Irak Başbakanı Kazimi, ülkenin yeniden imarı için uluslararası şirketlere ortaklık çağrısında bulundu

Irak Başbakanı Kazimi, Basra’da doğalgaz tesisinin açılışına katıldı (Reuters)
Irak Başbakanı Kazimi, Basra’da doğalgaz tesisinin açılışına katıldı (Reuters)
TT

Irak Başbakanı Kazimi, ülkenin yeniden imarı için uluslararası şirketlere ortaklık çağrısında bulundu

Irak Başbakanı Kazimi, Basra’da doğalgaz tesisinin açılışına katıldı (Reuters)
Irak Başbakanı Kazimi, Basra’da doğalgaz tesisinin açılışına katıldı (Reuters)

Irak Başbakanı Mustafa el-Kazimi, Iraklı kurumlar ile uluslararası şirketler arasındaki güçlü ortaklığı, ülke ve ekonomisini kalkındırmak ve gençlere iş fırsatları yaratmanın örnek bir yolu olduğunu söyledi.
Kazimi, dün Basra kentinde ülkenin en büyük doğalgaz üretim tesisinin açılış töreninde yaptığı konuşmada, “Ülkenin içinden geçtiği ekonomik kriz, bizi tüm Iraklılara daha iyi bir yaşam sunmak için geleceği düşünmeye ve tümüyle petrole dayanmayan sağlam bir reel ekonomi inşa etmeye zorluyor” dedi.
Başbakanlık Ofisinden yapılan açıklamaya göre, Kazimi, geleneksel olarak ham petrole dayanmayan, gerçek bir kalkınma hamlesini ve ülke ekonomisinin önemli bir sütununu temsil eden hayati önemdeki bu projeyi yapan ve projede çalışanların çabalarını takdir etti. Kazimi, “Proje, Irak’ta ve bizden daha fazlasını hak eden Basra vilayetinde uzun vadeli kalkınma için yeni bir politika gerçekleştirecek” ifadesini kullandı.
Açıklamaya göre Kazimi, “Ülkenin içinden geçtiği ekonomik kriz, bizi tüm Iraklılara daha iyi bir yaşam sunmak için geleceği düşünmeye ve tümüyle petrole dayanmayan sağlam bir reel ekonomi inşa etmeye zorluyor” diye konuştu. Kazimi, Basra ziyareti sırasında ayrıca Büyük Et-Terhib Meydanı projesi kapsamında yer alan Umm Kasr Limanı’nın birleşik elektronik kapılarını açtı.
Irak’ın hâlihazırda yaşadığı ekonomik kriz ve bu ayki memur maaşlarının yatırılmasının gecikmesi gibi neden olduğu sorunlara da değinen Kazimi, silahlı gruplar ve yolsuzluk mafyalarının kontrolü altında bulunan sınır kapısı ve gümrüklerde aldıkları tedbirler sayesinde gümrük gelirlerinde artış yaşandığını dile getirdi.
Kuveyt ile Irak arasındaki sınır ihtilafları ve demiryolu bağlantısı sorunu nedeniyle Basra’daki Fav Liman inşasının tamamlanması hususundaki soru işaretleri cevap bekliyor. Kazimi, Fav Limanı meselesi hakkında, “Bu Liman, hükümetin öncelikleri arasında yer alıyor. Ülkenin yaşadığı büyük sorunlara rağmen, Liman’da çalışmaların başlaması adına yabancı şirketlerle anlaşmaya varmak için çok çalışacağız” dedi. Fav Liman Projesinin üstlenicisi Daewoo E&C şirketinin daha önce limanı tamamlamaktan vazgeçtiği bildirilmişti. Kazimi ise Basra’daki açıklamasında, Irak’ın liman inşası için yeni şirketlerle sözleşme yapacağını söyledi. Irak Ulaştırma Bakanlığı, dün yaptığı açıklamada, Daewoo E&C şirketinin, İtalyalı bir danışman tarafından hazırlanan Fav Limanı inşa projesini tamamlamak için yaptığı prensip anlaşmasından geri çekildiğini duyurdu. Bakanlık Sözcüsü açıklamasında, “Şirket ilave ücret ve projeye devam etmek için sözleşme süresinin uzatılmasını talep etti. Ulaştırma Bakanı şirketin talebini reddederek, şirketten Bakanlık ile imzaladığı anlaşmaya bağlı kalmasını istedi. Anlaşma 3 buçuk yıllığına imzalandı ve buna göre Limanın derinliği 19.8 metreden fazla olmalı. Liman Iraklıların hayat damarlarıdır ve bunda herhangi bir ihmalkarlık olmasına izin vermeyeceğiz” ifadelerini kullandı.
Kazimi, ülkenin en büyük güney vilayeti ve Irak petrolünün yüzde 80’inden fazlasını ihraç eden petrol zengini Basra vilayetini ziyaret ederek, burada dev doğalgaz üretim tesisinin açılışını gerçekleştirdi. Tesis, Basra Doğalgaz Şirketi tarafından inşa ediliyor. Kazimi, açılış konuşmasında, “Bu tür projeler, geleneksel olarak ham petrole dayanmayan ve ülke ekonomisinin önemli bir sütununu temsil ediyor. Proje, Irak’ta ve bizden daha fazlasını hak eden Basra vilayetinde uzun vadeli kalkınma için yeni bir politika gerçekleştirecek” dedi.
Irak Meclisi Hükümet Programlarını Denetleme ve Stratejik Planlama Komisyonu üyesi Aras Habib Kerim, Şarku’l Avsat’a verdiği demeçte, “Irak’ın halihazırda içinden geçtiği ekonomik krize çözüm aramanın yanında bir de bu krizin başlıca sebeplerine de çözümler aramalıyız. Mevcut ekonomik kriz, eski rejimin düşüşünden bu yana izlenen yanlış ekonomi kuramının sonucu olan bir vakıadır. Akıllı milletler hatalarından faydalanarak onlardan ders ve ibret alır. Sahip olduğumuz enerji, kapasite ve imkanlarla sağlam bir ekonomi inşa etmek için önümüzde halen fırsatlar var” diye konuştu.



Gazze ateşkesi: Arabulucuların çıkmazı aşmak için seçenekleri neler?

Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Beyt Lahiya'da bulunan Endonezya Hastanesi’nde kefene sarılmış kızı için ağlayan Filistinli bir baba (AFP)
Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Beyt Lahiya'da bulunan Endonezya Hastanesi’nde kefene sarılmış kızı için ağlayan Filistinli bir baba (AFP)
TT

Gazze ateşkesi: Arabulucuların çıkmazı aşmak için seçenekleri neler?

Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Beyt Lahiya'da bulunan Endonezya Hastanesi’nde kefene sarılmış kızı için ağlayan Filistinli bir baba (AFP)
Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Beyt Lahiya'da bulunan Endonezya Hastanesi’nde kefene sarılmış kızı için ağlayan Filistinli bir baba (AFP)

Hamas'ın 7 Ekim 2023'ten bu yana devam eden savaşı sona erdirecek kapsamlı bir anlaşmanın imzalanması önceliğinde ısrar etmesi ve geçici ateşkes önerisini göz ardı etmesinden sonra Gazze Şeridi'nde ateşkes anlaşmasının tekrar başlaması yeni bir krizle karşı karşıya.

Özellikle İsrail'in gerilimi artırması ve ABD Başkanı Donald Trump'ın önümüzdeki ay bölgeye yapacağı ziyaretin yaklaşması nedeniyle ateşkes anlaşmasını kabul etmeye kapıyı kapatmayan Hamas, daha önce Doha'da liderleriyle görüşen ABD Başkanı Donald Trump'ın rehine işlerinden sorumlu özel temsilcisi Adam Boehler'e kapsamlı bir anlaşmanın imzalanması konusunda pozisyonlarının aynı olduğunu bildirdi. Şarku’l Avsat'a konuşan uzmanlar bu durumu, Filistin hareketinin manevraları ile Binyamin Netanyahu hükümetinin gerilimi artırması arasında çok zor ‘parmak ısırma’ aşamasının tanımı olarak görüyor.

Uzmanlar arabulucuların rolü konusunda, kapsamlı bir anlaşmaya varmaya ya da iki tarafı yeniden yakınlaştırmaya çalışmak ile Hamas'ın hafta ortasında İsrailli muadile sunulmadan önce prensipte kabul ettiği son Mısır önerisine göre, ABD'nin ve muhtemelen Türkiye'nin desteği ve garantisiyle kapsamlı bir anlaşmaya yol açacak kısmi ateşkesi kabul etmeleri için iki tarafa baskı yapmak arasında bölünmüş durumda.

Alternatif bir öneri sunan Hamas'ın Gazze'deki lideri Halil el-Hayye, perşembe akşamı televizyonda yaptığı konuşmada, ‘hareketin, İsrail'in bölgeden çekilmesini garanti altına alan ve Gazze Şeridi'ndeki savaşı sona erdiren bir anlaşma çerçevesinde, tüm esirlerin İsrail tarafından alıkonulan mutabık kalınan sayıda Filistinliyle takas edilmesini öngören bir anlaşmayı derhal müzakere etmeye hazır olduğunu’ söyledi. El-Hayye, “Tüm esirlerin ve işgal tarafından tutulan mutabık kalınan sayıda mahkûmun serbest bırakılmasını içeren kapsamlı bir paket üzerinde müzakerelere derhal başlamaya hazır olduğumuzu yineliyoruz. Bunun karşılığında işgal, halkımıza karşı yürüttüğü savaşı tamamen durdurmalı ve Gazze Şeridi'nden tamamen çekilmelidir” ifadelerini kullandı.

El-Hayye sözlerini şöyle sürdürdü: “Kısmi anlaşmalar Netanyahu ve hükümeti tarafından, bedeli tüm esirlerin feda edilmesi olsa bile, imha ve açlık savaşının sürdürülmesine dayalı siyasi gündemine bir kılıf olarak kullanılıyor. Biz bu politikanın bir parçası olmayacağız.”

El-Hayye, ABD Özel Temsilcisi Adam Boehler'in esir dosyası ve savaşın birlikte sona erdirilmesi yönündeki tutumunu memnuniyetle karşılayarak, bunun, ‘hareketin kapsamlı bir anlaşmaya varılması yönündeki tutumuyla kesiştiğini’ söyledi. Diğer yandan, ‘Hamas'ın bizim şartlarımıza uygun bir şey sunması halinde bu teklife sıcak baktıklarını’ belirten Boehler, esirler konusunda kapsamlı bir anlaşmaya varılması ihtimalinin her zaman mevcut olduğunu ifade etti.

erlerinden edilmiş Gazzeli kadın ve çocuklar, eşyalarıyla birlikte bir kamyonetin arkasında seyahat ediyorlar. (AFP)Yerlerinden edilmiş Gazzeli kadın ve çocuklar, eşyalarıyla birlikte bir kamyonetin arkasında seyahat ediyorlar. (AFP)

CNN, ismi açıklanmayan bir Hamas liderinin pazartesi günü “Kahire'den gelen İsrail teklifini reddediyoruz ve kapsamlı bir anlaşma istiyoruz” dediğini aktardı.

Maariv gazetesi tarafından dün yayınlanan yeni bir ankete göre İsraillilerin yüzde 62'si çatışmaların durdurulması ve Gazze Şeridi'nden çekilme karşılığında tüm esirlerin bir kerede serbest bırakılacağı bir anlaşmaya destek verirken, yüzde 21'i buna karşı çıktı, yüzde 17'si ise fikrini belirtmedi.

Hamas'ın tutumunun ardından dün İsrailli bir güvenlik kaynağı, ‘İsrail'in Gazze Şeridi üzerindeki askeri baskıyı yoğunlaştıracağını, bu reddin Hamas'a ve üst düzey yetkililerine zarar vereceğini, havadan, denizden ve karadan askeri baskının artacağını’ söyledi. Maliye Bakanı Bezalel Smotrich dün X platformu üzerinden yaptığı açıklamada, “Hamas'a cehennemin kapılarını açmanın ve Gazze Şeridi'ni tamamen işgal edene kadar çatışmaları yoğunlaştırmanın zamanı geldi” dedi.

Mısırlı askeri uzman Tümgeneral Semir Ferec, “Hamas'ın nihai çözüme adım adım değil, bir kezde ulaşılmasını istediğini ve bu isteğin ABD'nin arzusuyla uyumlu olduğunu” belirterek, bunun Trump'ın Ortadoğu ziyareti öncesinde Amerikan baskısıyla karşılaşabilecek olan Binyamin Netanyahu'nun arzusuyla çeliştiğine işaret etti.

Beyt Lahiya'da İsrail saldırısında öldürülen akrabaları için ağlayan Filistinli bir kadın (AFP)Beyt Lahiya'da İsrail saldırısında öldürülen akrabaları için ağlayan Filistinli bir kadın (AFP)

Filistinli siyasi analist Dr. Eymen er-Rakab, askıdaki ateşkesin ‘parmak ısırma’ aşamasında olduğuna inanıyor. Özellikle de Beyaz Saray'daki toplantıda Trump'ın talimatıyla bu ayın sonuna kadar mühleti olduğunun farkına varan Netanyahu'nun büyük tırmanışıyla birlikte bu çok zor bir aşama. İsrail medyasına sızan bilgilere göre Hamas da bunun farkında ve bu nedenle İsrail Başbakanı üzerindeki baskıyı arttırmayı reddediyor.

Er-Rakab, İsrail'in önerisinin Netanyahu tarafından reddedilmek üzere sunulduğunu, özellikle de çekilmeden ya da esirlerin serbest bırakılmasının anahtarlarından bahsetmemesi gibi birçok kusuru olduğunu ve Hamas'ın ‘kapsamlı bir anlaşma’ çağrısında bulunan yanıtının Washington'dan gelen önceki açıklamalarla örtüştüğü için İsrail içinde geniş kabul gördüğünü belirtti.

Başta Kahire ve Doha olmak üzere arabulucular Hamas'ın pozisyonu hakkında yorum yapmadı. Ancak Halil el-Hayye'nin kapsamlı bir anlaşmaya bağlı kalınması yönündeki konuşmasından önce Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamad Al Sani perşembe günü Moskova'da Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile yaptığı görüşmede, “Filistin halkının acılarını sona erdirecek bir anlaşmaya varmak için görüşleri yakınlaştırmaya çalışıyoruz” ifadelerini kullandı.

İsrail'in Gazze'nin Şucaiyye mahallesinde bir konuta düzenlediği saldırının gerçekleştiği bölgeyi inceleyen Filistinli arama kurtarma görevlileri (AFP)İsrail'in Gazze'nin Şucaiyye mahallesinde bir konuta düzenlediği saldırının gerçekleştiği bölgeyi inceleyen Filistinli arama kurtarma görevlileri (AFP)

Er-Rakab, Mısır ve Katar'ın Hamas'ın ‘kapsamlı bir anlaşma’ talebini dikkate almaksızın kısmi bir ateşkese varmak ve uzlaşmaya yönelik yaklaşımlar oluşturmak için agresif bir şekilde hareket edeceğine inanıyor. Hamas, Mısır'ın kalıcı bir ateşkesin önünü açan son kısmi önerisini kabul etmeye istekli. İsrail hafta ortasında, hareketin silahsızlandırılmasını da içeren bir teklifle karşılık verdi, ancak bu teklif reddedildi.

Mısır ve Katar krizi çözüp görüşleri yakınlaştırana kadar Washington'un önemli bir adım atmayacağına inanan Ferec, ABD'nin Hamas'a garanti vermesi koşuluyla Trump'ın bölgeye yapacağı ziyaret öncesinde özel bir baskıyla ABD müdahalesinin belirleyici olacağına inanıyor.

Ferec'e göre arabulucuların ‘kapsamlı anlaşmanın’ tamamlanması, ABD taahhüdü ve pratikte savaş öncesiyle aynı olmayan silahsızlanmanın reddinin nasıl aşılacağına dair anlayışlar dışında bir seçeneği yok.