عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
DÜNYA

Pandemi: Hindistan seyahat kısıtlamalarını hafifletiyor

Kovid-19 Hindistan’ın fakir mahallelerinde yayılmaya devam ediyor (AFP)
Kovid-19 Hindistan’ın fakir mahallelerinde yayılmaya devam ediyor (AFP)
    Yeni Delhi/Şarku’l Avsat
TT
TT

Pandemi: Hindistan seyahat kısıtlamalarını hafifletiyor

Kovid-19 Hindistan’ın fakir mahallelerinde yayılmaya devam ediyor (AFP)
Kovid-19 Hindistan’ın fakir mahallelerinde yayılmaya devam ediyor (AFP)

Hindistan’da yeni tip koronavirüs (Kovid-19) vaka sayıları düşmeye devam ederken hükümet salgın ile mücadele kapsamında getirilen seyahat kısıtlamalarını ve giriş vizesi önlemlerini hafifletmeyi planladığını duyurdu. Hindistan İçişleri Bakanlığı yaptığı açıklamada, iş yapmak, konferanslara katılmak, çalışmak, araştırma yapmak veya tıbbi nedenlerle ülkeyi ziyaret etmek isteyen yabancıların vize başvurusunda bulunabileceklerini belirtti.
Vizesi sona eren herhangi bir kişi de buna benzer bir talepte bulunabilir. Yabancı turistlerin ülkeye giriş yasağı ise hala devam ediyor. Bakanlık, elektronik, turistik ve tıbbi vizeler dışındaki tüm mevcut vizelerin derhal yenileceğini belirtti. Salgının yayılmasını kontrol altına alma girişimi uyarınca Hindistan şubat ayından beri bütün uçuşları askıya almış ve birçok vize grubunu durdurmuştu.
Yolcular, hükümet tarafından denetlenen dönüş seferleri ile ya da Havacılık Bakanlığı’nın devam etmesine izin verdiği diğer uçuşlarla ülkeye giriş yapabilir.
Ülkeye giriş yapan herkesin Sağlık Bakanlığı’nın karantina ile ilişkili talimatlarını takip etmesi gerekiyor. Hindistan 7,7 milyon vaka sayısı ile dünya çapında en büyük sayıya sahip ülkelerden birisi. Hindistan, 8 milyondan fazla vakanın görüldüğü ABD’den sonra ikinci sırada geliyor.
Hindistan’daki günlük vaka sayılarında bu ay alınan önlemler sonucu düşüş kaydedildi. Geçtiğimiz ay her gün yaklaşık 90 bin vaka görülürken şimdi yaklaşık 55 bin vaka görülüyor. Uzmanlar, şu an devam eden festival sezonunun vaka sayısında yeni bir sıçrayışa yol açabileceği konusunda uyarıda bulunuyorlar.
Diğer taraftan Yeni Delhi’de önde gelen doktorlar Hindistan’ın başkentinde hava kirliliğinin en yoğun olduğu sezonun başlangıcı ile birlikte şehir sakinleri arasında solunum problemlerinde bir artış yaşandığını gözlemledi. Bu da Kovid-19 vaka durumunun kötüye gideceğine dair endişeleri artırıyor. Delhi’de bulunan çeşitli hastanelerden Reuters’a konuşan beş doktor son iki haftadır bronşit gibi solunum problemleri yaşayan hastaların sayısının iki katına çıktığını söylediler.
Delhi havası her kış toz ve dumanla doluyor, bu da hem yetişkinlerin hem de çocukların nefes almasını zorlaştırıyor. Reuters tarafından incelenen hükümet verileri, bu yılın ekim ayında hava kalitesinin 2018 ve 2019 yıllarındaki ekim aylarına kıyasla daha kötü olduğuna işaret ediyor. 340 binden fazla Kovid-19 vakasının görüldüğü şehirde bulunan Sir Ganga Ram Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dhiren Gupta, “Hava kirliliğinin akciğerler üzerinde enflamatuar bir etkisi var. Aynı şekilde Kovid-19 da böyle” şeklinde açıklamalarda bulundu.
Hindistan’da, hava kirliliğinin Kovid-19’a yakalanan kişiler arasında daha ciddi komplikasyonlara sebep olup olmadığını doğrulayan hiçbir çalışma yapılmadı. Ancak ABD’de bulunan Harvard Üniversitesi’ne bağlı T.H. Chan Halk Sağlığı Fakültesi’nin hazırladığı bir çalışma ince partiküllere uzun süreli maruz kalmanın Kovid-19 kaynaklı ölüm riskini artırdığını keşfetti.
Ram Manohar Lohia Hastanesi’nde kıdemli bir çocuk doktoru olan Hema Gupta Mittal, “Solunum sıkıntısı çeken hastalardan daha fazla alıyoruz, ancak onlara da Kovid-19 testleri yapıyoruz” dedi. Delhi’de hükümetin Kovid-19 salgınını önlemek için ülke çapında sıkı bir tecrit uygulamasının ardından bu yılın başlarında havanın kalitesinde rekor bir iyileşme görülmüştü ancak geçtiğimiz iki ay içerisinde hava kalitesi tekrar kötüleşti.

Daha fazlasını oku

 
 
DÜNYA

Bölgesel güç dengeleri

İsrail, ilk kez içeride derin bir darbe aldı ve iç hedefler benzeri görülmemiş şekilde vuruldu (AFP
İsrail, ilk kez içeride derin bir darbe aldı ve iç hedefler benzeri görülmemiş şekilde vuruldu (AFP
TT
TT

Bölgesel güç dengeleri

İsrail, ilk kez içeride derin bir darbe aldı ve iç hedefler benzeri görülmemiş şekilde vuruldu (AFP
İsrail, ilk kez içeride derin bir darbe aldı ve iç hedefler benzeri görülmemiş şekilde vuruldu (AFP

Mustafa Feki

Ortadoğu, Doğu Akdeniz ve Arap Körfezi, son zamanlarda karşılaştıkları krizlerin büyüklüğünü önemli ölçüde vurgulayan benzeri görülmemiş ve zor koşullar yaşadı. Bu krizler, yalnızca sınırlı bir bölgesel sorun olmaktan çıkıp büyük bir uluslararası sorun haline geldiler.

Bölgedeki kanlı diziyle başlarsak, ki bu nihayetinde Filistin topraklarının İsrail tarafından vahşice işgal edilmesinin beklenen bir sonucu gibi görünüyor, 7 Ekim 2023 tarihinin işgalin dirençli Filistin halkına her düzeyde uyguladığı baskının otomatik ve doğal bir sonucu olduğunu hemen fark ederiz. Söz konusu baskı, şiddet döngüsünün genişlemesine ve Gazze'nin mevcut koşulları altında yaşanmaz bir alana dönüşmesine yol açtı. Öldürülmemesi gereken on binlerce çocuk, kadın ve sivili içeren şehit kafileleri her gün birbirini takip ediyor. Karşı karşıya kaldıkları katliamlar hem kardeşlerinden hem de dostlarından hiçbir insani yardım veya destek alamadan katlandıkları zor yaşam koşulları unutulamaz.

Son İran-İsrail çatışmasındaki ateşkesin, Gazze'deki acı verici duruma olumlu bir yansıması olabilir, ne var ki İsrail'in uzlaşmazlığı ve Netanyahu modelinin sabah akşam yaydığı nefret dolu söylemlerin temsil ettiği güç despotluğu, acıların devam edeceğinin, güven ve barış kıyısından hâlâ uzak olunduğunun en iyi kanıtı.

Belki okuyucuyla birlikte ülkelerin ağırlıklarını, gerçekleşen dönüşümlerin doğasını ve bazı tarafların ağırlıkları açısından bölgesel borsa üzerindeki etkilerini düşünebilir ve aşağıdaki kanıtları gözlemleyebiliriz:

İlk olarak, bir yandan Lübnan'da Hizbullah'ın başına gelenlere, diğer yandan Suriye'de yaşananlara bakıldığında, İran toplamda kaybeden gibi görünüyor. Tahran, Esed ailesinin yönetimi boyunca sadakatini sürdüren itaatkar bir müttefikini kaybetti. Buna ilaveten, ABD'nin tam desteğiyle İsrail, İran'ın nükleer projesinin temellerini büyük ölçüde yok etti. İran ayrıca siyasi yaşamının, askeri mevkilerinin ve bilimsel uzmanlıklarının en ön saflarından onlarca şehit verdi.

Burada, İran'ın direndiğini ve inkar edilmesi zor birçok güçlü karşılık verdiğini dolaylı olarak kabul etmeliyiz. İsrail'e gönderdiği füze ve insansız hava araçlarının, on binlerce sakinini İran saldırılarından kaçmak için sığınaklara yönelmeye zorladığını itiraf etmeliyiz. Ancak, bu elbette, İsrail Hava Kuvvetleri'nin İran'ın kalelerini vurması, İran içindeki bir dizi önemli ekonomik ve askeri konumda hayati öneme sahip arterleri hedef almasıyla kıyaslanamaz.

ABD Başkanı Donald Trump, başlangıcından itibaren İran-İsrail çatışmasının baş vaftiz babası rolünü oynadı. Gelişmelerin ayrıntılarına doğrudan kişisel olarak müdahale etti. Öyle ki hem İran hem de İsrail tarafı kazandıklarını iddia ettikleri bir zafer veya rakiplerine karşı sağladıklarını iddia ettikleri bir üstünlükle gururlanarak savaştan çıktılar. Her halükarda durum ve medyatik gelişmeler alanı yorumlara açık, tüm tarafların bakış açılarının kabul edilmesine olanak tanıyor. Zira silahlı çatışmalar geride bir kazanan bırakmaz, aksine kayıp ve zararları tüm taraflara dağıtır.

Burada, İran nükleer programının geçici bir süreliğine de olsa çökertilmesinin, Netanyahu için gurur duyacağı yanıltıcı bir zafer olduğuna dikkat etmeliyiz. Bu zafer, onu siyasi durumunu ve İsrail hükümetinin başkanı olarak konumunu güçlendirebilecek bir erken genel seçim çağrısında bulunmaya itebilir. Tahran ve Tel Aviv arasında yaklaşık iki hafta süren bu askeri çatışma hakkında ne söylenirse söylensin, İsrail'in imajına bir çizik atıldığını, her koşulda etkilendiğini dürüstçe belirtmeliyiz. İran, bölgedeki en büyük askeri cephaneliğe karşı mücadelede kahramanlıktan veya cesaretten yoksun olmayan bir duruş sergiledi. İsrail'e verilen Amerikan desteği, o savaşta gerçek belirleyici faktördü, kimsenin itiraz edemeyeceği ve olaylar tarafından gölgede bırakılmış gibi görünen bir kriterdi. Zira İsrail ilk kez içeride derin bir darbe aldı, iç hedefler benzeri görülmemiş bir şekilde vuruldu. Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı analize göre bu da yenilmez ordu efsanesinin ve son on yıllarda yarattığımız büyük putun ne sandığımız kadar sağlam ne de hayal ettiğimiz kadar güçlü olmadığını teyit etti.

İkincisi; eğer şimdi uzun bir geçmişe ve geniş topraklara sahip bir İslam devleti olarak İran'dan bahsedeceksek, kendisinin üstünden atlanması zor birkaç hatasını kaydetmeliyiz. Bunların ilki, arenalar birliği dediğimiz şey ve son kırk yıldır komşu ülkelerde onlar aracılığıyla savaştığı çeşitli kollardır. Lübnan'daki Hizbullah ile başlayıp Suriye ve Irak'tan geçerek Yemen'deki Ensarullah-Husi grubuna kadar uzanan bu kollar, kanlı çatışmaların ve tekrarlanan çekişmelerin bir tarafı olarak kendini dayattı. Böylece İran Batı'nın, Batı Asya, Arap Yarımadası, Arap Körfez bölgesi ve hatta Kuzey Afrika'daki Araplar, Türkler, Kürtler ve diğer etnik gruplara karşı kullandığı bir korkuluğa dönüştü.

İran'ın benimsediği kollar inşa etme politikası, İran'da İslam Devrimi'nin patlak vermesi ve Şah'ın Şubat 1979'da devrilmesi ile başlayan geniş çaplı bir kaosa yol açtı. Ama iş bununla bitmedi. İran, Arap Körfez bölgesindeki Amerikan hedeflerini vurmaya çalışarak ve Katar hava sahasını ihlal ederek de büyük bir hata yaptı. İlave olarak, İran'ın hatalarına sık sık tahammül eden, işlerine karışmasını ve yanlışlarını görmezden gelen Körfez'de de tahribat yaratmaya çalıştı. İşleri daha da kötüleştiren ise İran parlamentosunun, bu hayati bölgede dünya petrol nakliyatının yüzde 20'sinin geçtiği, büyük öneme sahip bir ticaret ve deniz yolu olan Hürmüz Boğazı'nı kapatma kararı almasıydı.

İran'ın son eylemleriyle Körfez’in duygularını geçici de olsa kendisine karşı yabancılaştırarak kaybettiğine şüphe yok. Oysa Körfez ülkeleri, Maşrık (Levant) ülkeleri, Mısır ve diğerleri, İsrail'in İran'a yönelik saldırganlığını en başından kınadılar. Tahran, düşman listesine geçici de olsa başka ülkeler eklemek yerine dostlarının desteğini almaya çalışmalıydı.

Bu nedenle, İran'ın çok şey kaybettiğine, yalnızca Beyaz Saray'daki güçlü adamın, Tahran ve Tel Aviv arasındaki savaşı sona erdirme başarısını kendisine nispet etmeye çalışan Donald Trump'ın göreceli, geçici memnuniyetini elde ettiğine inanıyorum. Trump daha önce de Pakistan ve Hindistan arasındaki ateşkesi kendisine mal etmişti. Buna bir de ABD’nin Tahran'daki rejimi devirmeye çalışmadığını, bunun yerine yalnızca İran nükleer projesini yok etmeyi ve onu en azından gelecekte aciz hale getirmeyi amaçladığını defalarca dile getirenin de o olduğunu eklemeliyiz.

Üçüncüsü; nükleer programını kaybeden İran'ın, siyasi rejiminin devamı ve onu zayıflatma girişimlerini durdurma konusunda geçici bir kabul kazandığı açıkça ortaya çıktı. İran’ın artık sona eren bu çatışmada en önemli ve en öne çıkan devlet olduğuna şüphe yok. Ancak, Trump'ın gözdesi Recep Tayyip Erdoğan liderliğindeki Türk tarafını da göz ardı etmemeliyiz. Türkiye'nin bir Avrupa-Asya, Akdeniz ve Ortadoğu ülkesi, NATO'nun aktif bir üyesi, bölgede ve genel olarak güç denkleminde hem İsrail hem de İran ile birlikte hesaba katılması gereken bir güç olduğunu aklımızda tutmalıyız. Türkiye de Suriye'de yaptıkları ve Körfez'de elde ettikleri sayesinde ve ayrıca ABD’nin bölgedeki politikalarından duyduğu memnuniyet sayesinde yaşananlardan kazançlı çıktı.

Güç dengesinin, Körfez ülkelerinin de şu ana kadar kazandığını gösterdiğine inanıyorum, çünkü İran tarihsel olarak dost bir ülke ancak onlarla ilişkileri varlığı inkar edilemez veya görmezden gelinemez endişelerden yoksun değil. Biz Araplar olarak, İranlı ve Türk komşularımızın, akıllardan hiç çıkmayan adil Arap davası, yani tüm sonuçları, tarihsel gelişmeleri ve onu çevreleyen koşullarıyla Filistin davası için kalıcı bir çözüme ulaşmada aktif oyuncular olmalarını umut ediyoruz.

*Bu analiz Şarku’l Avsat tarafından Independent Arabia’dan çevrilmiştir.