'Karın ağrınızın nedeni kist olabilir'

Fotoğraf (İHA)
Fotoğraf (İHA)
TT

'Karın ağrınızın nedeni kist olabilir'

Fotoğraf (İHA)
Fotoğraf (İHA)

Op. Dr. Ayşe Kavasoğlu “Yumurtalık kistleri yırtıldığında ciddi ağrı ve bazen de iç kanamaya sebep olabilir. Kistlerin başlıca belirtileri arasında karında ağrı, dolgunluk hissi, şişkinlik, adet düzensizliği, lekelenme, idrar yolu şikayetleri, göğüslerde hassasiyet, ağrılı bağırsak hareketleri ve kabızlık yer alıyor” dedi.
Çamlıca Medipol Üniversite Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Bölümü’nden Op. Dr. Ayşe Kavasoğlu, özellikle menopoz dönemindeki kistlere dikkat çekerek kadınlarda düzenli kontrole ilişkin önemli açıklamalarda bulundu. Kavasoğlu, 5 çeşit yumurtalık kisti olduğunu belirterek “Yumurtalıkların içinde veya yüzeyinde zaman zaman kist yapıları oluşur. Bunların çoğu rahatsızlık vermez, zararsızdır ve tedavisiz birkaç ay içinde kendiliğinden kaybolur” dedi. Kistler yırtıldığında ise iç kanamaya da neden olabileceğine değinen Kavasoğlu, şöyle devam etti: “Menopoz dönemindeki kistler kötü huylu olmaya eğilimlidir. Yumurtalık kistleri yırtıldığında ciddi ağrı ve bazen de iç kanamaya sebep olabilir. Bazen de kistler kendi etrafında dönebilir. Bu durumlarda da ciddi ağrı, bulantı, kusma olabilir. Kistlerin başlıca belirtileri arasında karında ağrı, dolgunluk hissi, şişkinlik, adet düzensizliği, lekelenme, idrar yolu şikayetleri, göğüslerde hassasiyet, ağrılı bağırsak hareketleri ve kabızlık yer alıyor.”

“Düzenli kontrol şart”
Kavasoğlu, özellikle şiddetli ve keskin karın ağrısı, ateş, kusma, baygınlık hissi, hızlı solunum gibi durumlarda acil tıbbi müdahalenin gerektiğine işaret ederek, şu bilgileri verdi: “Doğum kontrol haplarıyla yumurtlama baskılanarak kist gelişimi önlenebilir. Bazı kist gelişimlerinde ameliyat önerilir. Tabii ameliyata; kistin cinsi, boyutu, hastanın yaş ve hikayesi gibi pek çok faktöre göre karar verilir. Ameliyatta bazen sadece kist alınırken bazen kist beraberinde yumurtalığın da alınması gerekebilir. Ameliyat; açık ameliyat dediğimiz sezaryen tarzı cilt kesisiyle yapılabileceği gibi günümüzde kapalı ameliyat teknikleri olan laparoskopik ve robotik cerrahi yöntemleriyle de yapılabilir. Kapalı ameliyat teknikleri hastaya konfor ve ameliyat sonrası daha az ağrılı olma imkanı sunar. Yumurtalık kistleri önlenebilecek bir durum değildir fakat düzenli yaptıracağımız kadın doğum muayenesi ile riskli durumlarla karşı karşıya kalmaktan korunmuş oluruz.”



Üç boyutlu yazıcıyla insan sinir dokusu modeli üretildi

Nörodejeneratif hastalıklarda, hastanın hücrelerinden üretilecek modeller, kişiye özel etkili tedavileri mümkün kılabilir (Pixabay)
Nörodejeneratif hastalıklarda, hastanın hücrelerinden üretilecek modeller, kişiye özel etkili tedavileri mümkün kılabilir (Pixabay)
TT

Üç boyutlu yazıcıyla insan sinir dokusu modeli üretildi

Nörodejeneratif hastalıklarda, hastanın hücrelerinden üretilecek modeller, kişiye özel etkili tedavileri mümkün kılabilir (Pixabay)
Nörodejeneratif hastalıklarda, hastanın hücrelerinden üretilecek modeller, kişiye özel etkili tedavileri mümkün kılabilir (Pixabay)

Araştırmacılar üç boyutlu yazıcıyla insan sinir dokusuna benzeyen bir model üretmeyi başardı. Kritik gelişmenin, ALS gibi hastalıklara yönelik tedavilerde yeni bir sayfa açması bekleniyor.

Motor nöronlar, beyin ve omurilikten vücuda sinyaller göndererek kasları kontrol eden sinir hücrelerini ifade ediyor. Amyotrofik lateral skleroz (ALS) gibi hastalıklarda bu hücreler zarar görerek kas zayıflığı ve felce yol açabiliyor.

ALS hastalarının hareket ve nefes alma kabiliyetleri giderek kötüleştiğinden, teşhisten sonraki ortalama yaşam süresi 4 yıl. Henüz kesin bir tedavisi olmasa da hastalığın seyrini yavaşlatabilen ilaçlar mevcut. 

Uppsala Üniversitesi'nden araştırmacılar yeni çalışmalarında, ALS hastalarına yönelik daha etkili ilaçların üretilmesini sağlayabilecek önemli bir gelişme kaydetti.

Araştırmacılar, üç boyutlu yazıcılar kullanarak insan sinir dokusuna benzeyen organoid adlı modeller üretti. Bu motor nöron organoidleri, araştırmalarda veya kişiye özel yeni ilaçların test edilmesinde kullanılabilir.

Bulguları hakemli dergi International Journal of Bioprinting'de yayımlanan çalışmada deriden elde edilen insan kök hücreleri kullanıldı. Bu hücreler, motor nöron öncüllerine (yani ileride olgun motor sinir hücrelerine dönüşebilecek genç sinir hücrelerine) dönüşecek şekilde programlandı.

Bilim insanları bu hücreleri yumuşak bir jelatinle karıştırdıktan sonra üç boyutlu yazıcıyla katman katman basarak dokuyu ve onun yapısını oluşturdu. Biyomürekkepteki hücrelerin üç boyutlu olarak dağılmasının, hücrelerin hayatta kalmasına ve sinir liflerinin büyümesine katkı sağladığını söylüyorlar.

Araştırmacılar ayrıca büyüme faktörleriyle aşılanmış, gözenekli yapıya sahip küçük parçacıkları biyomürekkeple karıştırarak hücrelerin olgunlaşıp gelişmesini sağladı.

İnsan vücudu dışında sinir hücrelerinin modellerinin oluşturulması, kritik testlerin hastayı riske atmadan gerçekleştirilmesinin önünü açıyor.

Makalenin başyazarı Elena Kozlova "Motor nöronlar omuriliğin ortasında bulunuduğu için ALS gibi nörodejeneratif bir hastalıktan muzdarip kişilerde tedavileri doğrudan test etmek mümkün değil" diyerek ekliyor: 

Yöntemimiz, hastanın deri hücrelerinden doğrudan motor nöron organoidleri oluşturmayı ve bunlardan omurilik organoidleri inşa etmeyi mümkün kılıyor. Bu organoidler daha sonra yeni tedavileri test etmek için kullanılabilir.

Araştırmacılar makalede, başka türden sinir hücrelerinin de üç boyutlu olarak nasıl üretileceğini detaylandırıyor. 

Kozlova "Araştırma ve ilaç testlerinde organoidleri büyük miktarlarda basabilmek önemli" ifadelerini kullanıyor. 

Independent Türkçe, EurekAlert, Medical News, International Journal of Bioprinting