Mısır Senatosu 300 üyesi ile 7 yıl sonra ile yeniden açıldı

Mısır Senatosu (AFP)

Ahmed Abdulhakim
Mısır Senatosu, ülkenin siyaset sahnesinden yaklaşık 7 yıl uzak kaldıktan sonra yapılan son seçimlerin ardından Pazar günü yeniden çalışmalarına başladı. Senato, 100’ü parti listelerinden, 100’ü bağımsız adaylardan ve 100’ü Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi’nin atamasıyla toplam 300 üyeye sahip. 
Yeni Senato, üyelerinin canlı yayında yaş sıralamasına göre yemin etmeleriyle göreve başladı. Senato’nun açılış oturumuna, henüz Senato başkanı seçilmediği için Anayasa uyarınca Senato’nun en yaşlı üyesi olan General Celal Heridi başkanlık etti.

Senato başkanı
Yapılan oylama sonucu Senato başkanlığına tahmin edildiği üzere Vatanın Geleceği Partisi Genel Başkanı, eski Anayasa Mahkemesi Başkanı Abdulvahhab Abdurrazık seçilirken başkanın birinci yardımcılığına Vefd Partisi Genel Başkanı Baha Ebu Şukka, ikinci yardımcılığına da milletvekili Fibi Fevzi getirildi.
Senato üyelerinin, anayasal yeminlerini etmelerinin ardından Senato Başkanı’nı seçmek için yapılan oylamaya geçildi. Senato başkanlığı oylamasına tek aday olarak giren Abdurrazık başkan olarak seçildi. Oylama öncesinde Abdurrazık, biyografisinin bir özetini Senatoya sundu. Abdurrazık, toplam 299 oyun 287'sini alırken, 12 oy geçersiz sayıldı.
Abdurrazık Senato Başkanı seçildikten sonra yaptığı konuşmada, görevin ‘hiç kolay olmadığını, büyük bir özveri ve kararlılık gerektirdiğini’ söyledi. Senato üyelerine hitap eden Abdurrazık, “İşlerinizi Allah’ın rızasını kazanmak ve vatanın çıkarlarını korumak için yaptığınız da haklı olarak takdir toplayacaksınız” dedi. Senato üyelerinin kendisine oy vermelerinden ötürü teşekkür eden Abdurrazık, bu görevin kamu, idare ve yargı alanlarında aldığı görevler ve son olarak partisiyle parlamentoda yaptığı çalışmalarıyla edindiği uzun kariyerinin doruk noktası olduğunu belirtti. Senato üyelerinin ‘büyük sorumlulukları olduğunu ve halkın onlardan çok şey beklediğini’ vurgulayan Abdurrazık,  bununla birlikte Mısır'ın yıllardır neredeyse vatanı kaybetme noktasına geldiği komplolarla karşı karşıya olduğunun da altını çizdi.

Abdulvahhab Abdurrazık kimdir?
Ağustos 1948'de Yukarı Mısır'ın Minye bölgesinde doğan Abdulvahhab Abdurrazık, 1969'da Kahire Üniversitesi'nden Hukuk Fakültesi’nden mezun olduktan sonra kariyerine Merkezi Denetim Teşkilatı'nın bir çalışanı olarak başladı. 1970'lerin başlarında Başsavcı görevine getirildi. 1980’li ve 1990’lı yıllarda çeşitli adli görevlerde bulunan Abdurrazık, 1987’de Danıştay'a müsteşar olarak atanırken 1994 yılında Anayasa Yüksek Mahkemesi Başkanı olarak görev yaptı. Ardından Yukarı Mısır listesinden girdiği seçimlerde Senato üyeliğini kazandı.
Genel başkanı olduğu Vatanın Geleceği Partisi'nin internet sitesinde yer alan bilgilere göre 2001 yılında Anayasa Mahkemesi Başkan Yardımcılığına atandı. Eski Anayasa Mahkemesi Başkanı Adli Mansur’un Temmuz 2013'te, daha sonra Mısır’da ‘terör örgütü’ olarak sınıflandırılan Müslüman Kardeşler mensubu merhum Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi yönetiminin devrilmesinin ardından ülkenin geçici cumhurbaşkanlığı görevini üstlenmesiyle Abdurrazık da Anayasa Mahkemesi Başkanlığı’na getirildi.
Abdurrazık, Anayasa Mahkemesi Başkanı olarak Müslüman Kardeşler’in iktidarı döneminde Halk Meclisi ve Şura Meclisi’nin feshedilmesi ve Mart 2015 seçimlerinin geçersiz sayılması nedeniyle Temsilciler Meclisi’nin askıya alınması kararlarının verildiği önemli davalarda görev yaptı.

Mısır Senatosu’na dair satır başları
Yeni Senato, geçtiğimiz ay, 62 milyon 940 bin 165 nüfusa sahip ülkede toplam 8 milyon 959 bin 35 kayıtlı seçmenden yüzde 14,23'ünün katıldığı seçimlerin ardından seçildi.
Senato, 1980-2012 yıllarında faaliyet gösteren ve 2014 yılında tamamen kaldırılan Şura Meclisi ile benzerlik gösterirken 2019’daki Anayasa değişikliğiyle Senato’nun yeniden kurulması kararlaştırıldı.
Ocak 2011 devrimi sırasında görevden alınan merhum Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek döneminde Şura Meclisinin üyelerinin çoğunluğunu, iktidardaki Ulusal Demokrat Parti'nin ileri gelenleri ve milletvekilleri oluşturuyordu.
Görev süresi beş yıl olan Senato'nun resmi yetkileri oldukça az. Resmi Gazete'de yayımlanan habere göre bu görevler, ‘demokrasinin temellerinin sağlamlaştırılmanın yanı sıra toplumsal barışın, toplumun temellerinin ve yüksek değerlerinin desteklenmesinden sorumlu gördüklerini incelemek ve önermek’ olarak sıralanıyor. Yine Resmi Gazete’nin haberine göre Senato’nun görüşünün alındığı konular arasında, ‘anayasanın bir veya birden fazla maddesinin değiştirilmesi, uzlaşma ve ittifak antlaşmaları ve egemenlik haklarıyla ilgili tüm antlaşmalar’ yer alıyor. Buna karşın Temsilciler Meclisi’nin daha büyük yetkileri bulunuyor.
Mısır Anayasası’nın 2020 tarihli ve 141 sayılı Senato’nun Kuruluşu Kanunu’nun 7. Maddesi’ne göre Senato’nun görevleri demokrasinin temellerini pekiştirmek, toplumsal barışı, toplumun temellerini ve yüksek değerlerini, haklarını, özgürlüklerini ve kamu görevlerini desteklemek, demokratik sistemi güçlendirmek ve alanlarını genişletmek için gerekli gördüğü noktaları incelemek ve önerilerde bulunmak.
Aynı kanunun 8. Maddesi’nde ise, Anayasa’nın bir veya birkaç maddesinin değiştirilmesine ilişkin teklifler üzerine Senato'nun görüşünün alınacağı belirtiliyor. Söz konusu tekliflerle ilgili detaylarda ise bunların Cumhurbaşkanı veya Temsilciler Meclisi tarafından kendisine havale edilen sosyal ve ekonomik kalkınma ile barış ve ittifak antlaşmaları ve egemenlik haklarıyla ilgili tüm anlaşmalar için genel bir taslak planları, anayasayı tamamlayan kanun taslakları ve kanun tasarıların yanı sıra devletin genel politikası ya da dış politikası ile ilgili olarak Cumhurbaşkanı tarafından Senato’ya havale edilen konular oldukları kaydediliyor.
Mısırlı milletvekilleri ve siyasetçilere göre Mısır'da, Senato’nun yeniden kurulmasına ilişkin iki farklı görüş mevcut. Kimi Senato’nun uzmanlık ve yetkilerine duyulan ihtiyaçtan ve Temsilciler Meclisi’nin yükünü hafifleyeceğinden ötürü yeniden kurulması gerektiğini belirtirken kimi de Senato’nun şuan hiçbir öneminin bulunmadığını, hatta 2014'te feshedilmesine neden olan siyasi yolsuzluk konusunda her şeyin aynı kaldığını söylüyor.