Dünya çapında koronavirüs vakaları artmaya devam ediyor: Arjantin bir milyon vaka sınırını aştı

Dünya çapında koronavirüs vakaları artmaya devam ediyor: Arjantin bir milyon vaka sınırını aştı
TT

Dünya çapında koronavirüs vakaları artmaya devam ediyor: Arjantin bir milyon vaka sınırını aştı

Dünya çapında koronavirüs vakaları artmaya devam ediyor: Arjantin bir milyon vaka sınırını aştı

Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) Çin’deki ofisinin Aralık ayı sonunda salgının başladığını bildirmesinden bu yana yeni tip koronavirüs (Kovid-19) dünya çapında en az 1 milyon 119 bin 590 kişinin hayatını kaybetmesine neden oldu.
AFP haber ajansı tarafından dün (Salı) resmi kaynaklara dayandırılarak hazırlanan verilere göre, tüm dünyada 40 milyon 416 bin 800'den fazla vaka kaydedilirken, en az 27 milyon 791 bin kişi koronavirüsten iyileşti.
ABD, 220 bin 134 ölümle dünya çapında koronavirüsten en çok etkilenen ülke olurken onu, Brezilya (154 bin 176), Hindistan (115 bin 197), Meksika (86 bin 338) ve Birleşik Krallık (43 bin 726) izliyor.
AFP haber ajansına göre, Çin’de üst düzey bir hükümet yetkilisi dün (Salı) yaptığı açıklamada, farklı ülkelerden 60 bin kişinin 4 klinik deney kapsamında Kovid-19’a karşı geliştirilen Çin test aşılarını yaptırdığını belirterek, gönüllülerden hiçbirinin yan etki göstermediğini vurguladı.
Geçen yıl Aralık ayının sonunda Kovid-19’un ilk kez ortaya çıktığı Çin, salgını kontrol altına almayı başardı ve en fazla aşı geliştirme araştırması yapan ülkelerden biri oldu.
Bilim ve Teknoloji Bakanlığı'ndan üst düzey bir yetkili olan Tian Baogo, gazetecilere yaptığı açıklamada, "4 aşının (Çin) üçüncü aşama klinik deneyleri ilerleme kaydediyor. Bu deneylerin bir parçası olarak yaklaşık 60 bin gönüllüye Kovid-19’a karşı deneysel bir aşı yapıldı ve ciddi bir yan etki bildirilmedi” dedi. Klinik deneylerdeki üçüncü aşama, aşı onayına başvurmadan önceki son aşama olarak kabul ediliyor. Sinovac ve Sinopharm da dahil olmak üzere birçok Çinli şirket Kovid-19’a karşı bir aşı geliştirmek için çalışmalar yürütüyor. İki dev şirket (Sinovac ve Sinopharm), deneysel aşılarının testlerini yurtdışında özellikle Brezilya, Endonezya ve Türkiye'de yapmak için harekete geçti.
Tian açıklamasında, ​​"Çin'de çok az sayıda yeni vakalar kaydedildiği için deneylerin üçüncü aşamasını yürütmek için ülkedeki koşullar artık elverişli değil" ifadelerini kullandı.

Arjantin bir milyon vaka sınırını aştı 
Alman haber ajansı DPA’nın haberine göre Arjantin Pazartesi günü Güney Amerika'da bir milyon vaka sınırını aşan ikinci ülke oldu. Arjantin Sağlık Bakanlığı Pazartesi günü 12 bin 982 koronavirüs vakasının kaydedildiğini duyurdu. Böylece ülkedeki toplam vaka sayısı 1 milyon 2 bin 662 vakaya yükselirken ülke, dünyada en fazla vaka kaydeden beşinci ülke oldu.
Bununla birlikte, Pazartesi (19 Ekim) günü açıklanan resmi rakamlara göre son 24 saatte ülkede 12 bin 982 kişi virüse yakalanırken hayatını kaybedenlerin sayısı ise 26 bin 700’e yükseldi. Brezilya, Güney Amerika'da geçtiğimiz Haziran ayında bir milyon koronavirüs vaka sınırını aşan beşinci ülke olmuştu. O zamandan beri ülkedeki vaka sayısı, 8,1 milyon vaka kaydeden ABD ve 7,5 milyon vaka kaydeden Hindistan'ın ardından 5,2 milyonun üzerine çıktı.

Kanada'da ve Hindistan'da durum
Reuters haber ajansı, Kanada’da koronavirüs vakalarının Mart ayında görülmesinden bu yana vakaların 200 bini aştığını ve ülkenin ikinci dalganın birincisinden daha şiddetli olmasını beklediğini bildirdi. Hükümet verilerine göre ülkede Kovid-19 kaynaklı 18 yeni ölümün ardından hayatını kaybedenlerin sayısı 9 bin 778’e yükseldi. Ayrıca, koronavirüs vakaları 3 bin 289 yeni vaka ile toplam 201 bin 437 vakaya ulaştı.
Hindistan Sağlık Bakanlığı, ülkenin yaklaşık son üç aydır en düşük seviyede vaka kaydettiğini belirtirken, vakaların Eylül ayındaki zirve rakamlara göre azalmaya devam ettiğini kaydetti. Son 24 saatte 46 bin 790 vaka kaydeden Hindistan’da toplam vaka sayısı yaklaşık 7,6 milyona yükseldi. Hindistan, ABD’den sonra dünya çapında en fazla vaka kaydeden ikinci ülke oldu. Ülkede Kovid-19 kaynaklı ölümlerin sayısı 587 yeni ölümle 115 bin 197'ye yükseldi.
Uzmanlar, Hinduların geleneksel bayramı ve bu ay ve Kasım ortasındaki tatiller yaklaşırken Hindistan'da vakaların artabileceği konusunda uyarıda bulundu.



‘Tek bir tık bir ülkeyi yıkmaya yeter’... İsrailli bir yetkiliden ‘nadir’ uyarı

Siber korsanlığı simgeleyen bir görsel (Reuters)
Siber korsanlığı simgeleyen bir görsel (Reuters)
TT

‘Tek bir tık bir ülkeyi yıkmaya yeter’... İsrailli bir yetkiliden ‘nadir’ uyarı

Siber korsanlığı simgeleyen bir görsel (Reuters)
Siber korsanlığı simgeleyen bir görsel (Reuters)

İsrail Ulusal Siber Güvenlik Müdürlüğü Başkanı Yossi Karadi, nadir görülen bir uyarıda bulunarak, siber tehditlerin ülkeleri anında çökme noktasına getirebileceğini söyledi. Şarku’l Avsat’ın Yediot Ahronot’tan aktardığına göre Karadi, elektrik, su, trafik ışıkları ve hastane ağlarına yapılan siber saldırıların artık savaş aracı haline geldiğini ve bu saldırıların çoğunlukla saldırganın kimliğini gizlemek için vekil gruplar üzerinden gerçekleştirildiğini belirtti. Karadi dün Tel Aviv Üniversitesi’nde düzenlenen Siber Güvenlik Haftası konferansında yaptığı konuşmada, son altı ayda İsrail’in yürüttüğü savunma faaliyetlerinden bir kısmını paylaştı ve ‘ilk siber savaş’ olarak nitelendirdiği durumun endişe verici bir tablosunu çizdi.

Karadi, “Giderek savaşların dijital alanda başlayıp biteceği bir çağa doğru ilerliyoruz” dedi ve ‘dijital kuşatma’ terimini tanıttı. Karadi, bu senaryoda enerji santrallerinin duracağı, trafik ışıklarının çalışmayacağı, iletişim sistemlerinin çökeceği ve su kaynaklarının kirlenebileceğini vurgulayarak, “Bu hayali bir gelecek senaryosu değil, oldukça gerçekçi bir eğilim” ifadesini kullandı.

Karadi, dijital kuşatma kavramının sadece çekici bir ifade olmadığını, 15 yıl süren bir gelişimin sonucu olduğunu belirtti. Geçmişte devletler arasındaki siber savaşların çoğunlukla sessiz casusluk veya yalnızca askeri tesisleri hedef alan operasyonlar olduğunu söyleyen Karadi, son yıllarda durumun değiştiğini ve yeni düşmanın yalnızca sır çalmayı değil, sivil yaşamı kesintiye uğratmayı amaçladığını ifade etti.

Yediot Ahronot’a göre, siber savaşların başlangıç noktası olarak kabul edilen olay, 2010 yılında Stuxnet virüsünün ortaya çıkmasıydı. Yabancı raporlara göre virüs, İran’ın Natanz Nükleer Tesisi’ndeki santrifüjleri hedef almak için İsrail ve ABD tarafından kullanılmıştı ve yalnızca belirli endüstriyel kontrol birimlerini etkileyerek sivil bilgisayarlar veya alakasız altyapıya zarar vermekten kaçınıyordu.

Karadi, dönüm noktasının ise geçen on yılın ortalarında Doğu Avrupa’da yaşandığını belirtti. Rus hacker grubu Sandworm, teorik olarak mümkün görülmeyen bir adım atarak Ukrayna elektrik şebekesini hackledi ve yüz binlerce evi dondurucu soğukta karanlığa gömdü. Bu olaydan sonra siber operasyonlar, yalnızca askeri hedeflere yönelik silahlar olmaktan çıkarak, sivil nüfusu hem psikolojik hem fiziksel olarak etkileme aracına dönüştü. Ayrıca, 2017’de Kuzey Kore’ye atfedilen WannaCry fidye yazılımı saldırısının, siber silahların nasıl kontrolden çıkabileceğini gösterdiği ve dünya genelinde hastaneler ile acil servisleri rastgele etkileyerek felce uğrattığı ifade edildi.

Bir Amerikan siber güvenlik şirketi, Sandworm siber hack grubunun faaliyetlerini tespit etti. (Reuters)Bir Amerikan siber güvenlik şirketi, Sandworm siber hack grubunun faaliyetlerini tespit etti. (Reuters)

Tehlikeli bir artış

Karadi, İran’ın siber terör doktrinini benimsemiş olmasının tehlikeli bir örneğini paylaştı: 2020 yılında İsrail su şebekesindeki klor seviyesini değiştirmeye yönelik girişim, başarılı olsaydı kitlesel zehirlenmeye yol açabilirdi.

Karadi, o tarihten bu yana İran’ın siber saldırılarının İsrail’de sivil altyapıyı hedef aldığını, hastaneler, alarm sistemleri ve elektrik şebekesine yönelik tekrar eden girişimlerin bu kapsamda olduğunu belirtti.

Hastanelere yönelik saldırıların yeni bir boyut kazandığını vurgulayan Karadi, yakın zamanda Shamir Tıp Merkezi’ne yapılan siber saldırıyı örnek gösterdi. Saldırının arkasında, sıradan bir suç örgütü gibi görünen ‘Qilin’ adlı bir grup bulunuyordu. Karadi, bu durumun devletlerin, sorumluluğu gizlemek için vekil siber gruplar aracılığıyla saldırılar düzenlemesi trendini gösterdiğini ve bunun yalnızca İsrail’e özgü olmadığını aktardı. ABD ve Avrupa istihbarat raporları da benzer eğilimleri doğruluyor.

Çin’de de ‘Volt Typhoon’ gibi grupların, kâr amacı gütmeden ABD’nin kritik altyapısına sızmalar yaparak olası bir gelecekteki saldırıya hazırlık yaptıkları tespit edilmiş durumda.

Karadi, İran saldırılarında karma bir taktik gözlendiğini söyledi: Weizmann Enstitüsü’ne bir füze atılırken, aynı zamanda güvenlik kameralarına sızılarak çarpma anı gerçek zamanlı olarak kaydedildi ve psikolojik etkisi artırıldı. Aynı zamanda çalışanlara tehdit mesajları ve sızdırılmış kişisel bilgiler gönderildi.

Bu yöntem, Ukrayna savaşında görülen siber saldırılarla benzerlik taşıyor; Rus hackerlar, internet servis sağlayıcılarını hedef alarak bilgi akışını engelliyor ve korku yayıyordu.

Konuşmasını yapay zekâ çağının getirdiği fırsatlar ve risklerle tamamlayan Karadi, “Dijital sistemlere tamamen bağımlılık ve yapay zekâdaki hızlı gelişim, büyük fırsatlar sunuyor, ancak saldırganlara da sınırsız hareket alanı sağlıyor” uyarısında bulundu.

Yediot Ahronot gazetesi, Karadi’nin mesajını özetleyerek, “Gelecek savaşta klavye, roketten daha az öldürücü olmayacak” ifadeleriyle duyurdu.


İran'ın başkentinde aylardır ilk kez yağmur yağdı

Bugün Tahran'daki Valiasr Meydanı'nda İran bayrağı şeklinde dev bir reklam panosunun önünden geçen bir kadın (EPA)
Bugün Tahran'daki Valiasr Meydanı'nda İran bayrağı şeklinde dev bir reklam panosunun önünden geçen bir kadın (EPA)
TT

İran'ın başkentinde aylardır ilk kez yağmur yağdı

Bugün Tahran'daki Valiasr Meydanı'nda İran bayrağı şeklinde dev bir reklam panosunun önünden geçen bir kadın (EPA)
Bugün Tahran'daki Valiasr Meydanı'nda İran bayrağı şeklinde dev bir reklam panosunun önünden geçen bir kadın (EPA)

İran'ın başkentinde aylardır ilk kez bugün yağmur yağdı ve bu durum, yüzyılı aşkın süredir en kurak sonbaharını yaşayan ülke için rahatlama getirdi.

Şarku’l Avsat’ın AP’den aktardı habere göre kuraklık, Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan'ın, başkent çevresindeki barajları dolduracak kadar şiddetli yağmur yağmazsa, İran'ın aralık ayı sonuna kadar hükümetini Tahran dışına taşıması gerekebileceği uyarısında bulunmasına yol açmıştı.

Meteorologlar bu sonbaharı ülke genelinde 50 yıldan fazla süredir yaşanan en kurak sonbahar olarak tanımladı; bu durum, 1979 İslam Devrimi'nden bile öncesine denk geliyor ve tarım için büyük miktarda suyu verimsiz bir şekilde tüketen sistemi daha da zorluyor. Ajans, su krizinin ülkede siyasi bir mesele haline geldiğini, özellikle de İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun, iki ülke arasında geçen haziran ayında 12 gün süren bir savaş yaşanmasına rağmen, İran'a bu konuda defalarca yardım teklifinde bulunmasının ardından bu durumun daha da belirginleştiğini belirtti.

20 Mayıs 2025'te Tahran dışındaki Lar Barajı'nın uydu görüntüsü (Planet Labs - AP)20 Mayıs 2025'te Tahran dışındaki Lar Barajı'nın uydu görüntüsü (Planet Labs - AP)

Netanyahu, 2018'de yayınlanan bir tanıtım videosunda İran halkına şahsen seslenerek, "milyonlarca insanın hayatını tehdit eden ciddi su kıtlığı" sorununu ele almak üzere Farsça bir internet sitesinin açılışını duyurdu. İranlıların su ihtiyaçlarına yardımcı olmayı amaçlayan yeni bir İsrail girişimi olan "İran Halkı İçin Yaşam"ı şahsen desteklemeye hazır olduğunu belirtti. Batı Kudüs'teki ofisinde çekilen video, Netanyahu'nun bir tuz arıtma tesisinden geldiğini iddia ettiği kaptan kendine bir bardak su doldurmasıyla başlıyor. Ardından İranlıların karşı karşıya olduğu vahim su krizinden bahsediyor.

Netanyahu, 12 günlük savaşın ardından geçen ağustos ayında İranlılara mesajını yineleyerek şunları söyledi: “Liderleriniz 12 günlük savaşı bize zorla dayattılar ve ezici bir yenilgiye uğradılar. Her zaman yalan söylüyorlar.” Sözlerine şöyle devam etti: “İran'da her şey çöküyor. Bu kavurucu yazda, çocuklarınız için temiz, soğuk su bile yok. Bu, İran halkına karşı gösterilen en büyük ikiyüzlülük ve saygısızlıktır. Bu durumu hak etmiyorsunuz.”


İran'ın sınır bölgesinde düzenlenen bir saldırıda 3 Devrim Muhafızı öldürüldü

Tahran'da bir güvenlik görevlisi (Arşiv- Reuters)
Tahran'da bir güvenlik görevlisi (Arşiv- Reuters)
TT

İran'ın sınır bölgesinde düzenlenen bir saldırıda 3 Devrim Muhafızı öldürüldü

Tahran'da bir güvenlik görevlisi (Arşiv- Reuters)
Tahran'da bir güvenlik görevlisi (Arşiv- Reuters)

İran'ın Tesnim haber ajansının haberine göre İran'ın güneydoğusundaki sınır bölgesinde "terörist gruplar" tarafından düzenlenen bir saldırıda üç Devrim Muhafızı öldürüldü.