Nahda Barajı: Sudan yeni müzakerelerin başarısız olduğunu duyurdu

Nahda (Hedasi) Barajı
Nahda (Hedasi) Barajı
TT

Nahda Barajı: Sudan yeni müzakerelerin başarısız olduğunu duyurdu

Nahda (Hedasi) Barajı
Nahda (Hedasi) Barajı

Sudan Sulama ve Su Kaynakları Bakanlığı yaptığı açıklamada, Nahda (Hedasi) Barajı ile ilgili yeni tur müzakerelerin başarısız olduğunu ve üç ülkenin konuyu Afrika Birliği'ne (AfB) havale ettiğini duyurdu.
27 Ekim'de başlayan son turun bir hafta sürmesi planlanmıştı. Sudan Sulama ve Su Kaynakları Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, “Bu turda somut bir ilerleme kaydedilemedi" ifadeleri yer aldı.
Söz konusu açıklamada, üç ülkedeki sulama bakanlarının turu Çarşamba günü bitirip dosyayı AfB’ye iade etme kararı aldıkları belirtildi.
Mısır Su Kaynakları ve Sulama Bakanlığı da barajla ilgili devam eden müzakereleri tamamlamak için bir yol haritasına ulaşılamadığını duyurdu. Bakanlık sözcüsünün resmi Facebook sayfasında yayınlanan açıklamada şu ifadeler yer aldı:
“Üç ülkenin her birinin AfB'nin mevcut başkanı olarak Güney Afrika'ya bir rapor sunması konusunda anlaşmaya varıldı. Raporlar, 26 Haziran-21 Temmuz 2020 tarihlerinde düzenlenen ve üç ülkenin Nahda Barajı'nın doldurulması ve işletilmesi konusunda bağlayıcı bir yasal anlaşma imzalaması konusunda karar verilen zirve çerçevesinde, AfB heyetinin bu iki toplantısının çıktılarını uygulama yolları ve toplantıların seyri ve vizyonlarını içerecek.”
Hartum'da Pazar günü Sudan, Mısır ve Etiyopya arasında Etiyopya'nın Nil Nehri üzerinde inşa ettiği barajla ilgili görüşmeler yeniden başlamıştı. Kahire ve Hartum barajın işletilmesine yönelik mekanizmalara itiraz etti.
Video konferans yoluyla düzenlenen ve bir hafta süren görüşmelere üç ülkenin sulama bakanlarının yanı sıra, AfB, Avrupa Birliği (AB) ve Dünya Bankası temsilcileri de katıldı.
Önceki üçlü müzakerelerde, 145 metre uzunluğundaki Rönesans Hidroelektrik Barajı’nın arkasındaki devasa rezervuarı doldurmak için bir anlaşmaya varılamadı.
Elektrik üretmek için kullanılacak olan bu baraj, özellikle su ihtiyacının yüzde 97'si Nil Nehri'ne bağlı olan 100 milyon nüfusluk Mısır ile anlaşmazlıkları gündeme getiriyor.
Sudan, barajın selleri düzenlemeye yardımcı olacağını düşünse de, aynı zamanda Etiyopya'nın barajı tek taraflı doldurması durumunda milyonlarca hayatın "büyük risk" altında olacağı konusunda uyarıyor. 
Öte yandan Etiyopya, projenin elektrik ihtiyaçları ve ülkesinin kalkınması için gerekli olduğunu belirterek, nehir havzasındaki su akışının etkilenmeyeceği konusunda ısrar ediyor.
Nil'in mansap iki ülkesi Mısır ve Sudan, barajın işletilmesi konusunda bağlayıcı bir anlaşmaya varmak istiyor. Ancak Etiyopya bu kararı kabul etmiyor. 
Geçen yaz Mısır'ın Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'ne şikayette bulunmasının ardından Mısır ile Etiyopya arasındaki gerilim artmıştı.
Müzakereler esas olarak barajın doldurulma süresi konusunda bir anlaşmazlık durumuyla karşı karşıya. Bu durum, Etiyopya'nın 21 Temmuz'da ilk yıl hedeflediği dolum oranına ulaştığını açıklamasının ardından daha karmaşık hale geldi.
BM’nin gözetiminde düzenlenen müzakereler AB,  Uluslararası Para Fonu (IMF), ABD ve Dünya Bankası tarafından da takip ediliyor.
ABD Başkanı Donald Trump’ın Ekim ayı sonunda Mısır'ın barajı yıkma tehlikesinden bahsetmesi Etiyopya'yı kızdırdı. Trump söz konusu açıklamasında şunları kaydetti:
“Durum son derece tehlikeli. Onlar (Mısırlılar) barajı yok edecekler. Bunu açık ve net bir şekilde söylüyorum ki bu barajı yok edecekler. Bir şeyler yapmalılar."



Hamas: Gazze’ye ve işgal altındaki topraklara her türlü vesayeti reddediyoruz

Gazze şehrinin doğusundaki El-Tuffah mahallesinde yıkılmış bir bina (EPA)
Gazze şehrinin doğusundaki El-Tuffah mahallesinde yıkılmış bir bina (EPA)
TT

Hamas: Gazze’ye ve işgal altındaki topraklara her türlü vesayeti reddediyoruz

Gazze şehrinin doğusundaki El-Tuffah mahallesinde yıkılmış bir bina (EPA)
Gazze şehrinin doğusundaki El-Tuffah mahallesinde yıkılmış bir bina (EPA)

Hamas, bugün (pazar) yaptığı açıklamada, Gazze Şeridi üzerinde her türlü vesayet ve manda uygulamasını reddettiğini duyurdu. Hareket, yayımladığı bildiride, “Gazze’ye yönelik her türlü vesayet ve mandayı reddediyoruz. İşgal altındaki topraklarımızın herhangi bir karışı üzerinde de vesayeti kabul etmiyoruz; zorla yerinden etme girişimleri ve Gazze’nin yeniden mühendisliğine yönelik çabalarla uyumlu adımlara karşı uyarıyoruz” ifadelerini kullandı.

Açıklamada, “Ulusal birliğin sağlanması ve ulusal uzlaşı inşa edilmesi için seferber olunması, işgalin ve onu destekleyenlerin planlarıyla yüzleşmenin tek yoludur” denildi.

Hamas, arabuluculara ve ABD yönetimine de çağrıda bulunarak, İsrail’e baskı yapılmasını, anlaşmanın maddelerini uygulamaya zorlanmasını ve anlaşmaya yönelik süregelen ve sistematik ihlallerinin kınanmasını talep etti.

gth
Trump'ın planına göre Gazze'den çekilmenin aşamalarını gösteren harita (Beyaz Saray)

Öte yandan dün İsrailli yetkililer, ABD yönetiminin Gazze’de savaşı sona erdirmeyi hedefleyen planın ikinci aşamasını şekillendirmek üzere çalıştığını ve çok uluslu uluslararası bir gücün gelecek aydan itibaren Gazze’de göreve başlamasının planlandığını açıkladı.

Şarku’l Avsat’ın İsrail Kamu Yayın Kurumu’ndan (Kan 11) aktardığı habere göre Amerikalı yetkililer bu bilgileri son günlerde yapılan görüşmelerde İsrailli muhataplarına iletti.

ABD planına göre, barış komitesinin başkanlığını Birleşmiş Milletler’in eski Orta Doğu Özel Temsilcisi Nikolay Mladenov’un üstlenmesi, Gazze’de konuşlandırılması öngörülen uluslararası gücün komutasının ise bir ABD’li general tarafından yürütülmesi öngörülüyor.

Amerikalı yetkililere göre söz konusu gücün; güvenlik istikrarının korunması, geçiş sürecinin güvence altına alınması ve askeri operasyonların durmasının ardından Gazze’de yeni siyasi ve idari düzenlemelere zemin hazırlanması gibi görevler üstlenmesi planlanıyor.


İsrail tarafından tutulan 23 Lübnanlı mahkumun belgeleri

İsrail tarafından rehin tutulan Lübnanlı mahkumların aileleri Beyrut şehir merkezinde oturma eylemi düzenledi (EPA)
İsrail tarafından rehin tutulan Lübnanlı mahkumların aileleri Beyrut şehir merkezinde oturma eylemi düzenledi (EPA)
TT

İsrail tarafından tutulan 23 Lübnanlı mahkumun belgeleri

İsrail tarafından rehin tutulan Lübnanlı mahkumların aileleri Beyrut şehir merkezinde oturma eylemi düzenledi (EPA)
İsrail tarafından rehin tutulan Lübnanlı mahkumların aileleri Beyrut şehir merkezinde oturma eylemi düzenledi (EPA)

Lübnanlı Esirler ve Serbest Bırakılan Tutukluların Temsilciler Komitesi, İsrail tarafından tutulan Lübnanlı esirler dosyasını aktif hale getirilmesi, siyasi ve diplomatik önceliklerin en başına yerleştirmesi çağrısında bulundu. Bu çağrı, aralarında on yıllardır tutuklu bulunan 3 kişi de olmak üzere 23 Lübnanlı esirin yanı sıra son savaş sırasında ve sonrasında tutuklanan yeni esirler ve akıbeti hala bilinmeyen 42 kayıp kişi dikkate alınarak yapıldı.

Bu, ilgili makam tarafından Lübnan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Joseph Avn'a gönderilen resmi bir muhtıra ile dile getirildi. Bu konuda diplomatik, hukuki ve insani yardım da dahil olmak üzere kapsamlı bir ulusal yaklaşımın benimsenmesi ve yetkili uluslararası kurumlar aracılığıyla uluslararasılaştırılması çağrısında bulunuldu.

On yıllardır tutsaklar

Muhtıraya göre, üç Lübnanlı tutsak savaş öncesinden beri İsrail tarafından tutuluyor; biri 1978'den beri, ikincisi 1981'den beri ve üçüncüsü 2005'ten beri. Buna karşılık, son aşamada belgelenen tutsak sayısı 20 yeni tutsağa yükseldi; bunların 11'i Ekim 2024'teki askeri çatışma sırasında, 9'u ise Kasım 2024'teki büyük savaşın sona ermesinden sonra yakalanan sivillerdi.

Komisyon, yeni tutsakların, askeri operasyonlar bağlamı dışında ve bazı durumlarda doğrudan yaralanmaların ardından, balıkçılar, çobanlar, işçiler ve bir belediye polis memurunun dahil olduğu ayrı olaylarda kaçırıldığını belirtti.

d
Beyrut şehir merkezindeki ESCWA binasının önünde İsrail tarafından gözaltına alınan Lübnanlı tutukluların fotoğrafları sergileniyor (EPA)

Muhtırada ayrıca, aralarında öldürülenlerin de bulunduğu 42 kişinin kayıp olduğu ve İsrail'in Uluslararası Kızılhaç Komitesi ile herhangi bir iş birliği yapmaması nedeniyle cesetlerinin İsrail tarafından tutulup tutulmadığının bugüne kadar bilinmediği ifade edildi.

İhlal iddiaları ve harekete geçme talepleri

Komisyon, İsrail'i Uluslararası Kızılhaç ile iş birliği yapmayı reddetmeye devam etmekle, mahkumları ziyaret etmeyi engellemekle veya durumları hakkında bilgi vermeyi önlemekle suçladı. Son zamanlarda serbest bırakılan Filistinli mahkumların ifadelerine dayanarak, Lübnanlı mahkumların fiziksel ve psikolojik işkenceye, yiyecek ve sudan mahrum bırakılmaya, kasıtlı tıbbi ihmale ve özellikle yaralı olanlar için aşağılayıcı ve onur kırıcı muameleye maruz kaldıklarını vurguladı.

sdgt
İsrail tarafından esir tutulan Lübnanlı mahkumların akrabaları ve aileleri, Beyrut şehir merkezinde oturma eylemi düzenleyerek fotoğraflarını sergilediler (EPA)

Komisyon, Cumhurbaşkanlığı ve hükümete, yemin konuşmasında ve bakanlar açıklamasında belirtilen, tutuklular meselesinin ulusal bir öncelik olarak ele alınması yönündeki hususun, Dışişleri Bakanlığı tarafından Arap ve uluslararası düzeylerde, Birleşmiş Milletler ve Uluslararası Kızılhaç Komitesi ile koordinasyon içinde, ilgili Birleşmiş Milletler mekanizmalarından yararlanılarak ve dosyayı takip edecek bağımsız bir ulusal komite kurularak derhal hayata geçirilmesi çağrısında bulundu.


Hizbullah, uluslararası yaptırımlardan kaçınmak için mali yapısını yeniden düzenliyor

Beyrut'un güney banliyölerinde bulunan Karz-ı Hasen Vakfı'na ait binalardan biri (AP)
Beyrut'un güney banliyölerinde bulunan Karz-ı Hasen Vakfı'na ait binalardan biri (AP)
TT

Hizbullah, uluslararası yaptırımlardan kaçınmak için mali yapısını yeniden düzenliyor

Beyrut'un güney banliyölerinde bulunan Karz-ı Hasen Vakfı'na ait binalardan biri (AP)
Beyrut'un güney banliyölerinde bulunan Karz-ı Hasen Vakfı'na ait binalardan biri (AP)

Hizbullah, uluslararası ve yerel yaptırımlardan ve kapatılması yönündeki baskılardan kaçmak için, Karz-ı Hasen Vakfı adlı mali kolunu parçalara ayırmaya başladı. Bu amaçla, Karz-ı Hasen’in eskiden güvendiği altın teminatına alternatif olarak, taksitler halinde altın satışı yapan bir kurum kurdu; bu girişim "yasal konumlandırma politikası" olarak görülüyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan finans kaynakları, bu önlemin ABD Hazine Bakanlığı'nı tatmin etmesinin pek olası olmadığını, Bakanlığın Lübnan'dan kurumu kapatmasını ve para sektöründeki kontrolsüz faaliyetlere son vermesini talep ettiğini belirtti. Kaynaklar, "Temel sorun devam ettiği sürece, şekli değiştirmek Amerikalıları tatmin etmeyecektir" değerlendirmesinde bulundu.

Bu sırada, Lübnan'ın güneyindeki Litani Nehri'nin güneyinde, Lübnan ve İsrail orduları arasında dolaylı bir çatışma yaşandı. İsrail, Lübnan ordusunun sabah saatlerinde arama yaptığı bir bina için tahliye uyarısı verdi. İletişim sayesinde bombardıman "geçici olarak" durduruldu, ancak ordu binayı tekrar aradı ve içinde herhangi bir silah bulamadı.