Tunus ‘tarihi bir anlaşmaya’ varma umuduyla Libya diyaloguna ev sahipliği yapıyor

Trablus’un güney bölgelerinde Libya Ulusal Ordu kuvvetleri ve Serrac hükümetine bağlı güçler arasında yaşanan çatışmalardan bir görüntü (Reuters)
Trablus’un güney bölgelerinde Libya Ulusal Ordu kuvvetleri ve Serrac hükümetine bağlı güçler arasında yaşanan çatışmalardan bir görüntü (Reuters)
TT

Tunus ‘tarihi bir anlaşmaya’ varma umuduyla Libya diyaloguna ev sahipliği yapıyor

Trablus’un güney bölgelerinde Libya Ulusal Ordu kuvvetleri ve Serrac hükümetine bağlı güçler arasında yaşanan çatışmalardan bir görüntü (Reuters)
Trablus’un güney bölgelerinde Libya Ulusal Ordu kuvvetleri ve Serrac hükümetine bağlı güçler arasında yaşanan çatışmalardan bir görüntü (Reuters)

Tunus, seçim tarihinin belirleneceği tarihi bir anlaşmaya varma umuduyla, bugün Libya krizinin tarafları arasında başlayacak diyaloga ev sahipliği yapmaya hazırlanıyor.
Birleşmiş Milletler’in (BM) desteğiyle bugün Tunus’ta başlayacak görüşmelere,  Libya’daki farklı siyasi ve sosyal kesimleri temsilen seçilen 75 kişi katılacak.
Tunus Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Velid el-Hacam, “Tunus, Libya diyalog toplantılarının başarısı için lojistik ve güvenlik anlamındaki tüm hazırlıkları tamamladı. Libyalıların krizi sona erdiren ve Tunus diplomasisinin önemli rolünü vurgulayan tarihi bir anlaşmaya varacağını umuyor” dedi.
Libya’nın Tobruk merkezli Temsilciler Meclisi ve Trablus merkezli Yüksek Danıştay’ın temsilcileri, Fas’ın Bouznika kasabasında yapılan görüşmenin sonunda Libyalıların siyasi inisiyatif sahibi olduğuna dikkat çekerek, cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimlerine hazırlık olarak ülkedeki üst düzey pozisyon adaylarının kriterleri konusunda bir anlaşmaya varma olasılığından bahsetti.
Bu arada, Libya’nın Sirte kenti, Halife Hafter liderliğindeki Libya Ulusal Ordusu (LUO) ve Fayiz es-Serrac başkanlığındaki Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) heyetleri arasındaki Ortak Askeri Komite’nin ilk toplantısına ev sahipliği yapmaya hazırlanıyor.
Bu bağlamda, Sirte Belediyesi Yürütme Kurulu, 5+5 Ortak Askeri Komitesi’nin toplantısına ev sahipliği yapmak ve karşılaşılan tüm engelleri aşmak için dün akşam bir toplantı düzenledi.
Öte yandan LUO, Sirte’deki mevzilerinden çekilmeme sözünü yineledi.
LUO Ahlaki Rehberlik Dairesi Başkanı Halid El Mahcub, LUO güçlerinin Türkler ve paralı askerler bölgeden ayrılana kadar cepheyi terk etmeyeceklerini dile getirdi.
Ülkeyle ilgili bir diğer gelişme de, BM Libya Destek Misyonu (UNSMIL), Sivil Havacılık Otoritesi’nin Libya’nın güneyindeki tüm havalimanlarına uçuşların yeniden başlatılmasına izin verme kararını memnuniyetle karşıladı.
UNSMIL aynı zamanda, doğudan Trablus’a kadar çok sayıda yolcunun silahlı gruplar tarafından keyfi bir şekilde gözaltına alınmasından endişe duyduklarını belirtti.
Tüm Libya vatandaşlarının dolaşım özgürlüğü hakkını olduğuna vurgu yapan UNSMIL, bu hakkın herhangi bir şekilde ihlalinin, Libya’nın uluslararası hukuk kapsamındaki yükümlülüklerinin ciddi bir ihlali olacağı konusunda uyardı.
UMH’ye bağlı güçler tarafından başlatılan Öfke Volkanı Operasyonu Basın Merkezi, kimliği belirlenemeyen cesetlerin çıkmaya devam ettiği Tarhuna’daki 5 yeni toplu mezara dair acı verici görüntüleri paylaştı.
AFP’ye göre Kayıp Kişilerin Aranması ve Tespiti Kurumu Müdürü Lutfi Tevfik, 3 toplu mezardan 14, diğer 2 toplu mezardan ise 3 ceset çıkardıklarını söyledi.
Diğer yandan UMH Başkanlık Konseyi Başkanı Serrac, ABD başkanlık seçimlerini kazanan Joe Biden ve Başkan Yardımcısı Kamala Harris’i tebrik etti.
Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Muhammed el-Kablavi’ye göre “Serrac, Libya’da sivil demokratik bir devlete ulaşmak için onlarla birlikte çalışmayı dört gözle bekliyor” şeklinde bir açıklama yaptı.

Serrac hükümeti, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ziyaretine hazırlanıyor
Bu gelişmeler, Serrac hükümetinin Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ziyaretine hazırlandığı bir zamanda yaşandı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, 2015 yılı sonunda Suheyrat barış anlaşmasının imzalanmasıyla UMH hükümetinin kuruluşundan bu yana ilk kez ülkeyi ziyaret etmiş olacak.
UMH kaynakları, “Türk güvenlik ve istihbarat heyeti, Erdoğan ve bakanların ziyaret edeceği yerleri denetledi” dedi.
İsminin açıklanmasını istemeyen kaynaklar, “Erdoğan, Mitiga Havalimanı’nda faaliyet gösteren Türk kuvvetleri, Vatiyye Hava Üssü ve Türkiye’nin geçtiğimiz günlerde başkent Trablus’ta kurduğu eğitim merkezini ziyaret edecek. Erdoğan bu ziyarette şehirdeki meclis üyeleriyle de görüşecek” şeklinde konuştu.
Hafter liderliğindeki LUO ise, bu ziyareti ‘kabul edilemez bir provokasyon’ olarak görüyor.



Dibeybe hükümeti Tahran'la kanal açarak neyi hedefliyor?

İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, Libyalı mevkidaşı Necla Menguş'u Tahran'da kabul etti. (İran Dışişleri Bakanlığı)
İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, Libyalı mevkidaşı Necla Menguş'u Tahran'da kabul etti. (İran Dışişleri Bakanlığı)
TT

Dibeybe hükümeti Tahran'la kanal açarak neyi hedefliyor?

İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, Libyalı mevkidaşı Necla Menguş'u Tahran'da kabul etti. (İran Dışişleri Bakanlığı)
İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, Libyalı mevkidaşı Necla Menguş'u Tahran'da kabul etti. (İran Dışişleri Bakanlığı)

Libya Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Dışişleri Bakanı Necla Menguş'un İran'ın başkenti Tahran'a yaptığı resmi ziyaret, geçtiğimiz hafta yerel ve bölgesel medyanın ana gündemlerindendi. Söz konusu ziyaret, üst düzey bir Libya delegasyonunun yaklaşık 17 yıl aradan sonra İran’a yaptığı ilk diplomatik ziyaretti.

Menguş'un İranlı mevkidaşı Hüseyin Emir Abdullahiyan'ın daveti üzerine Tahran’a yaptığı ziyaret, Dibeybe hükümetinin bundan elde edebileceği fayda hakkında bazı soruları gündeme getirdi. Belki de görüşme Lübnan'da tutuklu bulunan Hannibal Kaddafi'nin dosyasının görüşülmesini amaçlıyordu.

Libya Temsilciler Meclisi (TM) üyesi Rabia Ebu Ras, Dibeybe hükümetinin “bölge ve bilge dışında birçok taraf ve güçle ittifaklar kurmaya çalıştığını ve Libya içindeki siyasi konumunu ve gücünü daha uzun süre elinde tutma kabiliyetini güçlendirmek amacıyla yeni bölgesel politikalarda aktif bir taraf olmayı hedeflediğini” söyledi.

Rabia Ebu Ras Şarku'l Avsat'a yaptığı açıklamalarda, bu ziyaretin arkasında Dibeybe hükümeti için ‘potansiyel kazanımlar’ olduğuna işaret ederken, bazılarının Türkiye'nin bu ziyaret için arabulucu rol oynadığı fikrini dışladı. Ebu Ras, söz konusu ziyaretin Menguş'un geçtiğimiz mayıs ayında Kuveyt, Bahreyn, Umman ve Suudi Arabistan'ı kapsayan Körfez gezisi sırasında planlanmış olabileceğini ifade etti.

El-Ahram Siyasi ve Stratejik Araştırmalar Merkezi araştırmacılarından Mısırlı Dr. Muhammed Naci Abbas, Manguş'un ziyaretinin gerçekten de Dibeybe hükümetinin ‘dış ilişkilerinin marjını genişletmesine’ olanak sağlayabileceği tezine katılıyor. Abbas ziyaretin, İran'ın Kuzey Afrika ülkelerine açılma isteğinin ve Tahran ile Arap ülkeleri arasındaki ilişkilerin gelişiminin üzerine geldiğini söyledi.

Abbas, Şarku'l Avsat'a yaptığı açıklamada, “İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi yönetimi, selefi Hasan Ruhani'ye yöneltilen Kuzey Afrika ve Arap bölgesini dikkate almamak ve yalnızca Batı’ya güvenmekle ilgili suçlamaları ele almak istiyor” dedi.

İran uzmanı olan Mısırlı araştırmacı, ziyaretin iki ülke arasındaki çeşitli alanlarda ortaklıklar, ekonomik ilişkiler veya İran'ın Libya'daki siyasi krizin çözümünde herhangi bir rol oynaması gibi amaçlarla gerçekleştiğini reddederek şunları söyledi: “Libya siyasi arenasında nüfuz sahibi olanlar, Washington, Kahire, Ankara ve Libya'nın geri kalan komşu ülkeleri gibi, burada açık bir varlığa sahip olanlardır. Dolayısıyla Tahran'ın tüm bunların üzerine geçmesi düşünülemez.”

Mısırlı araştırmacı değerlendirmesini şöyle sürdürdü: “Evet, İran medyası Abdullahiyan'ın Menguş ile yaptığı görüşmelerde ülkesinin Libya'daki yeniden yapılanma çabalarına katılma arzusuna ilişkin ifadesine atıfta bulundu. Ancak bu, İran'a uygulanan ekonomik yaptırımlara ek olarak, Libya siyasi sahnesinin devam eden karmaşıklığı göz önüne alındığında (dışlanmasa da) büyük ölçüde erken.”

Libyalı siyasi analist İzzeddin Akil ise Menguş'un Tahran'a yaptığı ziyaretin amacının “ABD önerilerini İran tarafına iletmek” ve Tahran'ın 2015 yılından bu yana tutukluluğunun devam etmesinde ısrar eden bazı Lübnanlı güçler üzerindeki güçlü etkisi nedeniyle, Hannibal Kaddafi meselesini görüşmek” olduğuna inanıyor.

Akil, “Dibeybe'nin Hannibal'i gerçekten Libya'ya geri getirebilmesinin siyasi rakipleri (TM ve Devlet Yüksek Konseyi) karşısında konumunu güçlendirmenin yanı sıra, seçim tarihi geldiğinde cumhurbaşkanlığı yarışında eski rejim destekçilerinin ve ona bağlı olanların oylarını garanti edeceğini" söyledi.

Akil, Şarku'l Avsat'a yaptığı açıklamada, “Tahran, krizlerini gidermek ve Arap bölgesindeki herkese açılmak istiyor. Bu ziyaret, amaçlarının bir kısmını gerçekleştirdi. İran, diplomatik tecrübesiyle ziyareti geliştirmekten ve iki ülke arasında gelecekteki ilişkileri çeşitli yollarla pekiştirmekten çekinmeyecektir” şeklinde konuştu.

Libyalı yazar Abdullah el-Kebir, ziyaretin Hannibal Kaddafi davasıyla ilgili olabileceğini belirterek,  Dibeybe'nin eski rejimin destekçilerini yanına çekmede herhangi bir olumlu ilerlemeden fayda sağlayacağı görüşüne destek verdi.

El-Kebir, Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada, ziyaretle ilgili birçok soruyu, (iki ülke arasındaki Kaddafi dönemindeki güçlü ilişkiye kıyasla) iki ülke arasındaki ilişkilerin uzun vadeli kopmasına bağladı. El-Kebir, “İran önemli bir bölge ülkesi. Onunla yeni bir sayfa ve Trablus ile Tahran arasındaki kapalı kapıları yeniden açmak faydalı olabilir. Şiilik korkuları ise Sünni Maliki düşünce okulunun bazı mensupları tarafından abartılıyor” değerlendirmesinde bulundu.