Yeni doğmuş bebeğin beyninin bir bölümü, kelimeleri görselleştirmeye programlı

Yeni doğmuş bebeğin beyninin bir bölümü, kelimeleri görselleştirmeye programlı
TT

Yeni doğmuş bebeğin beyninin bir bölümü, kelimeleri görselleştirmeye programlı

Yeni doğmuş bebeğin beyninin bir bölümü, kelimeleri görselleştirmeye programlı

Yeni bir araştırmaya göre, insan beyninin bir bölümü doğuştan kelimeleri görselleştirmeye programlı. Bu durum insanın okumayı sökmesine olanak sağlıyor.
Alman Haber Ajansı’nın (DPA) haberine göre yeni doğan bebeğin beyin taramalarını inceleyen araştırmacılar, beynin ‘görsel kelime biçim bölgesi (VWFA)’ olarak adlandırılan bu bölgenin, beyindeki dil ağıyla bağlantılı olduğunu keşfettiler.
Science Daily internet sitesine göre çalışmanın baş yazarı ve Ohio State Üniversitesi’nde yardımcı psikoloji profesörü olan Zeynep Saygın, ‘beynin konuşmalara hiç maruz kalmadan önce dahi, VWFA sayesinde görsel kelimelere karşı duyarlılık oluşmasına zemin hazırladığını’ söyledi.
VWFA’nın okur-yazar kişilerde sadece okuma için programlanmış olması ise oldukça dikkat çekicidir.
Bazı araştırmacılar VWFA’nın başlangıçta, yüzleri, sahneleri veya diğer nesneleri görmeye karşı duyarlı olan beynin diğer bölümlerinden pek de farklı olmadığını, sadece çocuklar okumayı söktüğü ya da konuşmayı öğrendiği zaman kelime ve harflere karşı seçici hale geldiğini öngörüyorlardı.
Saygın, bunun ‘bir hata’ olduğunu keşfettiklerini belirterek, “VWFA, doğumda anında dahi beynin dil ağına diğer bölümlerinden daha fazla bağlı. Bu keşif, son derecede heyecan verici” ifadelerini kullandı.
 



Şili’de lityum madenciliği hız kazanıyor: Yerliler de söz hakkı istiyor

Şili dünyadaki en büyük lityum maden rezervine sahip (Reuters)
Şili dünyadaki en büyük lityum maden rezervine sahip (Reuters)
TT

Şili’de lityum madenciliği hız kazanıyor: Yerliler de söz hakkı istiyor

Şili dünyadaki en büyük lityum maden rezervine sahip (Reuters)
Şili dünyadaki en büyük lityum maden rezervine sahip (Reuters)

Şili lityum madeni çalışmalarını geliştirirken, Atacama Çölü'ndeki yerliler projelerde daha fazla söz hakkına sahip olmak istiyor.

Reuters’ın aktardığına göre yerliler, Şili merkezli SQM firması ve devlete ait Codelco’yla madenlerin yönetimine dair görüşmeler düzenliyor. 

Atacama Çölü’nde yaşayan ve “Lickanantay” diye de bilinen yerli halklar, yaşadıkları bölgelerde yürütülecek madencilik faaliyetlerinde söz sahibi olmak istiyor. 

Yerliler özellikle su kaynaklarının dengeli şekilde kullanılmasını ve çevreye zarar verilmemesini talep ediyor. 

Codelco ve SQM'nin birleşmesinin bu yılın ikinci yarısında tamamlanması öngörülüyor. Bunun gerçekleştirilmesi halinde Codelco, Atacama operasyonları üzerinde yüzde 51 kontrol payına sahip olacak.

Şirketlerin, birleşme ve madencilik faaliyetleri sürecinde sorun yaşamamak için yerlilerle anlaşmak istediği belirtiliyor. Firmaların Reuters'a gönderdiği ortak açıklamada şu ifadelere yer veriliyor: 

Lickanantay topluluklarının bakış açısı ve vizyonlarının, yeni oluşturulacak şirketin karar alma süreçlerinde etkin şekilde temsil edilmesi hedefleniyor. Onları bu model üzerinde birlikte çalışmaya davet ettik.

Peine topluluğunun lideri Sergio Cubillos, “Buradaki asıl mesele, yaşadığımız bölgede ne yapılacağına sadece şirketlerin karar vermemesi” diyor.  

Ülke tarihinin en genç devlet başkanı Gabriel Boric, Nisan 2023’te yaptığı açıklamada çevreyi korumak ve ekonomiyi kalkındırmak için lityum sektörünün kamulaştırılacağını duyurmuştu. 

Boric göreve gelmeden önce 2022’de Atacama’daki yerlilerin ayaklanması üzerine lityum madenciliği projeleri askıya alınmıştı. Dönemin Şili Devlet Başkanı Sebastián Pinera, şirketleri özelleştirmek istediği gerekçesiyle tepki çekmiş, Boric de özelleştirmeye karşı olduğunu söylemişti. 

Reuters’ın analizinde, Codelco ve SQM’nin böyle bir sorunla karşılaşmak istemediği belirtiliyor. Boric’in “yerlileri destekleyen” tutumuyla iki şirketin birleşmesinin madencilik faaliyetlerine hız kazandırabileceğine dikkat çekiliyor.

Yerli topluluğundan Winder Flores, risklerin farkında olduklarını belirterek şu ifadeleri kullanıyor: 

Madencilerin çevre kirliliği olmayacağını ve su kaynaklarımızın tükenmeyeceğini garanti etmesini istiyoruz. Ülkenin kalkınmasına karşı değiliz ancak bunun bir parçası olmak istiyoruz, elimizdeki her şeyi kaybedeceğimiz bir duruma düşmek istemiyoruz.

Independent Türkçe, Reuters, Daily Climate