عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
DÜNYA

Netanyahu kendi koltuğunu korumak için Trump’a yeterli desteği vermedi

Tel Aviv'de Trump'ı destekleyen bir araç (EPA)
Tel Aviv'de Trump'ı destekleyen bir araç (EPA)
    Tel Aviv / Şarku’l Avsat
TT
TT

Netanyahu kendi koltuğunu korumak için Trump’a yeterli desteği vermedi

Tel Aviv'de Trump'ı destekleyen bir araç (EPA)
Tel Aviv'de Trump'ı destekleyen bir araç (EPA)

ABD’deki siyasi kaynaklar, Tel Aviv'e açık bir mesaj göndererek ABD Başkanı Donald Trump'ın İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun kendisini seçimlerde alenen desteklemediği için hayal kırıklığına uğradığını belirtti.
Netanyahu, 2010 seçimlerinde Cumhuriyetçi Parti’nin adayı Mitt Romney'i destekleyerek Demokratların adayı Barack Obama'ya karşı tutumunu açıkça beyan etmiş olsa da, bu kez "ABD siyasi bataklığına birden atlamak istemediğini" iddia ederek ihtiyatlı olmayı seçti.
Aynı kaynaklar, Netanyahu'nun sonucun Trump’ın zafer kazanmasını umduğunu, ancak bunu kamuya açıklamaktan kaçındığını ve sessiz kalmayı tercih ettiğini bildirdi. Ayrıca Netanyahu’nun, Biden'ın kazanma olasılığının yükseldiği aşamalarda Biden ile ilgili arkadaşlık anılarını yayınladığı belirtildi. 
Trump-Netanyahu-Burhan görüşmesi
İsrail merkezli Walla haber sitesinde yayınlanan bir habere göre, iki hafta önce Cuma günü ABD Başkanı Trump, İsrail Başbakanı Netanyahu ve Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan arasında tarihi bir telefon görüşmesi gerçekleşti. Ancak bir kısmı kameralar önünde gerçekleşen konuşmada, Trump’ın Netanyahu'ya sorduğu soru danışmanlarının endişesine neden oldu. Başkan Trump, Netanyahu’dan mümkün olan her türlü desteği beklediği seçim savaşında kendisine yardımcı olacak samimi bir cevap bekledi. Başkan Trump Netanyahu'ya, "Demokratların adayı Joe Biden'ın böyle bir başarıya ulaşması mümkün müdür?" sorusunu sordu. Ancak Netanyahu, doğrudan dürüst bir cevap vermekten kaçınarak diplomatik bir cevapla, "ABD’de barışı ilerletmek isteyen herkesle çalışmaktan mutlu olacağız" dedi.
Netanyahu’nun cevabından saatler sonra Trump’ın danışmanı ile Netanyahu'nun danışmanlarından biri arasında Netanyahu'nun bu cevapla aldığı zararların ele alındığı gayri resmi bir konuşma gerçekleşti. Netanyahu'nun çevresine yakın bir kaynağa göre, Trump’ın danışmanı İsrailli mevkidaşına, Netanyahu'nun kendisinden daha fazla destek almasını beklediği için Trump’ın bu cevap nedeniyle hayal kırıklığına uğradığını belirtti. Bunun üzerine, bu cevabın iki başkan arasında gerginliğe yol açıp açmadığını resmen sormak için Beyaz Saray yetkililerine Netanyahu'ya yakın bir danışman gönderildi. Ancak Beyaz Saray yetkilileri endişeleri yatıştırarak bir sorun olmadığını açıkça belirtti.
Netanyahu'nun ofisi bu cevabın ardından rahat bir nefes aldı. Ofis, Netanyahu'nun ABD Başkanlık seçimlerine müdahale ettiği izlenimi oluşturmamak ve Başkan Trump'a zarar vermemek için Trump ile Biden arasındaki çatışmada kamuya açık bir pozisyon almak istemediğini defalarca açık bir şekilde ifade etti. Ayrıca, özel görüşmelerde Netanyahu'yu dinleyen herkesin Başkan Trump'ın kazanmasını ne kadar istediğini anladığı belirtildi. Netanyahu'ya yakın kaynaklar, son günlerde "Biden'a Trump karşısında büyük bir zafer kazandıracak bir Mavi Dalga (Demokrat Parti) tehlikesi" konusunda büyük endişesini dile getirdiğini bildirdiler. Ayrıca, Netanyahu’nun arkadaşlarına Trump'ın zaferi hakkındaki tahminleri yayınlayarak buna yönelik iyimserliğini ifade ettiğini belirttiler.
Netanyahu hükümetindeki bazı bakanlar, mevcut ABD başkanının kaybıyla ilgili endişelerini dile getirdiler. Ancak Netanyahu onlara sessiz kalmalarını emretti.
Diğe taraftan, ABD'deki sol kanat Yahudi güçlerini içeren J Street grubu tarafından yapılan bir araştırmanın sonuçları dün yayınlandı. Sonuçlara göre, ABD’li Yahudi seçmenler Demokratların adayı Joe Biden'e yüzde 77'lik ezici bir çoğunluk ile oy verdi. Başkan Trump'a ise yüzde 21 oy verildi.
ABD’de Senato ve Temsilciler Meclisi’nde sandalye kapma yarışında ise, Yahudi seçmenlerin çoğu Cumhuriyetçiler için yüzde 21 ile karşılaştırıldığında, yüzde 78 oy ile Demokratların adaylarını destekledi. Bu sonuçlar, 2008 yılından beri Yahudi seçmenler ile Cumhuriyetçi Parti arasındaki en kötü sonuçlar olarak kabul edildi.
Ankete göre, Yahudi seçmenleri ilgilendiren başlıca konular yeni tip koronavirüs (Kovid-19) krizinin kontrolü (yüzde 54), iklim değişikliği (yüzde 26), sağlık sigortası (yüzde 25) ve ekonomi (yüzde 23)  oldu. Yahudilerin yalnızca yüzde 5'i, 2016 yılındaki yüzde 9'a kıyasla İsrail'i ana konulardan biri olarak gösterdi. 

Daha fazlasını oku

 
 
DÜNYA

İsrail, Filistin Yönetimi liderlerinin hareketlerine yönelik kısıtlamaları sıkılaştırıyor

Filistin Başbakanı Muhammed Mustafa salı günkü kabine toplantısında (WAFA)
Filistin Başbakanı Muhammed Mustafa salı günkü kabine toplantısında (WAFA)
TT
TT

İsrail, Filistin Yönetimi liderlerinin hareketlerine yönelik kısıtlamaları sıkılaştırıyor

Filistin Başbakanı Muhammed Mustafa salı günkü kabine toplantısında (WAFA)
Filistin Başbakanı Muhammed Mustafa salı günkü kabine toplantısında (WAFA)

İsrail, sahada gerilimin arttığı ya da Filistin Yönetimi'nin çeşitli siyasi kazanımlar elde etmeye çalıştığı dönemlerde yıllardır sürdürdüğü bir politikanın parçası olarak Filistinli yetkililerin iç ve dış hareketlerini kısıtlamaya geri döndü.

Gazze savaşının başlamasından bu yana İsrail bu yaklaşımını yoğunlaştırdı. İsrail makamları dün Filistin Başbakanı Muhammed Mustafa'nın Batı Şeria'daki Ramallah ve Nablus vilayetlerinde bir dizi kasaba ve köyü ziyaret etmesini engelledi.

Duvar ve Yerleşim Direniş Komisyonu’nun Facebook sayfası üzerinden yapılan paylaşımda, “İsrail işgal yetkilileri, önceden uyarıda bulunmaksızın, Başbakan Muhammed Mustafa'nın Nablus vilayetindeki Duma ve Kusra kasabalarını, Ramallah vilayetindeki Berka ve Deyr Dibvan kasabalarını ziyaret etmesini engelledi” denildi.

Paylaşımın devamında, “Bu keyfi adım, işgal makamları tarafından Filistin hükümetine karşı alınan bir dizi ırkçı tedbirin devamı niteliğinde olup, hükümet ile Filistin vatandaşları arasındaki güveni sarsmaya yönelik umutsuz bir girişimdir” ifadesi yer aldı.

Abbas'ın seyahatinin engellenmesi

Geçtiğimiz günlerde İsrail, Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas'ın Suriye'ye yapacağı ziyarete hazırlık amacıyla Ürdün'e gitmesini de engellemeye çalıştı. Ancak yoğun çabaların ve çeşitli tarafların temaslarının ardından Abbas, İsrail'in oyalamasının ardından Ürdün'e karayoluyla gitmek zorunda kaldı.

y6jukı
Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas (Reuters)

Filistin Yönetimi bu konuda resmi bir açıklama yapmadı. Bazı yetkililer son dakikaya kadar ve birden fazla kez Abbas'ın hava yoluyla seyahat edeceğini teyit etmeye çalıştı, ancak sonunda yıllardır nadiren gerçekleşen bir şey olarak Abbas karayoluyla gitti.

İsrail'in bu kısıtlamasının, Filistin Devlet Başkanı'nın Suriye'yi ziyaret etme ve İsrail'in halen ‘terörist’ olarak tanımladığı ve ülkesinin topraklarına saldırdığı Suriyeli mevkidaşı Ahmed eş-Şera ile görüşme niyetinden mi yoksa Filistin'in ‘iki devletli çözüm’ çerçevesinde bir Filistin devletinin uluslararası alanda tanınması için başta Fransa olmak üzere Avrupa ülkeleriyle ve Suudi Arabistan'la koordinasyon içinde hareket etmesinden mi kaynaklandığı bilinmiyor.

Elbette bu tutum İsrail hükümetini ve Başbakanı Binyamin Netanyahu'yu kızdırdı ve Fransa'nın çabalarına ve Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un açıklamalarına saldıran açıklamalar yapmasına neden oldu.

Sessiz kalmak

Filistin hükümeti Mustafa'nın Batı Şeria'daki bazı kasabaları ziyaret etmesinin engellenmesi konusunda sessiz kalırken, Filistin Devlet Başkanlığı da Suriye ziyareti öncesinde Başkan Abbas'a karşı İsrail tarafından yapılan girişimler konusunda sessiz kaldı.

dfrgthy
İsrail askerleri askeri operasyonlar sırasında Batı Şeria sokaklarında (İsrail ordusu)

İsrail'de hiçbir resmi kurum İsrail'in attığı bu adımlar hakkında yorum yapmazken, bazı medya kuruluşları Netanyahu hükümetinden resmi bir yorum almaksızın Filistin Devlet Başkanı'nın Suriye ziyaretini engelleme girişimlerini haber yaptı.

Gözlemciler, Filistinli yetkililerin hareketlerine getirilen bu kısıtlamanın, İsrail'in 7 Ekim 2023'ten bu yana Batı Şeria şehirlerine uyguladığı siyasi ve fiziki kuşatma çerçevesinde gerçekleştiğini düşünüyor.

Geçtiğimiz birkaç ay içinde Batı Şeria bir dizi yoğun askeri operasyona maruz kaldı. İsrail ordusu gece gündüz baskınlar düzenliyor, daha fazla kontrol noktası kuruyor, bölge sakinlerine yaptırımlar uyguluyor ve bir bölgeden diğerine veya bir vilayetten diğerine hareketlerini kısıtlıyor. İsrail polisi çeşitli yollarda konuşlanmış durumda ve Filistinlilere hiç de azımsanmayacak miktarlarda trafik cezaları uyguluyor.

Batı Şeria'nın coğrafi yapısının değiştirilmesi

İsrail askeri operasyonları üç aydır ağırlıklı olarak Cenin Mülteci Kampı’nda, aynı süre zarfında Tulkerim Mülteci Kampı’nda ve yaklaşık 70 gündür Tulkerim vilayetindeki Nur Şems Mülteci Kampı’nda yoğunlaştı. Bu operasyonlar, ‘silahlı terörizmin yuvası’ olarak tanımlanan bu kampların coğrafi yapısını değiştirmeye yönelik olarak evleri buldozerle yıkmayı ve yeni yollar inşa etmeyi içeriyor.

Söz konusu operasyonlar, yaklaşık 18 aydır acımasız bir savaşa maruz kalan Gazze Şeridi'nde yaşananların bir tekrarı olarak on binlerce Filistinlinin bu kamplardan göç etmesine neden oldu. Diğer vilayetlerdeki köyler, kasabalar ve kamplar da her gün daha fazla yerleşim karakolu kuran, yerleşim yolları inşa eden, Filistinli çiftçilere ait ekipmanlara el koyan ve onlara saldırarak aralarında çok sayıda kişinin yaralanmasına neden olan yerleşimcilerin saldırılarına maruz kalıyor.

DFRGTYH
Batı Şeria'nın El Halil kentinde Yahudi yerleşimine bakan bir tepede yürüyen Filistinli adam, 3 Nisan 2025. (AFP)

İsrailli yerleşimciler dün sabah Nablus'un doğusundaki Beyt Decen köyünde bir elektrik hattını uzatmak için çalışırken Filistinlilerin ekipmanlarına ve üç kamyona el koydu. Başka bir grup yerleşimci de Ürdün Vadisi'nin kuzeyinde mahsulleri sulamak için kullanılan su pompalarını çaldı.

Filistinlilere göre yerleşimciler tarafından gerçekleştirilen bu saldırıların çoğu İsrail ordusunun koruması altında gerçekleştiriliyor. Bu durum, Tel Aviv'de yerleşimi ve yerleşimcileri teşvik eden Bezalel Smotrich ve Itamar Ben-Gvir gibi aşırılık yanlısı bakanların yer aldığı aşırı sağcı hükümet altında bu tür saldırıları meşrulaştırarak İsrail'de açık ve net bir yaklaşım değişikliğine işaret ediyor.