ABD ve Rusya’dan Suriye’nin kuzeydoğusuna askeri takviye

Reuters arşiv
Reuters arşiv
TT

ABD ve Rusya’dan Suriye’nin kuzeydoğusuna askeri takviye

Reuters arşiv
Reuters arşiv

ABD liderliğindeki DEAŞ karşıtı Uluslararası Koalisyon güçleri, Fırat’ın doğusundaki Haseke ve Deyrizor’un doğu kırsalındaki askeri noktalarına ve üç gün boyunca takviyede bulundu. Rus askeri ve lojistik teçhizatlar da Suriye’nin en kuzeydoğusunda yer alan Kamışlı kentindeki havalimanına ulaştı. ABD’li bir yetkili Kamışlı’ya düzenlediği ziyarette bölgedeki silahlı grupların hamlelerinin ‘soykırım’ seviyesine ulaştığını öne sürdü.
Uluslararası Koalisyon’a ait üçüncü konvoy dün Suriye’ye giriş yaptı. Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) topraklarından yola çıkan konvoy Simelka Sınır Kapısı’nı kullanarak Haseke’de Koalisyon’a ait askeri noktalara doğru hareket etti. Konvoy, askeri ve lojistik malzeme yüklü 60 araç ve tırdan oluşuyor. İki gün önce 50 tır ve çarşamba günü de 100 tırdan oluşan benzer iki konvoy daha bölgedeki Uluslararası Koalisyon noktalarına ulaşmıştı.
Diğeryandan bölge sakinleri ve görgü tanıklarının aktardığına göre, silah, mühimmat ve lojistik malzeme yüklü 26 tırdan oluşan Rus konvoyu Kamışlı Havalimanı’ndaki Rus üssüne ulaştı. Rakka kırsalındaki Tabka kasabasında bulunan Rus üslerinden hareket eden konvoy uluslararası (M4) otobanını kullandı. Ancak varış noktasına ulaşmadan önce Haseke’nin kuzey ve batı kırsalında devriye gezdi. Rus ve ABD uçakları konvoyun hareketi sırasında bölgenin üzerinde uçuşlar gerçekleştirdi.
Suriye Demokratik Meclisi (SDM) ülkenin orta kesiminde yer alan Hama kırsalındaki güçlerini geri çekerken Türkiye’nin Fırat’ın doğusuna yönelik adımlarına dikkat çekti. SDM Yürütme Konseyi Başkan Yardımcısı Hikmet Habib, “SDM, Türkiye’nin İdlib’deki bazı noktalardan çekilmesini olumlu bir adım olarak görüyor. Suriye’nin kuzey ve doğu bölgelerinde Moskova ve Ankara arasında bir anlaşma yapılmış olduğunu düşünüyoruz” diye konuştu.
Türk ordusu çarşambayı perşembeye bağlayan gece Kürt grupların konuşlandığı Tel Rıfat kasabası ve civar bölgelere yönelik uygulamalar gerçekleştirdi.
ABD Uluslararası Din Özgürlüğü Komisyonu (USCIRF) Başkan Yardımcısı Nadine Menza bölgeye gerçekleştirdiği üç günlük ziyaretin ardından Kamışlı’da basına yaptığı açıklamada, ABD yönetimine detaylı bir rapor sunduğunu bildirdi. “Grupların, cinayet, kaçırma, gasp ve zorla din değiştirmeyle ilgili işledikleri ihlalleri gözler önüne serdik” ifadesini kullandı. Bölgedeki dini mekanların tahrip edilmesi, dönüştürülmesi ve demografik değişiklik için yapılan çalışmaları belgelediklerini dile getiren Menza “Suriye’nin diğer bölgelerinden getirilen mülteciler, bölge sakinlerinin terk ettiği evlere yerleştiriliyorlar” dedi. Bu tür uygulamaların ‘soykırım’ seviyesine ulaştığını öne sürdü. Durumu endişeyle takip ettiklerini belirten Menza, “Suriye’de dini azınlıkların yaşadığı bölgede her gün kadınlar kaçırılıyor, Yezidi türbeleri tahrip ediliyor, suç ve vahşet uygulamalarına imza atılıyor” dedi.
Menza, konuşmasının sonunda şunları söyledi:
“Amacımız, dini azınlıklara karşı yapılan bu zulümleri uluslararası topluma göstermektir. Bütün hükümetler, bu ihlalleri konuşmalı ve Suriye’den çekilinmesi için baskı yapmalıdır.”



Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
TT

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)

Eski Başbakan Haydar el-İbadi Irak'ta ‘seçim sisteminin reforme edilmesi’ çağrısında bulunurken, Koordinasyon Çerçevesi’nin Mukteda es-Sadr'ın Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimleri boykot etme kararına karşı tavır alması bekleniyor.

El-İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu, seçim sisteminin ‘yolsuzluk’ suçu işleyen kişilerin seçime katılmasını engellemesi gerektiğini bildirdi. Koalisyon tarafından bugün yapılan basın açıklamasında, “Ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklar, özellikle de bu tarihi anda, sistemin siyasi tabanını genişletmeyi, herkesi dahil etmeyi ve seçim sürecini yolsuzluğa bulaşmış kişilerden ve manipülatörlerden korumayı gerektiriyor” denildi.

Koalisyon, ‘herhangi bir devletin çöküşünün üstesinden gelmenin, halkın çıkarlarını ve devletin varlığını koruyarak iç siyasi ve sosyal birlikle başarılabileceğini’ vurguladı. Açıklamada, “Ulusal bir reform vizyonu temelinde aday olmamak, çıkarlar nedeniyle başkalarının seçimlere katılmasına izin vermemekten temelde farklıdır” ifadesi yer aldı.

Koordinasyon Çerçevesi’nin ana bileşenlerinden biri olan el-İbadi'nin koalisyonu, Sadr'ın benzer bir açıklama yapmasından bir gün sonra seçimleri boykot ettiğini duyurdu.

 Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)

Koordinasyon Çerçevesi'nin pozisyonu

Koordinasyon Çerçevesi, Sadr ve el-İbadi'nin kararları ve bunların bir sonraki parlamentoda Şii temsiliyeti üzerindeki etkileri konusunda hemen bir görüş bildirmedi. Bilgi sahibi kaynaklar, “Sadr ve el-İbadi'nin kararlarını ele alma konusunda Şii meclisi içinde anlaşmazlıklar var” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ve Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim'in başını çektiği bazı Şii liderlerin durumu kontrol altına alma çabaları var. Yaşananlara uyum sağlamak için uzlaşmacı bir çözüm arayışının yanı sıra Sadr'a seçimlere katılması ve boykotu tersine çevirmesi için davette bulunma ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu birkaç günlüğüne adaylık kapısını yeniden açmaya davet etme olasılığı da var… Koordinasyon Çerçevesi içinde farklı görüşler var, ancak Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki'nin tutumunun Sadr'ı boykotu kırmaya ve seçimlere katılacağını açıklamaya davet etme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.”

Sadr, Kasım ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etme kararından dönmek için zorlu koşullar öne sürdü.

Sadr X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Yolsuzluk var olduğu sürece hiçbir seçime katılmayacağım. Doğruluk ancak kontrolsüz silahların teslim edilmesi, milislerin dağıtılması ve ordunun güçlendirilmesiyle tesis edilecektir” ifadelerini kullandı.

Yerel platformlarda, Sadr Hareketi liderleri ile aralarında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin de bulunduğu Şii liderler arasında seçimlere katılma amacıyla temaslar kurulduğuna dair sızıntılar dolaşıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi bir kaynak, ‘Sadr Hareketi ile geri dönme olasılıkları konusunda şu ana kadar görüşmelerin durmadığını’ söyledi.

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)

Seçimlerin meşruiyeti

Son dönemde izlenen çeşitli göstergelere göre seçimlerin meşruiyetine ilişkin endişeler bulunuyor. Boykotun kırılgan bir bölgesel ve uluslararası ortamda diğer kesimler tarafından da tekrarlanması, özellikle silah taşıyan ya da geçmişte silah taşımış olanlar başta olmak üzere pek çok Şii gücün, İran'ın hedef alınmasının ardından ABD ve İsrail tarafından hedef alınabilecekleri korkusunu taşımaya devam ettikleri bir dönemde, siyasi sistemin meşruiyetini etkileyebilir.

Aynı bağlamda araştırmacı Seyf es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Irak'taki siyasi sınıf, boykot eden çoğunluğun seçimlere katılma güvenini yeniden tesis edecek olgun bir seçim sistemi sunamadı. Bunun nedeni, seçim yasasının her seçim döneminde, oy veren halkın gerekçeleri dikkate alınmaksızın, büyük geleneksel partilerin ölçülerine uyacak şekilde değiştirilmesidir… Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ve iki eski başbakan Haydar el-İbadi ve Mustafa el-Kazımi'nin boykotu, seçimlere giden sürecin ciddiyetinin bir göstergesidir.”

Ancak es-Saadi, ‘seçim bölgesi sistemi, Sainte Lague sistemi ve benimsenen yüzde ile her seçimde sorunlara neden olan sonuç hızlandırma cihazlarına ilişkin doğru istatistiklere dayanan olgun bir yasanın çıkarılması yoluyla Irak'taki seçim sisteminde reform yapılabileceğini’ düşünüyor.