Yeni çalışma: Down sendromlu kişilerin Kovid-19’dan ölme riski 10 kat fazla

Down sendromlu hastalar, hastanelerde korona kapma riskinin dört kat artmasıyla karşı karşıya (Reuters)
Down sendromlu hastalar, hastanelerde korona kapma riskinin dört kat artmasıyla karşı karşıya (Reuters)
TT

Yeni çalışma: Down sendromlu kişilerin Kovid-19’dan ölme riski 10 kat fazla

Down sendromlu hastalar, hastanelerde korona kapma riskinin dört kat artmasıyla karşı karşıya (Reuters)
Down sendromlu hastalar, hastanelerde korona kapma riskinin dört kat artmasıyla karşı karşıya (Reuters)

Bir araştırma ekibinin perşembe günü yayımladığı rapora göre, Down sendromlu kişilerin Kovid-19'dan ölme riski, 10 kat daha fazla.
Annals of Internal Medicine isimli akademik dergide yayımlanan çalışmada, Down sendromlu kişilerin koronavirüs nedeniyle hastaneye yatma ihtimalinin de 4 kat yüksek olduğu ifade edildi.
Araştırmacılar, Birleşik Krallık hükümetinin desteklediği bir risk değerlendirme projesinin parçası olan 8 milyondan fazla yetişkinin verilerini analiz etti.
Çalışmanın zaman aralığı, 24 Ocak 2020 (Birleşik Krallık’ta Sars-CoV-2’nin görüldüğü ilk tarih) ve 30 Haziran 2020 olarak belirlendi.
İncelenen 8,26 milyon kişiden 4 bin 53'ü Down sendromluydu. Bu kişilerden 68’i hayatını kaybetmişti ve ölümlerin yaklaşık yüzde 40’ı Kovid-19’dan, yüzde 25’i zatürreden ve yüzde 35’i başka nedenlerden kaynaklanıyordu.
Verileri incelenen ve Down sendromlu olmayan kişilerden de 41 bin 685'i hayatını kaybetmişti. Bu ölümlerden yaklaşık yüzde 20’si koronavirüsten, yaklaşık yüzde 14’ü zatürreden ve yüzde 65’i diğer nedenlerden kaynaklanıyordu.
Veriler yaş ve cinsiyet dağılımına göre ayarlandıktan sonra ise Down sendromlu yetişkinlerde koronavirüsten ölüm riski oranı, sendromlu olmayanlara kıyasla 24,94 olarak belirlendi.
Yaş, cinsiyet, etnik köken, vücut kitle endeksi, demans, doğuştan gelen kalp hastalıkları ve altta yatan diğer koşullar da hesaba katılınca ölüm tehlikesi oranı 10,39; hastaneye yatış tehlikesi oranı da 4,94 olarak hesaplandı.
Araştırmacılar konuyla ilgili şu ifadelere yer verdi:
"Şu anda stratejik olarak korunmayan Down sendromlu kişilerde Kovid-19 ile bağlantılı hastaneye yatış riskinin 4 kat, ölüm riskinin de 10 kat arttığını tahmin ediyoruz."
Down sendromu; ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC) ya da Birleşik Krallık Sağlık Bakanlığı’nın yayımladığı herhangi bir kılavuzda Kovid-19’la ilişkili risk faktörü olarak tanımlanmıyor.
Ancak araştırmacılar, “bunun bağışıklık sistemindeki fonksiyon bozuklukları, doğuştan gelen kalp rahatsızlıkları, pulmoner patolojiyle ilişkili olduğunu ve risk faktörü olarak tanımlanmasa da, görülme sıklığı göz önüne alındığında, şiddetli seyreden Kovid-19’la bağlantılı olabileceğini” belirtiyor.
ABD merkezli Ulusal Down Sendromu Derneği’nin başkanı Kandi Pickard, Kovid-19'un Down sendromlular üzerindeki etkisine odaklandığı için araştırmacılara müteşekkir olduklarını söyledi.
"Pandeminin başından beri topluluğumuz için endişeleniyoruz" diyen Pickard, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Bu son çalışma endişelerimizi haklı çıkarıyor."



Yeni Jurassic World filmine ilk yorumlar: Kükreyen bir zafer

40 yaşındaki Scarlett Johansson, Jurassic World: Yeniden Doğuş'ta üç dinozordan genetik materyal elde etmek için görevlendirilen keşif ekibinin lideri Zora Bennett'ı canlandırıyor (Universal)
40 yaşındaki Scarlett Johansson, Jurassic World: Yeniden Doğuş'ta üç dinozordan genetik materyal elde etmek için görevlendirilen keşif ekibinin lideri Zora Bennett'ı canlandırıyor (Universal)
TT

Yeni Jurassic World filmine ilk yorumlar: Kükreyen bir zafer

40 yaşındaki Scarlett Johansson, Jurassic World: Yeniden Doğuş'ta üç dinozordan genetik materyal elde etmek için görevlendirilen keşif ekibinin lideri Zora Bennett'ı canlandırıyor (Universal)
40 yaşındaki Scarlett Johansson, Jurassic World: Yeniden Doğuş'ta üç dinozordan genetik materyal elde etmek için görevlendirilen keşif ekibinin lideri Zora Bennett'ı canlandırıyor (Universal)

İstila (Monsters) ve Godzilla'yla tanınan Gareth Edwards'ın yönettiği ve başrollerinde Scarlett Johansson'la Jonathan Bailey'nin yer aldığı Jurassic World: Yeniden Doğuş (Jurassic World Rebirth), vizyon öncesi gösterimlerde ilk izleyicileriyle buluştu. Eleştirmenler, dinozorların hâlâ Dünya'nın efendisi olduğunu söylerken filmi "kükreyen bir zafer" diye tanımlıyor.

Filmde Scarlett Johansson, gizli operasyonlarda görevli Zora Bennett karakterine hayat verirken, Netflix'in hit dizisi Bridgerton'dan tanıdığımız Jonathan Bailey de paleontolog Dr. Henry Loomis rolünde karşımıza çıkıyor. Kadroda ayrıca Rupert Friend, Manuel Garcia-Rulfo, Luna Blaise, Mahershala Ali ve David Iacono gibi isimler yer alıyor.

Yeni Jurassic World filmi, Jurassic Park evreninde tamamen yeni bir dönemi başlatıyor. Hikaye, ilk parkın en tehlikeli dinozorlarının terk edildiği izole bir adadaki araştırma merkezinde geçiyor. Johansson, Bailey ve Ali'nin canlandırdığı karakterler bu ölümcül adaya adım atıyor. ABD'de yarın vizyona girecek filmin 4 Temmuz Cuma günü Türkiye'deki sinemaseverlerle buluşması bekleniyor.

Eleştirmenler ne diyor?

İlk sosyal medya yorumları ve eleştirmen incelemeleri genel olarak olumlu. Özellikle Johansson, Bailey ve Ali'nin performansları ve dinozorların aksiyon sahneleri övgü topluyor.

ComicBook yazarlarından Charlie Ridgley, 4 yıldız verdiği incelemesinde, "Jurassic World: Yeniden Doğuş, hem dinozorlara hem sinema sanatına saygısıyla yükseliyor. Film, dünyanın sonu gibi büyük olaylarla ya da yapay aşk hikayeleriyle uğraşmak yerine, izleyicinin esas görmek istediği şeye odaklanıyor: Dinozorlarla dolu adrenalin yüklü sahneler" ifadelerini kullanıyor.

ScreenRant yazarı John Orquiola ise filmi, "Steven Spielberg'ün 1993 yapımı filminden bu yana en iyi Jurassic yapımı" diye nitelendiriyor ve dinozor sahneleri için "soluksuz izlenen sekanslar" diyor.

ThatHashtagShow'dan Hunter Bolding, "Scarlett Johansson hâlâ gerçek bir yıldız. Göz kamaştırıcı görünüyor” ifadelerini kullanıyor.

"Hem nostaljiye göz kırpıyor hem de seriyi ileri taşıyor"

The Reel Thoughts Podcast'ten Cohen Harrison Wyatt ise şu yorumu yapıyor: 

Beklenmedik şekilde son derece iyi. Net bir hikayesi, etkileyici görselleri ve aksiyon dolu sahneleri var. Hem nostaljiye göz kırpıyor hem de seriyi ileri taşıyor.

Variety eleştirmeni Peter Debruge ise, "Dinozor serisi kökenlerine dönüyor. Spielberg'ün 32 yıl önce sunduğu eğlenceyi güncellenmiş haliyle tekrar sunuyor ama serinin mitolojisine anlamlı bir katkı sunmuyor, geleceğe dair bir yön de çizmiyor" diyor.

Hollywood Reporter'dan David Rooney ise şu yorumu yapıyor: 

Yeni canavarlar tehdit saçıyor olabilir ama bu film çoğunlukla geri dönüp ısıtılmış hikaye öğeleri sunuyor. Edwards'ın Spielberg'e duyduğu hayranlık açık; özellikle açık deniz sahneleri Jaws'ı anımsatıyor. Jurassic World: Rebirth kimsenin favori Jurassic filmi olmayabilir ama sadık hayranları (ki ben de onlardan biriyim) eğlenecektir.

Beğenmeyenler de var

RogerEbert.com eleştirmeni Christy Lemire ise filmi beğenmeyen isimlerden. 4 üzerinden iki yıldız verdiği incelemesinde, "İnsanlar mutant dinozorlar tarafından yenme tehlikesi altındayken film eğlenceli olabiliyor. Ama oraya ulaşmak için hem gerçek hem mecazi anlamda ormanda çok fazla yol kat etmeniz gerekiyor" diyerek ekliyor: 

Ara sıra zekice görsel şakalar, aldatmalar, sürprizler var. Bunlar bize Jurassic filmlerinin yaz aylarının saf eğlencesi olduğunu hatırlatıyor. Ama o dev ayak izi artık eskisi kadar etkileyici değil.

Consequence yazarı Liz Shannon Miller ise şöyle yazıyor: 

Film, başlıktaki gibi serinin geleceğine dair güçlü bir sinyal vermiyor, daha çok bağımsız bir macera gibi hissettiriyor. Ama bu da bu evrende hâlâ heyecan verici ve sürükleyici hikayeler anlatılabileceğini gösteriyor. Dinozorlar yok olabilir ama insanların onların insan yemesini izleme isteği asla tükenmez.

Eleştirmen Barry Levitt, filme bayıldığını söyleyerek ekliyor: 

Film, dinozorların hem ne kadar görkemli hem de ne kadar korkunç olduğunu müthiş bir şekilde yansıtıyor. Oyuncu kadrosu harika ve Dolores efsane bir karakter.

Variety'den Jazz Tangcay ise "Seriye muazzam bir giriş. Yeni dinozorların hepsine bayıldım, bazıları gerçekten ürkütücü. Dolores'e aşık olmaya hazır olun. Harika bir yapım, ilk filme güzel bir saygı duruşu" ifadelerini kullanıyor.
Inependent Türkçe, ComicBook.com, Dijital Spy, Variety, RogerEbert.com, Hollywood Reporter, Consequence