek besleniyorlardı. 500 kiloluk dev pterozorlar ise muhtemelen buldukları her şeyi yediler” dedi.



Uçaklar için "köpekbalığı derisi" geliştirildi

MicroTau'nun köpekbalığı derisinden esinlenen film kaplaması ABD Hava Kuvvetleri'nin Lockheed Martin C-130J aracına uygulandı (MicroTau)
MicroTau'nun köpekbalığı derisinden esinlenen film kaplaması ABD Hava Kuvvetleri'nin Lockheed Martin C-130J aracına uygulandı (MicroTau)
TT

Uçaklar için "köpekbalığı derisi" geliştirildi

MicroTau'nun köpekbalığı derisinden esinlenen film kaplaması ABD Hava Kuvvetleri'nin Lockheed Martin C-130J aracına uygulandı (MicroTau)
MicroTau'nun köpekbalığı derisinden esinlenen film kaplaması ABD Hava Kuvvetleri'nin Lockheed Martin C-130J aracına uygulandı (MicroTau)

Köpekbalığı derisinden ilhamla uçaklara film kaplama geliştiren Avustralyalı bilim insanları, sürükleme kuvvetini azaltabileceklerini ve havayolu endüstrisinde milyarlarca dolarlık yakıt tasarrufu sağlayabileceklerini iddia ediyor.

Delta Air Lines, Avustralya merkezli havacılık şirketi MicroTau'yla işbirliği yaparak yakıt verimliliğini artırmak üzere uçaklara uygulanabilecek özel bir filmin kullanımını araştırdı.

Avustralya Ulusal İmalat Tesisi'yle (ANFF) birlikte geliştirilen teknoloji, köpekbalıklarının suda sorunsuzca süzülmesini sağlayan, üst üste binmiş binlerce küçük pula sahip derisini taklit ediyor.

Araştırmacılar yapay film kaplamanın da benzer şekilde uçakların türbülansı azaltmasına, uçuş hızını artırmasına ve yakıt maliyetlerini düşürmesine katkı sağladığını söylüyor.

Bir uçağın içinde ilerlediği hava, uçağın yüzeyini ovalayıp direnç yaratan, saç tokası girdabı (hairpin vortex) adlı küçük girdaplar oluşturur.

Yeni film kaplamasının üzerinde, bu girdaplardan daha dar olan ve girdapların uçak yüzeyinin yakınında oluşmasını engelleyen küçük oluklar var.

İşin zor kısmı filmi sürtünmeye dirençli hale getiren bu tür minik olukların olduğu bölümler oluşturmaktı.

Özel lazer üretim teknolojisini kullanan MicroTau, köpekbalığı derisi benzeri deseni hafif bir malzemeyle hızla üretip bunları kendinden yapışkanlı yamalar haline getirerek bu engeli aştı.

Şirket film kaplamanın, mevcut ulaşım araçlarına uyarlanabilen ölçeklenebilir bir çözüm sunarak taşımacılık endüstrilerinin karbon ayak izini en aza indirebileceğini belirtiyor.

Firma bu teknoloji sayesinde ticari havacılık ve nakliye şirketlerinin yakıt maliyetlerinde 34 milyar doların üzerinde tasarruf sağlayabileceğini ve yüzlerce milyon ton civarında karbondioksit emisyonunu azaltabileceğini iddia ediyor.

MicroTau, örneğin filmin Airbus A380 gibi bir uçağa uygulanması halinde, Sidney'den Los Angeles'a uçuş başına 5 bin dolardan fazla yakıt ve 18 tondan fazla karbondioksit emisyonu tasarrufu sağlanabileceğini ifade ediyor.

Şirket, bu rakamın bir uçağın ömrü boyunca milyonları bulabileceğini dile getiriyor.

MicroTau, kaplamayı Lockheed Martin'in devasa C-130J nakliye uçakları ve Boom Supersonic'in şık XB-1 prototipi de dahil bir dizi hava aracında halihazırda test ediyor.

New Scientist'e konuşan Boom Supersonic sözcüsü "Yamalar gözle görülür bir bozulma olmadan bu koşullara rahatlıkla dayandı" diyor.

Delta'nın Sürdürülebilir Gökyüzü Laboratuvarı Direktörü Sangita Sharma ise CBC News'a yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullanıyor:

Köpekbalığı derisini taklit eden teknoloji, bu mikro oluklardan yararlanarak yüzeydeki bir tür sürükleme kuvvetini azaltıyor. Yüzeydeki bu sürükleme kuvveti yüzde 4'e varan bir yakıt avantajı sağlayabilir.

Sharma'ya göre havayolu şirketleri bu sayede yılda 15 milyar litre yakıt tasarrufu yapabilir. 

Avustralya merkezli şirket, teknolojinin daha da geliştirilmesiyle havayolu şirketlerinin verimliliği yüzde 10'a kadar artırmasını sağlamayı umuyor.

Independent Türkçe