Mısır Su Kaynakları Bakanı: ‘Nahda Barajı görüşmeleri, Sudan’ın talebi üzerine askıya alındı’

Mısır Su Kaynakları Bakanı: ‘Nahda Barajı görüşmeleri, Sudan’ın talebi üzerine askıya alındı’
TT

Mısır Su Kaynakları Bakanı: ‘Nahda Barajı görüşmeleri, Sudan’ın talebi üzerine askıya alındı’

Mısır Su Kaynakları Bakanı: ‘Nahda Barajı görüşmeleri, Sudan’ın talebi üzerine askıya alındı’

Mısır Su Kaynakları Bakanı Muhammed Abdulati, Nahda (Rönesans) Barajı ile ilgili görüşmelerin, Sudan’ın talebi üzerine durduğunu açıkladı. Abdulati’ye göre üç ülke arasındaki anlaşmazlıklar nedeniyle müzakereler duraksadı ve Sudan, Afrika Birliği’ne (AfB) dönene kadar da müzakerelerin durgun kalmasını istiyor.
Mısır ve Sudan, Etiyopya barajının güvenliği, kuraklık zamanlarında doldurulması, işletme sistemi ve anlaşmazlıkların çözüm mekanizmalarına ilişkin kurallar şart koşan ‘bağlayıcı’ bir yasal anlaşma çağrısında bulunuyor. AfB, geçen Temmuz ayından bu yana üç ülke arasında bir dizi müzakereye sponsor oldu. Ancak bu müzakereler,
‘anlaşmazlık noktaları’ içeren ‘birleşik bir taslak’ hususunda uzlaşı sağlanamaması nedeniyle geçen Ağustos ayında durdu.
Mısır Su Kaynakları Bakanına göre Mısır, Güney Afrika Devlet Başkanı Cyril Ramaphosa ile Nahda Barajı hakkında görüşüyor. Su payının azalacağı endişesi duyan Kahire, Etiyopya’nın Nil’in ana kolu üzerine inşa ettiği Nahda Barajı hususunda Addis Abada ile olan anlaşmazlığa ilişkin kararlı tavrını sürdürüyor.

Sisi, Cyril Ramaphosa ile telefonda görüştü
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, birkaç gün önce Güney Afrikalı mevkidaşı ile bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Görüşmede, ‘barajın doldurulması ve işletilmesine ilişkin tüm ilgili taraflar arasında bağlayıcı ve kapsamlı bir yasal anlaşma formüle etmek için, özellikle üçlü müzakerelerin yeniden başlamasıyla ilgili olarak Mısır’ın Nahda Barajı hususundaki sabitlerine dikkat çekildi.
Bakan Abdulati yaptığı açıklamada, Nahda Barajı’na ilişkin gelişmeler olduğunu belirtirken, ilerleyen günlerde değişikliklerin yaşanacağını kaydetti.
Üçüncüsü düzenlenen ‘Kahire Su Haftası’ etkinlikleri, geçen perşembe günü ‘Kurak Bölgelerde Barış ve Kalkınma İçin Su Güvenliği… Dakar 2021’e giden yol’ sloganıyla sona erdi. Mısır Su Kaynakları Bakanı, Kahire Su Haftası’nın koronavirüs salgını ortasında bir meydan okuma olduğunu söylerken, “Su Haftası, önümüzdeki yıl dördüncü yılında, su sektöründeki en önemli etkilerden biri olarak nüfus artışını dikkate alacak” dedi.
Mısır, Kahire Su Haftası faaliyetlerini, işletmesi ve dolumu hususunda bağlayıcı bir anlaşmaya varmadan önce Etiyopya’yı, Nahda Barajı ile ilgili ‘tek taraflı tedbirler’ almaya devam etmemesi hususunda uyararak başlattı. Mısır Başbakanı Mustafa Medbulli, o dönemde ‘ortak hak ve çıkarları koruyacak şekilde bağlayıcı bir yasal anlaşmaya varmak zorunda olduklarını’ vurguladı. Medbulli, ülkesinin ‘bu anlaşmaya varmak için hem Sudan hem de Etiyopya ile müzakere sürecini sürdürme" konusunda kararlılığını dile getirdi.
Avrupa Birliği’nin (AB) Mısır Delegasyonu Başkanı Büyükelçi Christian Berger, Kahire Su Haftası’nın kapanışında yaptığı konuşmada, ‘vizyon ve ortaklık alışverişinde bulunmak, bu konuda çeşitli deneyim ve uzmanlıklardan yararlanmak, su güvenliği ve sürdürülebilir kalkınma konularına hizmet etmek amacıyla ve tüm ulusal, bölgesel ve uluslararası düzeylerde su işleri ile ilgili çeşitli taraflar arasındaki işbirliği araçlarının güçlendirilmesi için bu büyük etkinliğin uygulanmasında ilerlemenin önemine’ dikkati çekti.
Mısır Su Kaynakları ve Sulama Bakanlığı’nın 23 Ekim’de Facebook hesabı aracılığıyla yaptığı açıklamaya göre Kahire Su Haftası, su güvenliğini sağlamak için ilgili çeşitli taraf, kurum ve kuruluşların çabalarını bir araya getirmenin önemine değindi. Su haftası faaliyetlerinde, nehre kıyısı olan ülkelerdeki kuraklık ve sel dönemlerinde risklerden kaçınmak için adil kullanım ve işbirliği ilkelerini benimseme yolunda ciddi adımlar atma ihtiyacı üzerinde duruldu.



Azalan iyimserliğe rağmen... Gazze Şeridi'nde ateşkes için ABD destekli öneri tartışılıyor

İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının yol açtığı yıkımdan (AP)
İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının yol açtığı yıkımdan (AP)
TT

Azalan iyimserliğe rağmen... Gazze Şeridi'nde ateşkes için ABD destekli öneri tartışılıyor

İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının yol açtığı yıkımdan (AP)
İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının yol açtığı yıkımdan (AP)

İsrail ve Hamas’tan müzakereciler, 6 Temmuz'dan bu yana Doha'da devam eden ateşkes görüşmelerinin son turunda, esirlerin aşamalı olarak serbest bırakılmasını, İsrail güçlerinin Gazze Şeridi'nin bazı bölgelerinden çekilmesini ve çatışmanın sona erdirilmesine ilişkin görüşmeleri içeren 60 günlük ateşkes için ABD destekli bir öneriyi tartışıyorlar.

ABD'li, Katarlı ve Mısırlı arabulucular bir anlaşmaya varmak için çalışıyor, ancak bir anlaşmaya varılabileceğine dair iyimserlik azaldı.

İşte Reuters'a isminin açıklanmaması kaydıyla konuşan bir yetkilinin özetlediği ateşkes önerilerinin ayrıntıları ve ilgili bazı siyasi hesaplara bir bakış:

İsrailli esirler ve Filistinli mahkûmlar

Gazze Şeridi'nde tutulan 10 esir, 18 cesetle birlikte 60 günlük bir süre içinde iade edilecek. Takaslar tören olmadan gerçekleşecek. Buna karşılık İsrail de sayısı henüz belli olmayan Filistinli mahkûmları serbest bırakacak. İsrail, Hamas ve müttefikleri tarafından tutulan 50 esirden yaklaşık 20'sinin hayatta olduğuna inanıldığını söylüyor.

Filistinlilere yardım

19 Ocak'ta varılan bir anlaşmaya göre, Birleşmiş Milletler (BM) ve Uluslararası Kızılhaç Komitesi'nin (ICRC) katılımıyla Gazze Şeridi'ne yeterli miktarda yardım derhal ulaştırılacak.

İsrail’in geri çekilmesi

İlk gün, ilk 8 esirin serbest bırakılmasının ardından İsrail ordusu, üzerinde mutabık kalınacak haritalara göre Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki bazı bölgelerden çekilecek. Yedinci gün, 5 ceset alındıktan sonra, İsrail haritalara göre Gazze Şeridi'nin güneyindeki bazı bölgelerinden çekilecek.

ABD Başkanı Donald Trump, Maryland eyaletindeki Andrews Ortak Üssü'nde gazetecilere el sallarken (AFP)ABD Başkanı Donald Trump, Maryland eyaletindeki Andrews Ortak Üssü'nde gazetecilere el sallarken (Arşiv-AFP)

Teknik bir ekip, teklifin çerçevesi üzerinde mutabakata varıldıktan sonra yapılacak hızlı müzakereler sırasında çekilme kılavuzunun oluşturulması için çalışacak.

Kalıcı ateşkes müzakereleri

Anlaşmanın ilk gününde kalıcı ateşkes müzakereleri başlayacak. Bir anlaşmaya varılması halinde, 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'nde tutulan tüm esirler ve Filistinli mahkûmlar serbest bırakılacak.

Garantiler

Teklif, ABD Başkanı Donald Trump'ın anlaşmaya bağlılığını garanti ediyor. Arabulucular, ara verilen süre boyunca ciddi müzakerelerin yapılmasını sağlayacak ve daha fazla zamana ihtiyaç duyulması halinde bu süreyi uzatabilecekler.

İsrail'de siyasi hesaplar

İsrail hükümetinin iki aşırı sağcı üyesi, Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ve Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir, ateşkes çabalarını eleştirerek bunun yerine Hamas'ın tamamen yok edilmesi çağrısında bulundu.

İki ismin bir anlaşma imzalanması halinde istifa edip etmeyeceği belli değil. Netanyahu onları kendi tarafında tutmak için İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nde ocak ayında yürürlüğe giren son ateşkesten çok daha geniş bir alanı kontrol etmesi için bastırıyor ve ordunun güneyde Han Yunus ile Refah arasındaki bölgeyi kontrol etmesine izin veriyor. Hükümet bu bölgede yaklaşık 600 bin kişi için bir ‘insani yardım şehri’ inşa etmeyi planladığını ve bunun Gazzeliler için güvenli bir alan olacağını belirtti. Muhalifler bu kenti bir toplama kampına benzetti.

Eleştirmenler, Netanyahu'nun müzakereleri Knesset'in yaz tatiline gireceği 27 Temmuz'a kadar uzatmaya çalıştığını söylüyor. Zira Knesset açık değilken bir hükümeti devirmek çok zordur.

Hamas'ın siyasi hesapları

Hamas, bu kadar çok toprağın doğrudan İsrail'in kontrolüne bırakılmasına ya da kıyı şeridi üzerindeki zaten kırılgan olan kontrolünü azaltacak kapalı bir ‘insani yardım şehri’ kurulmasına temelden karşı. Bu nedenle Hamas, İsrail güçlerinin ocak ayındaki ateşkesten önce belirlenen hatlara çekilmesini talep ediyor.

Hamas ayrıca, İsraillilerin ateşkesi uzatma niyetinde olmadıklarından endişe duyduğundan, çatışmaların durdurulmasının savaşın sona ermesine yol açacağına dair daha güçlü garantiler verilmesi için bastırıyor.