Tunus ‘tarihi bir anlaşmaya’ varma umuduyla Libya diyaloguna ev sahipliği yapıyor

Trablus’un güney bölgelerinde Libya Ulusal Ordu kuvvetleri ve Serrac hükümetine bağlı güçler arasında yaşanan çatışmalardan bir görüntü (Reuters)
Trablus’un güney bölgelerinde Libya Ulusal Ordu kuvvetleri ve Serrac hükümetine bağlı güçler arasında yaşanan çatışmalardan bir görüntü (Reuters)
TT

Tunus ‘tarihi bir anlaşmaya’ varma umuduyla Libya diyaloguna ev sahipliği yapıyor

Trablus’un güney bölgelerinde Libya Ulusal Ordu kuvvetleri ve Serrac hükümetine bağlı güçler arasında yaşanan çatışmalardan bir görüntü (Reuters)
Trablus’un güney bölgelerinde Libya Ulusal Ordu kuvvetleri ve Serrac hükümetine bağlı güçler arasında yaşanan çatışmalardan bir görüntü (Reuters)

Tunus, seçim tarihinin belirleneceği tarihi bir anlaşmaya varma umuduyla, bugün Libya krizinin tarafları arasında başlayacak diyaloga ev sahipliği yapmaya hazırlanıyor.
Birleşmiş Milletler’in (BM) desteğiyle bugün Tunus’ta başlayacak görüşmelere,  Libya’daki farklı siyasi ve sosyal kesimleri temsilen seçilen 75 kişi katılacak.
Tunus Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Velid el-Hacam, “Tunus, Libya diyalog toplantılarının başarısı için lojistik ve güvenlik anlamındaki tüm hazırlıkları tamamladı. Libyalıların krizi sona erdiren ve Tunus diplomasisinin önemli rolünü vurgulayan tarihi bir anlaşmaya varacağını umuyor” dedi.
Libya’nın Tobruk merkezli Temsilciler Meclisi ve Trablus merkezli Yüksek Danıştay’ın temsilcileri, Fas’ın Bouznika kasabasında yapılan görüşmenin sonunda Libyalıların siyasi inisiyatif sahibi olduğuna dikkat çekerek, cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimlerine hazırlık olarak ülkedeki üst düzey pozisyon adaylarının kriterleri konusunda bir anlaşmaya varma olasılığından bahsetti.
Bu arada, Libya’nın Sirte kenti, Halife Hafter liderliğindeki Libya Ulusal Ordusu (LUO) ve Fayiz es-Serrac başkanlığındaki Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) heyetleri arasındaki Ortak Askeri Komite’nin ilk toplantısına ev sahipliği yapmaya hazırlanıyor.
Bu bağlamda, Sirte Belediyesi Yürütme Kurulu, 5+5 Ortak Askeri Komitesi’nin toplantısına ev sahipliği yapmak ve karşılaşılan tüm engelleri aşmak için dün akşam bir toplantı düzenledi.
Öte yandan LUO, Sirte’deki mevzilerinden çekilmeme sözünü yineledi.
LUO Ahlaki Rehberlik Dairesi Başkanı Halid El Mahcub, LUO güçlerinin Türkler ve paralı askerler bölgeden ayrılana kadar cepheyi terk etmeyeceklerini dile getirdi.
Ülkeyle ilgili bir diğer gelişme de, BM Libya Destek Misyonu (UNSMIL), Sivil Havacılık Otoritesi’nin Libya’nın güneyindeki tüm havalimanlarına uçuşların yeniden başlatılmasına izin verme kararını memnuniyetle karşıladı.
UNSMIL aynı zamanda, doğudan Trablus’a kadar çok sayıda yolcunun silahlı gruplar tarafından keyfi bir şekilde gözaltına alınmasından endişe duyduklarını belirtti.
Tüm Libya vatandaşlarının dolaşım özgürlüğü hakkını olduğuna vurgu yapan UNSMIL, bu hakkın herhangi bir şekilde ihlalinin, Libya’nın uluslararası hukuk kapsamındaki yükümlülüklerinin ciddi bir ihlali olacağı konusunda uyardı.
UMH’ye bağlı güçler tarafından başlatılan Öfke Volkanı Operasyonu Basın Merkezi, kimliği belirlenemeyen cesetlerin çıkmaya devam ettiği Tarhuna’daki 5 yeni toplu mezara dair acı verici görüntüleri paylaştı.
AFP’ye göre Kayıp Kişilerin Aranması ve Tespiti Kurumu Müdürü Lutfi Tevfik, 3 toplu mezardan 14, diğer 2 toplu mezardan ise 3 ceset çıkardıklarını söyledi.
Diğer yandan UMH Başkanlık Konseyi Başkanı Serrac, ABD başkanlık seçimlerini kazanan Joe Biden ve Başkan Yardımcısı Kamala Harris’i tebrik etti.
Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Muhammed el-Kablavi’ye göre “Serrac, Libya’da sivil demokratik bir devlete ulaşmak için onlarla birlikte çalışmayı dört gözle bekliyor” şeklinde bir açıklama yaptı.

Serrac hükümeti, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ziyaretine hazırlanıyor
Bu gelişmeler, Serrac hükümetinin Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ziyaretine hazırlandığı bir zamanda yaşandı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, 2015 yılı sonunda Suheyrat barış anlaşmasının imzalanmasıyla UMH hükümetinin kuruluşundan bu yana ilk kez ülkeyi ziyaret etmiş olacak.
UMH kaynakları, “Türk güvenlik ve istihbarat heyeti, Erdoğan ve bakanların ziyaret edeceği yerleri denetledi” dedi.
İsminin açıklanmasını istemeyen kaynaklar, “Erdoğan, Mitiga Havalimanı’nda faaliyet gösteren Türk kuvvetleri, Vatiyye Hava Üssü ve Türkiye’nin geçtiğimiz günlerde başkent Trablus’ta kurduğu eğitim merkezini ziyaret edecek. Erdoğan bu ziyarette şehirdeki meclis üyeleriyle de görüşecek” şeklinde konuştu.
Hafter liderliğindeki LUO ise, bu ziyareti ‘kabul edilemez bir provokasyon’ olarak görüyor.



Halkın geçim kaynağı olan Libya petrolü ‘politikacıların arzularının rehinesi’

Güney Libya'da bir petrol sahası (Reuters)
Güney Libya'da bir petrol sahası (Reuters)
TT

Halkın geçim kaynağı olan Libya petrolü ‘politikacıların arzularının rehinesi’

Güney Libya'da bir petrol sahası (Reuters)
Güney Libya'da bir petrol sahası (Reuters)

Libya'da zaman zaman tekrarlanan petrol sahalarının kapatılma süreci, ‘halkın tek geçim kaynağı’ olduğu için vatandaşlar arasında birçok soruyu gündeme getiriyor. İktidar mücadelesi veren iki hükümet arasındaki bölünmüşlük ışığında, adeta ‘politikacıların rehinesi haline gelen üretimi aksatmanın faturasını kimin ödeyeceği’ sorusunun cevabı ise merak ediliyor.

Libya'nın 2014 yılından beri bir bütün olarak yaşadığı siyasi bölünme, petrol zenginliğine ve gelirlerine, ülke siyasetçilerinin siyasi arenada ve bu zenginliğin yönetim mücadelesinin perde arkasında pazarlık ettiği bir ‘koz’ olarak yansıyor.

Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Petrol ve Doğalgaz Bakanı Muhammed Avn, Güney Libya’daki eş-Şerara ve el-Fil sahalarının üretimi durdurulduktan sonra geçtiğimiz Cuma günü üretimin yeniden başlatılmasıyla ilgili ilk yorumunda “Kayıp 340 bin varil olarak gerçekleşti” ifadesini kullandı.

Cumartesi akşamı yerel basında yer alan açıklamalarında Avn, bir grup vatandaşın el-İntisar 103 sahasını ve Zuytine petrol limanını birbirine bağlayan hattaki 108 noktasının vanasını kapatmakla tehdit ettiğini söyledi. Avn, “Bu olsaydı, bir felaket yaşanırdı. O zaman onu ham petrol taşımak için kullanmak imkânsız olabilirdi” dedi.

Avn, “Petrol sahalarının ve tesislerinin tekrar tekrar kapanması durumunda bundan yalnızca halk etkilenecek” diyerek bunun ‘baskı için bir koz olarak kullanılmaması’ çağrısında bulundu.

Petrol alanındaki politikacılar ve uzmanlar, Libya'daki petrol üretiminin ‘büyük mali getirileriyle ilgili amaçlar için genellikle politikacılar tarafından pazarlığa tabi olduğuna, Libya'nın üç bölgesi arasında eşit olarak dağıtılmadığına ve Trablus’un en büyük payı denetimsiz olarak aldığına’ inanıyor.

Temsilciler Meclisi'ndeki (TM) Enerji Komitesi'nin bir üyesi, Şarku'l Avsat'a yaptığı açıklamada ‘petrol sahaları ve limanlarının kapatılmasının tehlikeli bir mesele olduğu ve bunun ülkenin geçimini tehlikeye atarak aslında herkesi riske attığını’ ifade etti.

Eski Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) Maliye Bakanı Farac Bumtari'nin de mensubu olduğu ez-Zaviye aşiretinin bazı mensupları, üç petrol sahasını kapatmalarının ardından Cumartesi akşamı serbest bırakılmadan önce, Libya Merkez Bankası Başkanı es-Sıddık el-Kebir'i Trablus'ta ‘Farac Bumtari'nin kaçırılmasının bilgisine sahip olmakla’ suçladı.

Libya'daki limanlar ve petrol sahaları, Libyalı siyasetçiler arasında ‘kaynakların dağılımında adaletsizlik’ gibi nedenlerle yaşanan anlaşmazlıklar dolayısıyla geçtiğimiz yıllarda birden fazla kez kapatıldı.

Geçtiğimiz yıllarda, Libya'daki bazı petrol tesisleri, kendileri ve aileleri için mali yardım talep eden protestocular tarafından ‘rehin’ alındı. Petrol Bakanlığı ve Libya Ulusal Petrol Kurumu’na göre, söz konusu protesto eylemleri, ‘günlük üretim oranlarında birkaç kez düşüşe neden olan’ bazı petrol tesislerindeki çalışmaları kasıtlı olarak kesintiye uğrattı.

Avn, daha önce petrol sahaların kapatılması sürecinin ardından ‘bunun sonucunda kamu gelirinin etkileneceği’ uyarısında bulunmuş ve bunu ‘Libya tarafının el-Fil ve eş-Şerara sahalarındaki payının yüzde 88'i geçmesine’ bağlamıştı.

Ez-Zaviye kabilesinden ve Ubari şehrinden bir grup vatandaş, eş-Şerara, el-Fil ve 108 petrol sahalarını kapattı.

dfrg
Kızgın gençler ‘108’ petrol sahasını kapattı. (Libya’nın güneydoğusundaki Petrol Tesisleri Muhafızları)

Başkent Trablus'un 750 km güneybatısında yer alan el-Fil petrol sahası günlük 70 bin varil üretim hacmine sahip. Saha, siyasi krizler nedeniyle geçtiğimiz yıllarda birden fazla kez kapatıldı. Eş-Şerara sahası ise günde yaklaşık 240 bin varil üretimle Libya'daki en büyük petrol sahalarından biri.

Denetim Bürosu Başkanı Halid Şakşak, TM üyeleriyle birlikte kamu harcamalarını takip etmek, mali kaynakların adil dağılımını sağlamak ve bunun sonuçlarını kavramsallaştırmak için bir ‘yüksek komite’ oluşturma kararının uygulanma olasılığını vurguladı.

Trablus şehrinde gerçekleştirilen toplantıda, Denetim Bürosu'nun önceki özelleştirme prosedürlerini takip etme deneyimi, harcamaları takip etme ve ‘dağıtımda adalet’ kriterlerinin mevcudiyetini doğrulama konusundaki istekliliği gözden geçirildi. Mekânsal kalkınma programlarına önem verilmesinin, tüm bölgelere hizmet eden stratejik programlara yönelmenin ve dağıtımda adaletin sağlanmasının önemine işaret edildi.

TM üyeleri, kamu harcamalarının denetimini artırmak için gözlemlerini ve tavsiyelerini dile getirdiler. Sürekli takip toplantıları düzenlemenin, ekonomik kaynakların dağılımı için adil kriterlerin mevcudiyetinin doğrulanmasının ve harcama için gerekli prosedürlerin bütünlüğünün sağlanmasının önemini vurguladılar.