Libya'daki ateşkes anlaşmasına Fas’tan destek

Tobruk merkezli Temsilciler Meclisi Başkanı Akile Salih ve Fas Dışişleri Bakanı Nasır Burita (Şarku’l Avsat)
Tobruk merkezli Temsilciler Meclisi Başkanı Akile Salih ve Fas Dışişleri Bakanı Nasır Burita (Şarku’l Avsat)
TT

Libya'daki ateşkes anlaşmasına Fas’tan destek

Tobruk merkezli Temsilciler Meclisi Başkanı Akile Salih ve Fas Dışişleri Bakanı Nasır Burita (Şarku’l Avsat)
Tobruk merkezli Temsilciler Meclisi Başkanı Akile Salih ve Fas Dışişleri Bakanı Nasır Burita (Şarku’l Avsat)

Fas Dışişleri Bakanı Nasır Burita, ülkesinin, Libyalı taraflar arasında cuma günü Cenevre'de imzalanan ateşkes anlaşmasını desteklediğini açıkladı. Burita, ateşkes anlaşmasını ‘çok olumlu bir gelişme’ olarak niteledi. Öte yandan Tobruk merkezli Temsilciler Meclisi (TM) Başkanı Akile Salih, Rabat'ın Libya diyalogu çerçevesinde siyasi çözümü desteklemek için gösterdiği ‘büyük çabalara’ övgüde bulundu.
Burita, Cumartesi akşamı Salih ile yaptığı görüşmenin ardından düzenlediği ortak basın toplantısında, Libyalı tarafları, ateşkes anlaşmasını imzaladıkları için tebrik ederken Birleşmiş Milletleri (BM) de ‘bu yeni kazançtan’ ​​ötürü kutladı. Burita, herkesi, siyasi bir çözüme doğru ilerleme kaydedilecek bir atmosfer yaratacak olan ateşkes anlaşmasının yükümlülüklerine saygı göstermeye çağırdı.
Sahada olup bitenler ile mevcut siyasi görüşmelerde kaydedilen ilerleme arasında bir bağlantı olduğunu söyleyen Burita, “Gerek siyasi diyalog düzeyinde gerek Suheyrat Anlaşması'nın 15. Maddesi’nin uygulanması veya ateşkes çerçevesinde olsun, her düzeyde olumlu bir dinamik var ki bu çok cesaret verici” ifadelerini kullandı.
Burita, Rabat'ın güneyindeki Bouznika kentinde yapılan Libya diyalogunun ‘felsefesi, yaklaşımı ve biçimi ile Libyalılar arasında herhangi bir dış müdahale olmaksızın gerçekleşmesi’ nedeniyle nitel bir gelişme olduğunu ve Libyalı taraflar arasındaki görüşmelerin ‘gündemine, kurallarına, çıktılarına ve usullerine hükmettiğini’ söyledi.
Burita, Fas Kralı 6. Muhammed’in Libya diyalogunun sonuçlarının, Libyalıların sorunlarını kendi başlarına çözebileceklerini, tüm engellerin üstesinden geleceklerini gösterdiğini ve Libya krizini çözmelerine yardımcı olan milli bir ruha ve sorumluluğa sahip olduklarını ortaya koyduğuna inandığını belirtti.
Fas’ın Libya'da yıllardır yaşanan krizin çözümü için ülkede bir tür pozitif dinamizm yaratan TM Başkanı Salih’in tutumlarını ve girişimlerini takdir ettiğini dile getiren Burita, Libya Devlet Yüksek Konseyi ile TM arasında Bouznika'da yapılan ilk toplantından itibaren olumlu alındığını belirtti.
Öte yandan TM Başkanı Salih, Suheyrat Anlaşması’nın imzalanmasından bu yana Fas’ın, Libyalılara krizin çözümüne ulaşmaları için elinden gelen tüm fırsatları sunmaya çalıştığını söyledi. Bouznika şehrinin geçtiğimiz günlerde ev sahipliği yaptığı Libya diyalogunun, Suheyrat Anlaşması’nın 15. Maddesi’nde yer alan üst düzey kurumların oluşturulması konusunda fikir birliğine varılması ve tüm tarafların memnun olduğu bir sonuca varılması ile sonuçlandığını söyledi.
 Libyalıların, Fas'ın desteğiyle başka toplantılar yapması ve siyasi bir çözüme ulaşmalarını istediklerini dile getiren Burita, Libya’nın doğusu ile batısı arasında kara ve hava güzergahlarının açılmasıyla ve Libya para biriminin son dönemde yaşanan olumlu gelişmeler sonucu toparlanmaya başlamasıyla Libyalıların siyasi diyalogun sonuçlarından memnun kaldığına dikkati çekti.
Bu arada Burita, Salih ile görüşmesi öncesinde, geçtiğimiz perşembe günü, Trablus merkezli Libya Devlet Yüksek Konseyi Başkanı Halid el-Mişri ile bir araya gelmişti. Burita-Mişri görümesinde, Bouznika yapılan Libya diyalogunun sonuçları ele alındı.



Rakka hafızasını geri kazanıyor… Şehrin surları savaşın enkazı üzerinde yeniden yükseliyor

Rakka surları, Suriye'nin en önemli tarihi simgelerinden biri (Şarku'l Avsat)
Rakka surları, Suriye'nin en önemli tarihi simgelerinden biri (Şarku'l Avsat)
TT

Rakka hafızasını geri kazanıyor… Şehrin surları savaşın enkazı üzerinde yeniden yükseliyor

Rakka surları, Suriye'nin en önemli tarihi simgelerinden biri (Şarku'l Avsat)
Rakka surları, Suriye'nin en önemli tarihi simgelerinden biri (Şarku'l Avsat)

Yıllar süren çatışma ve savaşın ardından Suriye'nin kuzeyindeki Rakka kenti, kültürel mirasın korunması, canlandırılması ve kent sakinlerinin tarihi eserlere sahip çıkmasını sağlamak amacıyla tarihi surlarını restore etmek ve zarar görmüş anıtlarını onarmak için artan yerel çabalara tanık oluyor.

Rakka şehri, Fırat Nehri'nin doğu kıyısında yer alıyor ve yaklaşık 27 bin kilometrekarelik bir alanı kaplıyor. DEAŞ 2013 yılı sonunda kentin kontrolünü ele geçirdi ve Ekim 2017'de Suriye Demokratik Güçleri (SDG) ile ABD öncülüğündeki DEAŞ’la Mücadele Uluslararası Koalisyonu (DMUK) tarafından kentten çıkarıldı.

Rakka'nın tarihi surlarını restore etmek için artan yerel çabalar (Şarku'l Avsat)Rakka'nın tarihi surlarını restore etmek için artan yerel çabalar (Şarku'l Avsat)

Rakka'da Abbasiler döneminden (MS 772) kalma surların askeri operasyonlar ve hava koşulları nedeniyle ciddi hasar görmesinin ardından restorasyonuna başlandı. DEAŞ militanları 2014-2017 yılları arasında bölgeyi kontrolleri altında tuttukları sırada bazı tarihi alanları askeri karakollara, hapishanelere ve savaş tünellerine dönüştürdü.

Surlar, çatışma bölgelerindeki kültürel mirası korumak için Rakka Sivil Konseyi ve ABD liderliğindeki DMUK güçlerinin çabaları ve fonlarıyla restore ediliyor. Restoratörlere göre proje, surların kuleler, girişler ve eski yol gibi hasarlı kısımlarını kerpiç, saman ve kırmızı tuğla gibi geleneksel yapı malzemeleri kullanarak onarmayı amaçlıyor.

 Restorasyon kültürel mirası korumayı ve canlandırmayı amaçlıyor. (Şarku'l Avsat)Restorasyon kültürel mirası korumayı ve canlandırmayı amaçlıyor. (Şarku'l Avsat)

Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi Kültür Kurumu Başkanı Sarafraz Şerif, Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada, Yürütme Konseyi'nin Rakka Sivil Konseyi ve yerel örgütlerle iş birliği içinde, kültürel tarihi korumak amacıyla tüm arkeolojik alanları restore etme planının bir parçası olarak Rakka'da başta surlar, el-Banat Sarayı, Bağdat Kapısı ve müze olmak üzere çeşitli arkeolojik alanları restore etmek için aylardır çalıştığını söyledi.

Şerif'e göre müzenin restorasyonunu yürüten ekip mühendisler, işçiler ve arkeoloji uzmanlarından oluşuyor. Şerif, “Rakka surları restorasyon projesinin dördüncü aşamasını başlattık. Bu aşama, sur girişleri, el-Mansur Caddesi Kapısı, el-Mansuri Camii girişi, 23 Şubat Caddesi ve sanayi bölgesi girişinin restorasyonunu içeriyor” ifadelerini kullandı. Restorasyonda kullanılacak klasik tuğla miktarının 110 metreküp ve kerpiç tuğla miktarının ise 330 metreküp olması tahmin ediliyor. Projenin bu ayın 15'inde başladığı tarihten itibaren 120 gün sürmesi planlanıyor.

 Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi Kültür Kurumu Başkanı Sarafraz Şerif, restorasyon ekibinin arkeoloji uzmanlarından oluştuğunu söyledi. (Şarku'l Avsat)Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi Kültür Kurumu Başkanı Sarafraz Şerif, restorasyon ekibinin arkeoloji uzmanlarından oluştuğunu söyledi. (Şarku'l Avsat)

Tarihi bir mekân bomba yüklü araç imalathanesine dönüştürülmüş

Kürt yetkili, surun güney kısmında başlatılan restorasyon çalışmaları sırasında sökülen tuğla miktarının yaklaşık 65 metreküp olduğunu belirtti. Şerif, “Yeniden kullanılabilir durumdaki tuğlalar ayrılarak toplandı ve yeniden değerlendirilmek üzere hazırlandı. Daha sonra iç dolgular söküldü. Bu dolguların hasarlı ve yıpranmış kısımlarının miktarı 40 metreküpü aştı. Atıklar aşamalı olarak taşındı ve yapının, çevresindeki molozlardan temizlenmesi sağlandı” şeklinde konuştu.

Dış kaplama ve dolgu malzemesi söküm işlemleri tamamlandıktan sonra, iç dolgu ve kaplama yeniden yapıldı. Ardından 50 metreküp kerpiç tuğla ve 40 metreküp klasik tuğla temin edildi. Ayrıca 45 santimetre kalınlığında harçla doldurulmuş duvarlar inşa edildi. Kullanılan harcın kalite standartlarına uygunluğunun titizlikle test edildiğine dikkat çeken Şerif, “Duvarlarla iç dolgu arasında 5 santimetre derinliğinde boşluk bırakıldı. İç nemi önlemek için hava akışını sağlayacak havalandırma açıklıkları oluşturuldu ve duvar boyunca her 4 metrede bir destekler kuruldu” ifadelerini kullandı.

Surların güney bölümünde sökülen tuğla miktarının 65 metreküp olduğu tahmin ediliyor (Şarku'l Avsat)Surların güney bölümünde sökülen tuğla miktarının 65 metreküp olduğu tahmin ediliyor (Şarku'l Avsat)

Eski Şehri yaklaşık 5 kilometre boyunca çevreleyen ve 6 metre yüksekliğinde olan tarihi surlar geçtiğimiz yıllarda ciddi şekilde zarar gördü. DEAŞ militanları, çatışmalar sırasında eski mahalleleri şehir merkezine bağlamak için delikler ve geçitler açarak surun bir kısmını tahrip etmiş, bunun sonucunda surun gövdesi, kuleleri ve antik mahzenleri büyük hasar görmüş.

Surların çevresinde yaşayan Rakka sakinleri, DEAŞ unsurlarının bu tarihi simge yapıyı yanmış arabalar ve çöpler için bir depo haline getirdiğini ve bomba yüklü araç üretimi için bir alan olarak kullandığını bildirdi. O dönemde surun her iki yanında ‘savaş ganimetleri’ satılıyordu.

Şerif, surların en belirgin özelliklerinden biri olan kemerin, geleneksel kerpiçle orijinal yapısına benzer bir şekilde yeniden inşa edildiğini söyledi. Şerif, “Bu aşamada 10 metreküpten fazla kerpiç ve 120 metreküp kil kullanıldı, ardından tuğlalar arasındaki nem nedeniyle aşınan derzler boyandı” dedi.

Rakka surları, eski şehir duvarının kalan kısmı olduğu için Suriye'nin en önemli tarihi simgelerinden biri olarak kabul ediliyor. Bu sur, şehrin doğusunda bulunan Bağdat Kapısı'nı, Saat Meydanı'na, şehir merkezine, eski sokaklara ve yıllardır canlı olan tarihi pazarlara bağlıyor.

Bu tarihi sur, Eski Şehri yaklaşık 5 kilometre boyunca çevreliyor. (Şarku'l Avsat)Bu tarihi sur, Eski Şehri yaklaşık 5 kilometre boyunca çevreliyor. (Şarku'l Avsat)

Rakkalı merhum tarihçi ve arkeolog Dr. Muhammed el-Ezzo, 2021 yılında ‘Rakka: Geçmişi ve Bugünü’ başlıklı bir kitap yayınlayarak Rakka surlarından bahsetmiş, surların Abbasi devletinin başkenti Bağdat’ın surlarından sonra inşa edildiğini belirtmişti. El-Ezzo’ya göre bu sur Ebu Cafer el-Mansur döneminde (MS 8. Yüzyıl) inşa edildi. Arkeolojik çalışmalar, surların bir zamanlar, kuleleri ve yüksek minareleri aracılığıyla duvarları korumak için askerlerin hareketine izin veren kısım olan bir ‘ayırma koridoru’ ile ayrılan bir iç ve dış duvar olduğu için çift biçimde inşa edildiğini gösteriyor.