Lübnan Cumhurbaşkanı Avn vaatlerine bağlı olduğunu vurguladı

Mişel Avn, 21 Ekim’de açıklamada bulundu. (Dalati ve Nahra)
Mişel Avn, 21 Ekim’de açıklamada bulundu. (Dalati ve Nahra)
TT

Lübnan Cumhurbaşkanı Avn vaatlerine bağlı olduğunu vurguladı

Mişel Avn, 21 Ekim’de açıklamada bulundu. (Dalati ve Nahra)
Mişel Avn, 21 Ekim’de açıklamada bulundu. (Dalati ve Nahra)

Lübnan Cumhurbaşkanı Mişel Avn, ‘hükümeti kurmak için görevlendirme ve ardından hükümeti kurma sürecinde reformları engellemeye çalışanlara karşı anayasanın kendisine verdiği yetkiler doğrultusunda sorumluluklarını üstlenmeye devam edeceğini’ söyledi. “Sözümü tutmaya devam edeceğim” diyen Avn “hükümeti kurmakla görevlendirmede reform projeleri ve uluslararası kurtarma girişimleri üzerindeki etkilerini dikkatlice düşünmek gerektiğini” belirttiği açıklamasında “Çünkü mevcut kötüleşen durum artık devam edemez. Vatandaşların omuzlarına yük yüklenemez” ifadelerini kullandı.
Cumhurbaşkanı, Lübnanlılara hitaben televizyondan yaptığı konuşmasının devamında şunları söyledi:
“Açık sözlülük, beni insanların acılarını içimde yaşadığımı size söylemeye yöneltiyor. Öfkelerini anlıyorum. Ancak gerçek şu ki Lübnan’ı on yıllardır yöneten ve halen aynı yaklaşımda kalan bazılarının hiçbir gerçekliği olmayan görkemli sloganlar attığını belirtmek zorundayım. Bu sloganlar, Lübnan halkının şimdiki ve gelecekteki güvenlerini sağlayacak niteliksel bir başarı olarak görmedikleri anestezik vaatler gibiydi.”
Reformun, yetkililerin ve politikacıların tekrar ettiği bir slogan olarak kaldığını ve bunun aksini yaptıklarını belirten Avn sözlerine şöyle devam etti:
“Bunu istiyorlar ama anlamlı bir reform çalışması getirmiyorlar. Bunun yerine otoriter ve kişisel çıkarlarını mükemmellik ve özveri ile güvence altına alıyorlar. Ta ki Lübnan’daki yolsuzluk, mükemmel organize bir kurumsal yolsuzluk haline gelene kadar…”
Avn, bugün yeni bir başbakan görevlendirmek için istişarelerin başlamasıyla birlikte (bu ismin Saad Hariri olması bekleniyor) sarf ettiği sözlerle Hariri’yi yolsuzlukla mücadele ve reform sürecini başlatmaktan sorumlu tutmaya çalışıyor gibiydi. Öyle ki Cumhurbaşkanı, “Hükümeti kuracak kişi, yolsuzluk bataklığını kurutma sorumluluğunun ve reformları hayata geçirecek sorumluluğun altından kalacak mı?” diye sordu.
Mişel Avn, istişarelerin başlamasından bir gün önce milletvekillerine yönelik şunları söyledi:
“Umuyorum ki görevlendirme sürecinde hükümeti kurmanın reform projeleri ve uluslararası kurtarma girişimleri üzerindeki etkilerini dikkatlice düşünürsünüz. Çünkü mevcut kötüleşen durum bugünden sonra artık devam edemez.”
Kötüleşen ekonomik durumu daha fazla vatandaşın sırtına yükleme lüksüne sahip olmadıklarının altını çizen Avn ayrıca “Bugün benim, önce hükümeti kurma görevi için isim belirleme, ardından da kabineyi oluşturmada yer almam gerek” dedi.
Lübnan Cumhurbaşkanı açıklamasının devamında şunları söyledi:
“İlk günlerde, derin bir uykudan uyandıktan sonra denizimizde gaz sondajına ilişkin kararnameleri hayata geçirdim. Gaz doğal bir zenginliktir ve bozulan ekonomik koşullarımız için kurtarıcı etkilere sahiptir. Geriye kalan reform projeleri nerede? Baabda Sarayı’ndaki toplantıda tüm blok ve partilerin başkanlarına sunulan ve büyük bir kısmı onaylanan ancak ortaya hiçbir şey koyulmayan 47’inci madde nerede? Sorumluluk almaktan ve reform projelerini onaylamaktan neden kaçıldı? Bu eylemsizlik kimin çıkarına? Aynı politikaları benimseyerek yozlaşan durumu düzeltmek mümkün mü? Çalınan paranın geri kazanılmasına ilişkin reform yasalarının önerileri, bir kamu hizmeti ve mali suçlar mahkemesinde bulunanların finansal sorumluluklarına dair soruşturmalar nerede?”
“Yardım programlarının, Fransız ekonomik kurtarma girişiminin, Uluslararası Para Fonu ile görüşmelerin ve Uluslararası Destek Grubu’nun kurtarma operasyonuna katkılarının neresindeyiz?” diyen Mişel Avn konuya dair şu soruyu yöneltti:
“Şu, sıralamada sonuncu ama bir o kadar da önemli bir sorudur: Mevcut çöküşün nedenlerini bulmayı, aktörler, müdahaleciler ve katılımcılar da dahil olmak üzere sorumluları belirlemeyi amaçlayan bir hükümet kararı olarak, Lübnan Merkez Bankası’nın cezai olarak soruşturulmasında ne aşamadayız?”
Mişel Avn, herhangi bir yetkilinin suskunluğunun ve denetim sürecindeki iş birliği eksikliğinin “yalnızca yıkım ve yolsuzlukta ortaklığını gösterdiğini’ vurguladı. Bu tecrübenin başarılması halinde ‘bakanlıklar, meclisler, fonlar, heyetler, komiteler ve istisnasız tüm karma şirketler için geçerli olacağına, ‘yolsuzluğun ortadan kaldırılmasına olanak tanıyacak şekilde sorumlulukların tanımlanmasına ve gerekli reformların başlatılmasına izin vereceğine’ dikkat çekti.



Derin bölünmeler Sudan'ın en büyük siyasi partisini vurdu

Sadık el-Mehdi (sağda) ve büyük oğlu Abdurrahman, katıldıkları dini bir etkinlikte (Arşiv – Getty Images)
Sadık el-Mehdi (sağda) ve büyük oğlu Abdurrahman, katıldıkları dini bir etkinlikte (Arşiv – Getty Images)
TT

Derin bölünmeler Sudan'ın en büyük siyasi partisini vurdu

Sadık el-Mehdi (sağda) ve büyük oğlu Abdurrahman, katıldıkları dini bir etkinlikte (Arşiv – Getty Images)
Sadık el-Mehdi (sağda) ve büyük oğlu Abdurrahman, katıldıkları dini bir etkinlikte (Arşiv – Getty Images)

Sudan Milli Ümmet Partisi içindeki anlaşmazlıklar, parti içi çekişmelerden parti kurumları arasında kamuoyuna açık bir açıklama savaşına dönüştü ve partinin genel başkanı Fadlallah Barma Nasır ile yardımcıları, asistanları ve danışmanlarının görevden alınmasına yol açtı. Görevden alınan isimlerden en önemlisi, partinin tarihi lideri ve demokratik dönemin seçilmiş son başbakanı merhum Sadık el-Mehdi'nin kızı olan Genel Başkan Yardımcısı Meryem el-Mehdi.

Parti başkanı, Meryem, Sadık İsmail, Abdullah ed-Dume ve bazı yardımcıları ile danışmanlarının görevden alınmasını öngören, parti başkanlığını yeniden şekillendiren bir karar yayınladı. Ayrıca parti lideri, İbrahim el-Emin'i başkan vekili, başta Sadık el-Mehdi'nin iki oğlu Sadık ve Büşra olmak üzere sekiz ismi başkan yardımcısı ve başta el-Hadi Nakdallah olmak üzere dört kişiyi danışman olarak atadı.

Parti başkanının 22 Şubat'ta Kenya'nın başkenti Nairobi'de partiler ve sivil toplum örgütlerinin yanı sıra Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) ve diğer silahlı hareketlerle Sudan Kuruluş Deklarasyonu’nu imzalamasının ardından tartışmalar tırmandı. Belge, Sudan halklarının kendi kaderini tayin hakkının tanınmasını ve ülkenin hükümet sisteminin laiklik ve federalizmini öngörüyordu ki partinin ‘başkanlık kurumu’ bunu kendi ilkelerinden bir sapma olarak değerlendirdi.

Geçtiğimiz şubat ayında partinin başkan yardımcıları ve danışmanlarından oluşan Başkanlık Kurumu, mevcut Genel Başkan Fadlallah Barma Nasır'ın görevden alınması ve Muhammed Abdullah ed-Dume'nin yeni başkan vekili olarak atanması yönünde bir karar yayınlamıştı.

Başkanlık Kurumu o dönemde yaptığı bir açıklamada, Barma Nasır'ın ‘kararlarını kendisini sorumlu tutma hakkına sahip olan Başkanlık Kurumu aracılığıyla almasını zorunlu kılan rızaya dayalı meşruiyete sahip bir başkan’ olduğunu söyledi. Ayrıca Nasır'ı Sudan Kuruluş Deklarasyonu toplantılarına katılmakla ve tüzüğü izin almadan ve hatta Başkanlık Kurumu’na haber vermeden imzalamakla suçladı. Başkanlık Kurumu tarafından yapılan açıklamada, “Bu tutum, partinin ilkeleriyle çelişmektedir. Ayrıca söz konusu deklarasyon, iç çatışmaların patlamasına ve Sudan'ın parçalanmasına yol açmaktadır” denildi.

vfbghyj
Milli Ümmet Partisi Genel Başkanı Fadlallah Barma Nasır, 18 Şubat 2025 tarihinde Nairobi toplantısında yaptığı konuşmada (AFP)

Partinin Siyasi Büro Başkanı Muhammed el-Mehdi Hasan ise bir açıklama yaparak, Başkanlık Kurumu kararının anayasaya aykırı olduğunu, yardımcıların ve danışmanların başkan tarafından atandığını ve onu görevden alma hakkına sahip olmadıklarını savundu. Kararları alanın tek başına Başkanlık Kurumu değil, partinin tüm kurumları olduğunu belirten Hasan, Siyasi Büro'nun partideki ilk merci olduğunu ve Merkez Komite ile Genel Konferans'ın işlevlerini yerine getirdiğini vurguladı.

Hasan, Başkanlık Kurumu’nun ‘parti tüzüğüne göre başkan yardımcıları, asistanlar ve danışmanların başkanı görevden alma veya azletme yetkisi bulunmadığını’ ve ‘başkana atfedilen suçların parti kurumları tarafından değerlendirilebilecek siyasi değerlendirmeler olduğunu’ belirtti.

Partinin tarihi başkanı Sadık el-Mehdi'nin Kasım 2020'de koronavirüse yakalanarak ani ölümünün ardından, el-Mehdi'nin birinci yardımcısı emekli General Barma Nasır, bir yıl içinde genel konferans yapılana kadar partinin başına getirildi.

Ancak 25 Ekim 2021'de gerçekleşen ve Abdullah Hamduk başkanlığındaki geçiş hükümetini deviren askeri darbe ve Nisan 2023'te patlak veren savaş, parti konferanslarının yapılmasını engelledi ve Barma Nasır partinin genel başkanı olarak kaldı.

Şu anda parti içinde üç akım var: İlki, Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan liderliğindeki Port Sudan hükümetini destekleyen ve İslamcı hareket tarafından desteklenen bir akım. Bu akım Muhammed Abdullah ed-Dume, Sıddık İsmail ve diğerlerinden oluşuyor ve perde arkasında Abdurrahman es-Sadık el-Mehdi tarafından yönetiliyor. İkinci akım, partinin genel sekreteri el-Vasık el-Berir ve Sıddık es-Sadık el-Mehdi tarafından yönetilen Sivil Demokratik Güçler Koordinasyonu’na (Tekaddum) yakın. Genel Başkan Barma Nasır liderliğindeki üçüncü bir akım ise Sudan Kuruluş Deklarasyonu’nu imzalayan akım.

Milli Ümmet Partisi Sudan'ın en büyük siyasi partisidir. 1985'teki son demokratik seçimlerde en büyük parlamento bloğunu kazanmış, bu da otomatik olarak partinin o zamanki genel başkanı Sadık el-Mehdi'nin 30 Haziran 1989'da Ömer el-Beşir liderliğindeki bir askeri darbe ile devrilmeden önce hükümetin başına geçmesine yol açmıştır.