Türkiye, Doğu Akdeniz konusunda Yunanistan ile ‘diyaloga’ geri dönüyor

İstanbul’daki Haydarpaşa Limanı’na demir atan ve tartışmalara neden olan Oruç Reis gemisi (Reuters)
İstanbul’daki Haydarpaşa Limanı’na demir atan ve tartışmalara neden olan Oruç Reis gemisi (Reuters)
TT

Türkiye, Doğu Akdeniz konusunda Yunanistan ile ‘diyaloga’ geri dönüyor

İstanbul’daki Haydarpaşa Limanı’na demir atan ve tartışmalara neden olan Oruç Reis gemisi (Reuters)
İstanbul’daki Haydarpaşa Limanı’na demir atan ve tartışmalara neden olan Oruç Reis gemisi (Reuters)

Türkiye, Doğu Akdeniz'deki anlaşmazlıkları gidermek ve gerilimi ortadan kaldırmak için Yunanistan ile müzakerelere ve diyaloğa başlamaya hazır olduğunu bir kez daha açıkladı. Öte yandan Yunanistan,  Avrupa Komisyonu’na 1995 yılında Avrupa Birliği (AB) ile Türkiye arasından imzalanan gümrük birliği anlaşmasını askıya alma çağrısında bulundu. Ayrıca Almanya, İspanya ve İtalya'ya da Türkiye'ye askeri ihracatını durdurma çağrısında bulundu.
Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, dün birlik komutanlarıyla video konferansla yaptığı görüşmede, "Türkiye ile Yunanistan arasında istikşafi görüşmeler yapılsın, sorunları konuşarak çözelim fakat bir oldubittiye boğun eğmeyeceğimizi herkes anlamalı” şeklinde konuştu. Akar, Doğu Akdeniz ve Ege'de Türkiye'nin hak, alaka ve menfaatlerini korumaya yönelik kararlılıklarının altını çizdi. "Bununla birlikte KKTC'de, onun etrafında ve semalarında hem Türkiye'nin hem Kıbrıslı kardeşlerimizin hak, alaka ve menfaatleri neyse bugüne kadar koruduk, bundan sonra da korumaya devam edeceğiz” ifadelerini kullanan Hulusi Akar, görüşmelere açık olduklarını söyledi.
Ayrıca keşif gemisinin faaliyetlerine planlı ve programlı bir şekilde devam ettiğinin altını çizen Akar, Türk Donanması’nın gerekirse destek ve koruma sağlayacağını vurguladı.
Öte yandan Yunanistan, Avrupa Komisyonu'ndan Türkiye ile AB arasındaki gümrük birliği anlaşmasını, Türkiye'yi caydırmak için büyük bir diplomatik kampanyanın bir parçası olarak askıya almayı düşünmesini istedi. Yunanistan Dışişleri Bakanı Nikos Dendias, Avrupa Komisyonu'nu Türkiye tarafından gerçekleştirilen ihlaller karşısında daha katı tedbirler almayı değerlendirmeye çağırdı.
Yunanistan Dışişleri Bakanlığı, çok sayıda diplomatik girişim başlatırken, bunlar arasında Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres’e Türkiye’nin Doğu Akdeniz'deki “istikrarı bozucu” eylemlerini kınayan bir mektup göndermek de bulunuyor. Bakanlık ayrıca ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’ya da bölgedeki son gelişmelere değinilen bir brifing mektubu gönderdi. Türklerin davranışlarının yalnızca Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü'nde (NATO) müttefik bir ülkenin temel davranış kurallarını ihlal etmediği ayrıca ittifakın güneydoğu kanadını istikrarsızlaştırma riskini de beraberinde getirdiği ifade edildi. Bu durumun Yunanistan ile ABD arasındaki karşılıklı savunma işbirliği anlaşmasının hükümleriyle çeliştiği bildirildi. Yunanistan Dışişleri Bakanlığı ayrıca Avrupa Birliği Güvenlik İşleri ve Dış Politika Yüksek Temsilcisi, Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcısı Josep Borrell'e bir mektup gönderdi. Mektupta Yunanistan'ın Avrupa Birliği Antlaşması'nın 7-42. maddesi kapsamındaki temel protesto hakkını (karşılıklı savunma maddesi) vurguladı.
Yunanistan Dışişleri Bakanı Dendias Almanya, İspanya ve İtalya'ya yazdığı mektuplarda üç ülkeyi Türkiye'ye askeri ihracatlarını askıya almaya çağırdı. Bu adım, Türkiye ile Yunanistan arasında yaşanan gerginliğin en uç noktaya ulaştığı bir zamanda atıldı.



Komutanı tarafından Gazze'ye girmeye zorlanan İsrail askeri intihar girişiminde bulundu

Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
TT

Komutanı tarafından Gazze'ye girmeye zorlanan İsrail askeri intihar girişiminde bulundu

Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)

İsrail medyası, Gazze Şeridi'ne yönelik savaşın zorlukları nedeniyle sadece bir hafta içinde dört İsrail askerinin intihar ettiğini bildirdi. İsrail Kamu Yayın Kuruluşu KAN, komutanlarının sorumsuz davranışlarına karşı çıkan birlikteki arkadaşlarının uyanıklığı olmasaydı neredeyse listeye katılacak olan beşinci bir askerin hikayesini açıkladı.

Muhabir Carmela Menashe, askerlerden alıntı yaparak, arkadaşlarının ‘Gazze'ye girmeyi reddettiğini, ancak komutanının onu zorladığını, bunun üzerine askerin silahın namlusunu ağzına dayadığını ve kendini vurmakla tehdit ettiğini, bunun üzerine komutanın onu hafta sonu izninden men ederek cezalandırmaya karar verdiğini’ anlattı.

dfgthy
Meslektaşlarının cenaze töreni için mezarlığa giden yaralı İsrail askerleri, 8 Temmuz 2025 (AP)

İsrailli muhabire göre, ‘asker başlangıçta kabul etti ve Gazze'ye girdi. Ancak sonra geri döndü ve tekrar dışarı çıkmak istedi; komutana orada kalamayacağını açıklamaya çalıştı. Komutan onu hafife aldı ve onu başka cezalarla tehdit etti. Birlikteki arkadaşları son anda devreye girerek intihar etmesini engelledi ve onu psikolojik destek subayıyla görüşmeye zorladı.’

Psikolojik destek subayı, askerin durumunun Gazze Şeridi'ne girmesine izin vermediğine karar vererek onu birlik dışında tedavi görmesi için göndermiş; psikolojik durumunun ciddi olduğu teşhis edilmiş ve askerin ordudan tamamen terhis edilerek tedavi altına alınmasına karar verilmiş.

Muhabir, “Askerin durumu benzersiz değil; savaş binlerce askeri travmatize ediyor. Zamanında gerekli tedaviyi görmeyenler kendilerini ciddi bir depresyon içinde buluyor ve bu da aşırı durumlarda intihara yol açabiliyor” dedi.

4 asker intihar etti

Tel Aviv medyası sadece geçen hafta dört askerin intihar ettiğini ve savaşın başladığı 7 Ekim 2023 tarihinden bu yana intihar eden asker sayısının 44'e yükseldiğini duyurdu.

İntihar eden askerlerin çoğunluğunun aktif görevdeki yedek askerler olduğunu belirten Haaretz gazetesi, İsrailli askeri kaynaklara dayandırdığı haberinde intihar eden askerlerin büyük bir kısmının savaş sırasında psikolojik durumlarını önemli ölçüde etkileyen durumlara maruz kaldıklarını aktardı.

xcvfgbh
Temmuz 2025'te Gazze Şeridi'nde öldürülen meslektaşlarının cenaze töreninde ağlayan İsrailli askerler (AFP)

Gazete, orduda aktif görevde olan İsrailli askerlerin intihar oranlarının önceki yıllara göre artış gösterdiğini doğruladı.

Kaynaklar, intiharların bazen iç raporlarda ‘çatışma dışı ölüm’ veya ‘soruşturma altındaki durumlar’ gibi muğlak etiketler altında kategorize edilmesi nedeniyle gerçek sayının daha yüksek olabileceğini tahmin ediyor.

Şarku’l Avsat’ın Haaretz'den aktardığına göre İsrail ordusu, 2024 yılının başından bu yana yaklaşık bin 600 askerin travma sonrası stres semptomlarından mustarip olduğunu kabul ediyor ve bu da yaklaşık 250 askeri ruh sağlığı nedenleriyle terhis etmesine neden oldu.

Veriler intihar eden askerlerin çoğunun geçtiğimiz mart ayında yeniden başlayan savaştan bu yana çatışmaların devam ettiği Gazze'deki çatışmalara katıldığını gösteriyor.

cdfgthy
Temmuz ayında Gazze'de öldürülen bir İsrail askerinin cenaze töreninden (EPA)

Cepheden dönen askerlerin psikolojik olarak yalnızlaştığı ve özellikle muharebe tugaylarına yeni katılanlar ile dışlanmış sosyal sınıflara mensup askerlere yeterli psikolojik bakım sağlanmadığı belirtiliyor.

Ordu, sahadan dönen askerlerle ilgili sessiz bir iç krizle karşı karşıya; bu askerler fiziksel yaralanmaların ötesinde derin psikolojik yaralar da taşıyor ve bu da bazılarının son bir kaçış olarak intiharı seçmesine neden oluyor.

Gözlemciler Gazze savaşının sadece Filistinlileri tüketmekle kalmadığını, aynı zamanda İsrail'in iç cephesinde de giderek artan bir çatlağa neden olduğunu, askerlerin karada savaşırken psikolojik kaderlerinin havada asılı kaldığını düşünüyor.