Libya, ‘ateşkesi’ desteklemek için BMGK kararını bekliyor

Türk subaylar, Libya’nın batı kampındaki UMH unsurlarını eğitiyor (UMH güçleri)
Türk subaylar, Libya’nın batı kampındaki UMH unsurlarını eğitiyor (UMH güçleri)
TT

Libya, ‘ateşkesi’ desteklemek için BMGK kararını bekliyor

Türk subaylar, Libya’nın batı kampındaki UMH unsurlarını eğitiyor (UMH güçleri)
Türk subaylar, Libya’nın batı kampındaki UMH unsurlarını eğitiyor (UMH güçleri)

Libya’da Mareşal Halife Hafter liderliğindeki Libya Ulusal Ordusu (LUO) ile Fayiz es-Serrac liderliğindeki Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) güçleri arasında kalıcı bir ateşkesin uygulanması prosedürlerinin başladığı bir zamanda, bir Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin de (BMGK) bir kararı çıkarmasını bekliyor. Diğer yandan, Türkiye ise Serrac hükümeti ile askeri ilişkilerini yeniden teyit ediyor. Gözlemciler, bunu eğitim programları dahil olmak üzere askeri işbirliğinin sona ermesini öngören Cenevre Anlaşması'na yönelik en son meydan okuma olarak görüyor.
UMH ve ona bağlı güçler tarafından başlatılan Öfke Volkanı Operasyonu yeniden başladı. Türk Savunma Bakanlığı, Türk subaylarının iki taraf arasındaki karşılıklı askeri ve güvenlik işbirliği anlaşması çerçevesinde UMH güçlerini Libya topraklarında eğitmeye devam edeceğini doğrulayan fotoğraflar yayınladı.
Fotoğraflarda, Türk askerlerinin batı bölgesindeki kamplarından birinde UMH unsurlarını eğittiği görülüyor. Bununla birlikte, Hava trafiği kontrolünde uzman siteler, iki askeri kargo uçağının Türkiye'den Misrata şehrindeki Hava Harp Okulu'na ve Vatiyye’deki Ukbe bin Nafi Hava Üssü’ne geldiğini bildirdi.
UMH’ye bağlı Sirte-Cufra Operasyon Odası Sözcüsü Tuğgeneral el-Hadi Dera, dün yaptığı basın açıklamasında, LUO’ya bağlı 9. Tugay unsurlarının Sirte’deki Ouagadougou konferans salonlarını tahrip ederek buralardan çıktığını bildirdi. Aynı zamanda şehirdeki bir grup Rus Wagner paralı askerin varlığına da işaret etti.
Anayasa taslağı oluşturma yönündeki kurucu heyet, ülkedeki bölünmüşlük durumunu anayasal yola saygı göstererek sona erdirme girişimini memnuniyetle karşıladığı Tunus diyaloğuna katılım talebinde bulundu. Heyet tarafından dün yapılan açıklamada, mevcut anayasa taslağının komisyon tarafından onaylanmasının ardından halkın kabul veya reddetme hakkına sahip olacağı belirtildi.
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri António Guterres’in Sözcüsü Stephane Dujarric ise ateşkesi destekleyen bir karar çıkarılmasının Libya'da barış ve istikrarın sağlanmasına katkıda bulunacağını öne sürdü. Dün New York'ta düzenlenen bir basın toplantısında konuşan Dujarric, “BMGK’nın tek ağızdan çıkan hızlı sesi, hem Libyalı taraflara, hem de barış ve istikrarı sağlama çabalarına her zaman katkı sağlayacaktır” ifadelerinde bulundu.
Libya Ortak Askeri (5+5) 10’lar Komitesi, Gadames şehrindeki son toplantısı sona erdiği sırada BM Güvenlik Konseyi'ne, ülkede kalıcı bir ateşkesin uygulamasıyla ilgili Cenevre Anlaşması'nda varılanları uygulamak için hızlıca bağlayıcı bir karar çıkarılması çağrısında bulunmuştu.
Anadolu Ajansı’nın Fas Dışişleri Bakanlığından bir yetkiliden aktardığına göre, Libya Devlet Yüksek Konseyi ile Temsilciler Meclisi heyetleri arasındaki müzakerelerin üçüncü turunun Buznika şehrinde yapılması kararlaştırıldı.
Kayıp Şahısları İzleme Genel Komitesi Sözcüsü, Tarhuna şehrindeki bağlantı bölgesinde üç yeni mezar keşfedildiğini duyurdu. Böylece burada bulunan mezar sayısı beşe yükseldi. Diğer mezarlıklardaki çalışmalar devam ederken, ilk yerden dört ceset kalıntısının çıkarıldığını belirtti.



Trablus'taki çatışmalar, Dibeybe'nin Libya'daki nüfuzunun arttığını gösteriyor

Libya güvenlik güçleri, Trablus'un Ebu Selim bölgesinde gece boyunca yaşanan çatışmaların ardından geri alınan bir polis karakolunu koruyor (AFP)
Libya güvenlik güçleri, Trablus'un Ebu Selim bölgesinde gece boyunca yaşanan çatışmaların ardından geri alınan bir polis karakolunu koruyor (AFP)
TT

Trablus'taki çatışmalar, Dibeybe'nin Libya'daki nüfuzunun arttığını gösteriyor

Libya güvenlik güçleri, Trablus'un Ebu Selim bölgesinde gece boyunca yaşanan çatışmaların ardından geri alınan bir polis karakolunu koruyor (AFP)
Libya güvenlik güçleri, Trablus'un Ebu Selim bölgesinde gece boyunca yaşanan çatışmaların ardından geri alınan bir polis karakolunu koruyor (AFP)

 

Trablus'ta gece saatlerinde rakip silahlı gruplar arasında çıkan şiddetli çatışmalarda en az altı kişi ve güçlü bir silahlı grubun lideri öldürüldü. Çatışmalar dün salı günü şafak vakti “istikrarın yeniden sağlandığının” duyurulmasıyla sona erdi.

Acil Durum ve Tıp Merkezi salı günü yaptığı açıklamada, “Güney Trablus'taki yoğun nüfuslu Ebu Selim bölgesi civarındaki çatışmaların yaşandığı yerden altı kişinin cesedinin çıkarıldığını” söyledi.

Pazartesi günü başlayan ve saatlerce süren, makineli tüfekler ve roketatarlar da dahil olmak üzere ağır silahların kullanıldığı çatışmalarda başka olası can kayıpları ve yaralanmalar bildirilmedi.

Yerel medya araçları Ganiva lakaplı Abdulgani el-Kikli’nin öldürüldüğünü bildirdi. İstikrarı Destekleme Birimi Başkanı olan Kikli, 2011'den bu yana Trablus'un önemli bölgelerini kontrol eden en önemli silahlı grupların kilit liderlerinden biri.

Muhammed el-Menfi başkanlığındaki Başkanlık Konseyi'ne bağlı gibi görünen İstikrarı Destekleme Birimi, İçişleri ve Savunma Bakanlıkları tarafından güvenliğinin sağlanması gereken devlet kurumları ve hayati öneme sahip tesisler üzerinde kontrolünü zorla dayatan en önemli silahlı gruplardan biri.

AFP'nin doğruluğundan emin olamadığı görüntüler, Kikli'nin yerde yattığını ve yakın mesafeden vurulduğu gösteriyor.

Analist Celal Harşavi, Ganiva'nın yeğeninin, “Trablus'taki silahlı grupların en güçlü ve etkili liderlerinden biri” olan adamın pusuya düşürüldüğünü söylediğini aktardı.

Harşavi, “Kikli’nin bankalar, telekomünikasyon, idareler ve hatta üst düzey diplomatik görevler gibi kilit pozisyonlara kendisine sadık kişileri atayabildiğini” açıkladı.

Salı günü okullar ve Trablus Üniversitesi güvenlik önlemleri kapsamında ikinci bir duyuruya kadar eğitime ara verdiler. Daha sonra Üniversite çarşamba gününden itibaren eğitime yeniden başladığını duyurdu. İçişleri Bakanlığı, “Vatandaşlar ile memurlara işlerine dönme” çağrısı yaparak, durumun “güvenli ve istikrarlı” olduğunu vurguladı.

Pazartesi akşamı uçaklar Trablus Havalimanı'ndan başkentin 200 kilometre doğusunda bulunan Misrata'daki güvenli bir yere nakledildi ve çok sayıda uçuş bu şehre yönlendirildi. Daha sonra havalimanına uçuşlar yeniden başlatıldı ve Mitiga Uluslararası Havalimanı hava sahası da açıldı.

Nüfuz haritasındaki değişim

Pazartesi akşamı Libya'nın başkentinde güçlü bir silahlı grubun liderinin öldürülmesi, saatlerce süren şiddetli çatışmalara ve grubunun kalesinden çıkarılmasına yol açtı. Bu durum, Trablus hükümetiyle ittifak halindeki silahlı grupların nüfuzunun güçlenmesiyle sonuçlanabilir.

Yıllardır Trablus'un geniş bir bölümünü kontrol eden Kikli'nin öldürülmesi, bundan daha geniş bir bölgenin istikrarı açısından da sonuçlar doğurabilir.

Libya önemli bir enerji ihracatçısı olup uzun süredir rakip doğulu ve batılı silahlı gruplar arasında bölünmüş durumda. Akdeniz'i geçerek Avrupa'ya ulaşmak isteyen göçmenler için bir hareket noktası ve bölgedeki rakip güçlerin mücadele alanı konumunda. Libya çatışması Rusya, Türkiye, Mısır ve BAE'yi de kendine çekti.

Kikli'nin öldürülmesinin ardından Ulusal Birlik Hükümeti, Başbakan Abdulhamid Dibeybe'nin düzensiz silahlı gruplar olarak adlandırdığı gruplara karşı güvenlik operasyonunun tamamlandığını duyurdu. Kikli'ye bağlı militanlar cezaevlerini yönettiler ve bakanlıklarda, devletin mali kuruluşlarında görevler üstlendiler.

Avrupa Dış İlişkiler Konseyi'nden Tarık Megerisi, “Ganiva, Trablus'un fiilen kralıydı. Takipçilerinin bir kısmı İç Güvenliği kontrol ederken, diğer bir kısmı da Merkez Bankası'ndan yapılan nakit transferlerinin dağıtımını kontrol ediyorlardı. Ayrıca birçok kamu şirketi ve bakanlık da kontrolleri altındaydı” dedi.

Trablus'ta otoritenin güçlenmesi, son yıllardaki kendisini zorla görevden alma girişimlerinin ardından Türkiye'nin müttefiki ve Ulusal Birlik Hükümeti'nin Başkanı Dibeybe’yi de güçlendirecek. Aynı zamanda Doğu Libya'daki silahlı gruplarla kapsamlı çatışmadaki pozisyonunu destekleyecek.

Dibeybe liderliğindeki Ulusal Birlik Hükümeti'ne bağlı silahlı gruplar, Kikli başkanlığındaki İstikrarı Destekleme Birimi'nin uzun süredir elinde tuttuğu bölgeleri ve üsleri hızla ele geçirdi. Ele geçirilen bölgeler arasında örgütün kalesi olan Ebu Selim bölgesi de yer alıyordu.

Kikli'nin devrilmesiyle birlikte Savunma Bakanlığı'na bağlı ve Dibeybe ile müttefik grupların, özellikle de Mahmud Hamza komutasındaki 444. Tugay ile 111. Tugay ve Misrata'dan gelen Ortak Harekât Gücü’nün daha büyük bir rol üstlenmesi mümkün.

Dibeybe'nin müttefiklerinin birleşmesi, Batı Libya'nın, komutan Halife Hafter'in on yıl önce rakiplerini tasfiye ederek ve diğer grupları kendi kontrolüne girmeye zorlayarak iktidarı ele geçirdiği Doğu Libya’ya benzemesine yol açabilir.

Atlantik Konseyi araştırmacılarından İmadeddin Badi, “Bu, Trablus'ta daha önce görülmemiş düzeyde bir saha kontrolünün önünü açıyor ve silahlı grupların sayısının azaltılmasını sağlıyor” dedi.

Libya, Muammer Kaddafi rejiminin 2011 yılında devrilmesinden bu yana bölünmelerle boğuşuyor. Ülke iki hükümet tarafından yönetiliyor: Biri uluslararası toplum tarafından tanınan ve Abdulhamid Dibeybe başkanlığındaki Trablus'taki hükümet, diğeri ise doğuda Usame Hamad’ın başkanlık ettiği ve Meclis ile Mareşal Halife Hafter tarafından desteklenen hükümet.