Yeni araştırma: Kovid-19 salgınında kadınlar, kendilerini daha az tehlikeye atıyor

Hem kadınlar hem de erkekler arasında kurallara uyan bireylerin oranı, marttan nisana kadar düşse de bile cinsiyetler arasındaki fark büyük ölçüde korundu (Pixabay)
Hem kadınlar hem de erkekler arasında kurallara uyan bireylerin oranı, marttan nisana kadar düşse de bile cinsiyetler arasındaki fark büyük ölçüde korundu (Pixabay)
TT

Yeni araştırma: Kovid-19 salgınında kadınlar, kendilerini daha az tehlikeye atıyor

Hem kadınlar hem de erkekler arasında kurallara uyan bireylerin oranı, marttan nisana kadar düşse de bile cinsiyetler arasındaki fark büyük ölçüde korundu (Pixabay)
Hem kadınlar hem de erkekler arasında kurallara uyan bireylerin oranı, marttan nisana kadar düşse de bile cinsiyetler arasındaki fark büyük ölçüde korundu (Pixabay)

Yeni bir araştırmaya göre koronavirüs salgının başında kadınların erkeklere kıyasla daha düşük ölüm oranına sahip olmasının ve Kovid-19’a karşı savunmasız kalmamasının muhtemel sebeplerinden biri, önlemlere daha çok itibar etmesi.
Kovid-19’a verilen tepkilerdeki cinsiyet farklılıklarını araştıran yeni çalışmanın yazarlarından Vincenzo Galasso şunları ifade etti:
Hareketliliğin azaltılması, ağız maskesi ve diğer davranışsal değişikliklerden oluşan ‘yeni normal’i düzenleyen yöneticiler, erkeklerin sürece uyumunu artırmak için cinsiyetlere göre değişen bir iletişim tasarlamalı.
Hakemli bilim dergisi PNAS’ta yayımlanan araştırmanın Bocconi Üniversitesi’ndeki yazarları Vincenzo Galasso ve Paola Profeta, mart ve nisan aylarında iki aşamada gerçekleştirilen çalışmada kayda değer cinsiyet farklılıkları gözlemledi.
REPEAT isimli uluslararası bir proje kapsamında yürütülen çalışmada Avustralya, Avusturya, Fransa, Almanya, İtalya, Yeni Zellanda, Birleşik Krallık ve ABD’den toplam 21 bin 649 katılımcı yer aldı.
Bulgulara göre farklı ülkelerden kadınlar, Kovid-19’u çok ciddi bir sağlık sorunu olarak değerlendirmeye (martta yüzde 48,7’ye karşılık 59; nisanda yüzde 33’e karşılık yüzde 39,6 oranında) daha fazla eğilim gösterdi.
Kadınlar aynı zamanda hareketliliğin kısıtlanması ve sosyal mesafe gibi kamu politikalarını uygulamaya (1 ve 100 arasında değişen indeks puanına göre martta 47,7’ye karşılık  54,1; nisanda 37,4’e karşılık 42,6 değerinde) daha yatkındı.
Benzer şekilde kadınlar, Kovid kurallarına da erkeklere kıyasla (martta yüzde 83,2’ye karşılık 88,1; nisanda yüzde 71,8’e karşılık 77,6 oranında) daha fazla riayet etti.
Bocconi Üniversitesi’nin EurekAlert üzerinden aktardığına göre hem kadınlar hem de erkekler arasında kurallara uyan bireylerin oranı, marttan nisana kadar düşse de bile cinsiyetler arasındaki fark büyük ölçüde korundu.
Üstelik söz konusu fark, çok sayıda sosyo-demografik ve psikolojik değişkenin hesaba katılmasından sonra da değişmedi.
Öte yandan birlikte yaşayan evli çiftler ve pandemiye doğrudan maruz kalan bireylerde bu tür farklılıklar daha küçük kaldı.
Pandemi hakkında aynı düzeyde bilgilendirilen kadın ve erkekler arasındaki farkın da zamanla azalma eğilimi gösterdiği tespit edildi.

Independent Türkçe, Bocconi Üniversitesi, EurekAlert



Sonsuzluk Galaksisi, süper kütleli kara deliklerin gizemine ışık tuttu

Süper kütleli kara deliklerin daha küçük kara deliklerin birleşimiyle oluştuğu düşünülürken, bilim insanları farklı bir teori ortaya atıyor (Temsili/NASA)
Süper kütleli kara deliklerin daha küçük kara deliklerin birleşimiyle oluştuğu düşünülürken, bilim insanları farklı bir teori ortaya atıyor (Temsili/NASA)
TT

Sonsuzluk Galaksisi, süper kütleli kara deliklerin gizemine ışık tuttu

Süper kütleli kara deliklerin daha küçük kara deliklerin birleşimiyle oluştuğu düşünülürken, bilim insanları farklı bir teori ortaya atıyor (Temsili/NASA)
Süper kütleli kara deliklerin daha küçük kara deliklerin birleşimiyle oluştuğu düşünülürken, bilim insanları farklı bir teori ortaya atıyor (Temsili/NASA)

Bilim insanları ilk kez doğrudan bir gaz ve toz bulutunun çökmesi sonucu oluşmuş bir süper kütleli kara delik saptamış olabilir. Sonsuzluk Galaksisi'ndeki bu keşif, evrenin ilk dönemlerine dair merak edilen bir soruya da ışık tutma potansiyeli taşıyor. 

Kara delikler yaşam döngülerinin sonuna gelen büyük kütleli yıldızların süpernova patlamasının ardından kendi üzerine çökmesi sonucu oluşuyor. Süper kütleli kara deliklerse bu daha küçük kara deliklerin zaman içinde birleşmesiyle meydana geliyor.

Öte yandan NASA öncülüğünde geliştirilen James Webb Uzay Teleskobu (JWST), Büyük Patlama'dan sonraki yaklaşık 500 milyon yıl içinde oluşmuş süper kütleli kara delikler keşfediyor. Böyle bir yapının ortaya çıkması için en az 1 milyar yıl geçmesi gerektiğini düşünen gökbilimciler, son yıllarda bu tuhaflığa bir açıklama getirmeye çalışıyor. 

Öne çıkan teorilerden birine göre bazı süper kütleli kara delikler, devasa bir gaz ve toz bulutunun herhangi bir yıldız üretmeden doğrudan kendi üstüne çökmesiyle meydana geliyor olabilir. 

Ancak bilim insanları daha önce bu senaryoyu destekleyen somut bir kanıt bulamamıştı. 

Yale Üniversitesi'nden Pieter van Dokkum liderliğindeki bir araştırma ekibi, Dünya'dan yaklaşık 8 milyar ışık yılı uzaktaki bir galakside bu kanıtı bulmuş olabilir.

cdfvgbh
James Webb Uzay Teleskobu, Sonsuzluk Galaksisi'nde toplam üç süper kütleli kara delik buldu (NASA/Yale Üniversitesi)

JWST'yi kullanarak galaksiyi gözlemleyen bilim insanları, sonsuzluk işaretine benzeyen bir görüntüyle karşılaştı. Bu nedenle Sonsuzluk Galaksisi adını alan gökadanın, iki galaksinin kafa kafaya çarpışması sonucu oluştuğu için bu şekli aldığı düşünülüyor.

Araştırmacılar şaşırtıcı bir şekilde iki galaksinin birleştiği yerdeki gaz bulutunun içinde süper kütleli bir kara delik tespit etti. Kara deliğin, halihazırda beslendiği bu gaz bulutunda oluştuğu tahmin ediliyor.

Hakemli dergi The Astrophysical Journal Letters'ta 15 Temmuz Salı günü yayımlanan makalenin başyazarı van Dokkum "Devasa bir galaksinin çekirdeği dışında bir kara delik bulmak başlı başına olağandışı bir durum ancak daha da sıradışı olan şey, oraya nasıl geldiği" diyerek ekliyor: 

Muhtemelen oraya öylece varmamış, orada oluşmuş. Ve epey yakın bir zamanda. Başka bir deyişle, bir süper kütleli kara deliğin doğuşuna tanıklık ettiğimizi düşünüyoruz, ki bu daha önce hiç görülmemiş bir şey.

Bilim insanları iki galaksinin çarpışması sırasında yoğun bir gaz düğümü oluştuğunu ve burada Güneş'in 1 milyon katı ağırlığında süper kütleli kara deliğin meydana geldiğini tahmin ediyor.

Ekip teorilerini test etmek için kara deliğin hızıyla, onu çevreleyen gaz bulutunun hızını karşılaştırdı. Bunların birbirine yakın olması, kara deliğin orada oluşma ihtimalini güçlendirdi.

Çalışma ayrıca, çarpışan iki galaksinin çekirdeklerinde de aktif süper kütleli kara delikler bulunduğunu ortaya koydu.

Bunun beklenmediğini belirten van Dokkum, çalışmanın bulgularını şöyle değerlendiriyor:

Doğrudan çökme sonucu bir kara delik bulduğumuzu kesin bir şekilde söyleyemeyiz. Ancak bu yeni verilerin, diğer açıklamalardan bazılarını elerken, yeni doğmuş bir kara delik ihtimalini güçlendirdiğini söyleyebiliriz. Verileri incelemeye ve bu olasılıkları araştırmaya devam edeceğiz.

Independent Türkçe, Space.com, IFLScience, The Astrophysical Journal Letters