'Libya askeri' anlaşması: Paralı askerler ve savaşçılar üç ay içinde ülkeyi terk edecek

'Libya askeri' anlaşması: Paralı askerler ve savaşçılar üç ay içinde ülkeyi terk edecek
TT

'Libya askeri' anlaşması: Paralı askerler ve savaşçılar üç ay içinde ülkeyi terk edecek

'Libya askeri' anlaşması: Paralı askerler ve savaşçılar üç ay içinde ülkeyi terk edecek

Libya Ulusal Ordusu’na (LUO) bağlı Ortak Askeri Komite ve Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) dün ülke genelinde “kalıcı ateşkes” sağlanması için anlaşmaya varmayı başardı. Anlaşma uluslararası, bölgesel ve yerel düzeyde memnuniyetle karşılandı. Anlaşma gereğince bütün paralı askerler ve yabancı savaşçılar dünden itibaren en fazla üç ay içerisinde kara, hava ve denizden Libya topraklarını tamamen boşaltacak.
Birleşmiş Milletler’in (BM) Libya temsilcisi Stephanie Turco Williams perşembe günü yaptığı açıklamada Libya’daki çatışma taraflarının ateşkes için bir anlaşma imzaladığını belirtti. Williams LUO ve UMH temsilcilerine hitaben “Burada büyük cesaret gerektiren başarılarınızdan dolayı sizleri tebrik etmek istiyorum. Bu anlaşmanın Libya halkının çektiği sıkıntıları dindirmesini umuyorum” dedi.
Misyon, yaklaşık 10 dakika süren ve ardından katılımcıların alkışları eşliğinde sona eren imza törenini web sitesinde canlı olarak yayınladı. İmza töreni Cenevre’deki BM genel merkezinde düzenlendi ve iki Libya heyetinin üyeleri ve Libya’daki BM Destek Misyonu (Manul) Başkanı “Vekil” Stephanie Williams yüzlerindeki maskeleri ile anlaşmanın imzalanmasının ardından ayağa kalktı.
Misyon, Cenevre’de yapılan “5+5 Ortak Askeri Komite toplantılarının” dün tarihi bir başarı elde ettiğini, Libyalı tarafların ortak bir noktada buluşmasını sağladığını ve bu “başarının Libya’da barışın ve istikrarın sağlanması için önemli bir dönüm noktası olduğunu” kaydetti.
Williams bu anlaşmayı “Libya halkı için güzel bir gün” olarak nitelendirirken, “anlaşmanın derhal yürürlüğe gireceğini” vurguladı. Bu da iki merkezdeki (Sirte ve Cufra) savaş cephelerinde bir araya gelen tüm kuvvetlerin üslerine döneceği, yabancı savaşçıların ve paralı askerlerin ise Libya’yı terk etmek zorunda kalacağı anlamına geliyor. Bu, görüşmelerde LUO heyeti başkanı olan Tümgeneral Emmahaj Al-Amami tarafından teyit edildi.

Williams açıklamalarını şöyle sürdürdü:
“İki taraf, cephelerde bulunan tüm askeri birimlerin ve silahlı grupların üslerine geri dönmeleri ve ortak bir askeri güç oluşturulması konusunda uzlaşma sağladı. Buna, tüm paralı askerlerin ve yabancı savaşçıların bugünden itibaren en fazla üç ay içinde tüm Libya topraklarından, karadan, havadan ve denizden ayrılması eşlik edecek. Ateşkes, BM tarafından terörist olarak sınıflandırılan gruplar için geçerli değil.”
Bazı uluslararası taraflar ve Arap ülkeleri anlaşmayı memnuniyetle karşıladı. Mısır Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ahmed Hafız dün yaptığı açıklamada “Bugün elde edilen başarı, geçtiğimiz eylül ayının sonunda Mısır’ın Hurgada’da ev sahipliğini üstlendiği yüz yüze yapılan ilk toplantının devamı niteliğinde geldi” dedi. Sözcü, Libya ordusunun bugün ön saflarda huzuru korumak ve gerginliği önlemek için yaptığı anlaşmayı takdir ederek, Libya meselesine dahil olan ülkelere şu an gösterilen çabalara katkıda bulunma ve herhangi bir şekilde tansiyonun yükselmesine izin vermeme çağrısında bulundu.
Eski BM Başdanışmanı Libya Büyükelçisi İbrahim Musa Cerade dün yaptığı açıklamada “Ateşkes için anlaşma yapmak iyi bir şeydir. Ancak en önemli olan şey bu ateşkesin askeri ve teknik seviyeden sorumlu, kapsamlı, bilinçli ve içeriğinin ayrıntılarının, çatışmaların müdahalesinin, etkilerinin geleceğinin ve borçları geri ödeme garantilerinin farkında olunan bir seviyeye çıkarılması. Böylece sürdürülebilir bir ulusal barışın temellerini atan doğru ve sağlam bir şey haline gelmiş olur” değerlendirmesinde bulundu.
Silphium Araştırma ve Çalışma Vakfı Başkanı Cemal Şaluf dün yaptığı açıklamada bu anlaşmadan en çok zarar görenlerin “terörist gruplar olduğunu ve bu anlaşmanın onlara karşı verilen savaşı durdurmayacağını” belirtti.



Komutanı tarafından Gazze'ye girmeye zorlanan İsrail askeri intihar girişiminde bulundu

Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
TT

Komutanı tarafından Gazze'ye girmeye zorlanan İsrail askeri intihar girişiminde bulundu

Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)

İsrail medyası, Gazze Şeridi'ne yönelik savaşın zorlukları nedeniyle sadece bir hafta içinde dört İsrail askerinin intihar ettiğini bildirdi. İsrail Kamu Yayın Kuruluşu KAN, komutanlarının sorumsuz davranışlarına karşı çıkan birlikteki arkadaşlarının uyanıklığı olmasaydı neredeyse listeye katılacak olan beşinci bir askerin hikayesini açıkladı.

Muhabir Carmela Menashe, askerlerden alıntı yaparak, arkadaşlarının ‘Gazze'ye girmeyi reddettiğini, ancak komutanının onu zorladığını, bunun üzerine askerin silahın namlusunu ağzına dayadığını ve kendini vurmakla tehdit ettiğini, bunun üzerine komutanın onu hafta sonu izninden men ederek cezalandırmaya karar verdiğini’ anlattı.

dfgthy
Meslektaşlarının cenaze töreni için mezarlığa giden yaralı İsrail askerleri, 8 Temmuz 2025 (AP)

İsrailli muhabire göre, ‘asker başlangıçta kabul etti ve Gazze'ye girdi. Ancak sonra geri döndü ve tekrar dışarı çıkmak istedi; komutana orada kalamayacağını açıklamaya çalıştı. Komutan onu hafife aldı ve onu başka cezalarla tehdit etti. Birlikteki arkadaşları son anda devreye girerek intihar etmesini engelledi ve onu psikolojik destek subayıyla görüşmeye zorladı.’

Psikolojik destek subayı, askerin durumunun Gazze Şeridi'ne girmesine izin vermediğine karar vererek onu birlik dışında tedavi görmesi için göndermiş; psikolojik durumunun ciddi olduğu teşhis edilmiş ve askerin ordudan tamamen terhis edilerek tedavi altına alınmasına karar verilmiş.

Muhabir, “Askerin durumu benzersiz değil; savaş binlerce askeri travmatize ediyor. Zamanında gerekli tedaviyi görmeyenler kendilerini ciddi bir depresyon içinde buluyor ve bu da aşırı durumlarda intihara yol açabiliyor” dedi.

4 asker intihar etti

Tel Aviv medyası sadece geçen hafta dört askerin intihar ettiğini ve savaşın başladığı 7 Ekim 2023 tarihinden bu yana intihar eden asker sayısının 44'e yükseldiğini duyurdu.

İntihar eden askerlerin çoğunluğunun aktif görevdeki yedek askerler olduğunu belirten Haaretz gazetesi, İsrailli askeri kaynaklara dayandırdığı haberinde intihar eden askerlerin büyük bir kısmının savaş sırasında psikolojik durumlarını önemli ölçüde etkileyen durumlara maruz kaldıklarını aktardı.

xcvfgbh
Temmuz 2025'te Gazze Şeridi'nde öldürülen meslektaşlarının cenaze töreninde ağlayan İsrailli askerler (AFP)

Gazete, orduda aktif görevde olan İsrailli askerlerin intihar oranlarının önceki yıllara göre artış gösterdiğini doğruladı.

Kaynaklar, intiharların bazen iç raporlarda ‘çatışma dışı ölüm’ veya ‘soruşturma altındaki durumlar’ gibi muğlak etiketler altında kategorize edilmesi nedeniyle gerçek sayının daha yüksek olabileceğini tahmin ediyor.

Şarku’l Avsat’ın Haaretz'den aktardığına göre İsrail ordusu, 2024 yılının başından bu yana yaklaşık bin 600 askerin travma sonrası stres semptomlarından mustarip olduğunu kabul ediyor ve bu da yaklaşık 250 askeri ruh sağlığı nedenleriyle terhis etmesine neden oldu.

Veriler intihar eden askerlerin çoğunun geçtiğimiz mart ayında yeniden başlayan savaştan bu yana çatışmaların devam ettiği Gazze'deki çatışmalara katıldığını gösteriyor.

cdfgthy
Temmuz ayında Gazze'de öldürülen bir İsrail askerinin cenaze töreninden (EPA)

Cepheden dönen askerlerin psikolojik olarak yalnızlaştığı ve özellikle muharebe tugaylarına yeni katılanlar ile dışlanmış sosyal sınıflara mensup askerlere yeterli psikolojik bakım sağlanmadığı belirtiliyor.

Ordu, sahadan dönen askerlerle ilgili sessiz bir iç krizle karşı karşıya; bu askerler fiziksel yaralanmaların ötesinde derin psikolojik yaralar da taşıyor ve bu da bazılarının son bir kaçış olarak intiharı seçmesine neden oluyor.

Gözlemciler Gazze savaşının sadece Filistinlileri tüketmekle kalmadığını, aynı zamanda İsrail'in iç cephesinde de giderek artan bir çatlağa neden olduğunu, askerlerin karada savaşırken psikolojik kaderlerinin havada asılı kaldığını düşünüyor.