Yezidiler Sincar'a dönmekten korkuyor

Kuzey Irak'ta DEAŞ tarafından acımasızca zulüm gören Yezidiler, memleketleri Sincar’da barış, güvenlik ve daha iyi bir yaşamdan başka bir şey istemiyorlar. Ancak durumun kendi şartlarına uygun olmasını istiyorlar. Yezidilerin çoğunluğu Irak hükümeti ile Irak Kürdistan’ı yetkilileri arasında "tarihi" olarak nitelendirilen güvenlik ve yeniden inşa planı anlaşmasından şüphe duyuyor.

Kürdistan bölgesinde şehre çok uzak olmayan bir bölgede sürgünde yaşayan Yezidi Talal Salih plana ilişkin yaptığı değerlendirmede "Sincar'daki koşulları sakinleştirebilir de kötüleştirebilir de” dedi.

Yezidiler, 2014 yılında Batı’yı şok eden DEAŞ Sincar kentine düzenlediği saldırıdan bu yana sıkıntı içinde yaşıyorlar. Örgüt militanları 3 binden fazla Yezidiyi katletti, 7 bin kadına ve kız çocuğuna zulmetti. Bu durum 550 bin nüfuslu Yezidilerin çoğunu yerinden etti.

Reuters’ın haberine göre 2015 yılında ABD’nin desteklediği Kürtlerin terör örgütünden temizlediği bölgede Irak ordusu ve silahlı Kürt güçleri hakimiyet kurdu. Habere göre silahlı gruplar içinde Şiiler, farklı aidiyetleri olan Kürt gruplar ve silahlı Yezidiler de bulunuyor.

Irak Başbakanı Mustafa El-Kazımi'nin ofisinden konuya dair yapılan açıklamada “hükümetin planının, daha önce güvenlik ve temel hizmetler yoksunluğu nedeniyle yaşadıkları yerlere geri dönmekten korkan on binlerce Yezidinin dönüşünü sağlayacağı” belirtildi. Bununla birlikte birçok Sincar sakini, planın belirsiz olduğunu ve Kürdistan bölgesinin başkenti Erbil ile Bağdat tarafından dikte edildiği görüşünde. Planın bahsedildiği gibi olumlu olmadığı ve bu nedenle daha fazla bölünme ve şiddete yol açabileceği görüşü hakim. Salih, "Sincar savaşmadan terk edilmeyecek” dedi.

Güvenlik düzenlemeleri arasında onlarca yıldır Türkiye’de silahlı eylemlerde bulunan, Kuzey Irak’taki PKK’nın da bölgeden çıkarılması var. Bu durum yüzlerce Yezididen oluşan bir silahlı kuvvetin oluşturulmasına işaret ediyor. Plan ile orduya ve silahlı Şii grupların da dahil olduğu Haşdi Şabi güçlerine PKK'nın bölgeden çıkarılmasını denetlemesi çağrısında bulunuluyor. Bölge sakinleri bu durumun bazen iki kardeşin farklı yapı içinde bulunmasından dolayı bölünmeye neden olacağından endişeli.

Yezidilerin de Haşdi Şabi içinde PKK’ya karşı silahlı güçleri bulunuyor. Kürdistan'da yerinden edilen Ezidi Ekrem Rasho, "Şu anda Sincar'da yaklaşık altı siyasi grup var. Aynı aileden kardeşler farklı gruplara katılabiliyor” dedi. Rasho açıklamasının devamında durumu iyileştirmek için gerçek anlamda çaba gösterilmesi halinde planın Sincar halkı için kabul edilebilir olacağını vurguladı.

Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) Hükümet Sözcüsü Cutyar Adil de “Bağdat ile Erbil arasında imzalanan anlaşmanın sorunları çözmek için iyi bir adım olduğunu” kaydetti.

Sincar, 2017'de Irak'tan tam bağımsızlık kazanmaya yönelik yapılan Kürt girişiminden bu yana Bağdat ile Erbil arasında bölgesel bir anlaşmazlığın konusu oldu. Yeni Sincar planına göre Bağdat ve Erbil hükümetleri yeni bir belediye başkanı ile yerel yetkililer seçecek ve ayrıca 2 bin 500 yeni yerel güvenlik personeli atayacak. PKK yandaşları, bu güvenlik güçlerinin Peşmergeye bağlı Yezidileri de içermesi beklentisi içindeler.

Yezidi aşiret liderlerinden Şamo Hadide pazar günü Sincar planını protesto etmek yaptığı konuşmada "Sincar halkına ait ve biz halkız" dedi.

Yezidilerin bir kısmının ise sahadaki hizmetlerin iyileştirilmesinden başka bir talepleri yok. Dolayısıyla siyasetten uzak duruyorlar.