‘İslamcı terör’ ile mücadele için Avrupa liderler zirvesi

Macron, 50 yıl önce kendisini onurlandırmak için düzenlenen törenle hayatını kaybeden II. Dünya Savaşı kahramanı Fransa Cumhurbaşkanı De Gaulle'ün anma töreninde (EPA)
Macron, 50 yıl önce kendisini onurlandırmak için düzenlenen törenle hayatını kaybeden II. Dünya Savaşı kahramanı Fransa Cumhurbaşkanı De Gaulle'ün anma töreninde (EPA)
TT

‘İslamcı terör’ ile mücadele için Avrupa liderler zirvesi

Macron, 50 yıl önce kendisini onurlandırmak için düzenlenen törenle hayatını kaybeden II. Dünya Savaşı kahramanı Fransa Cumhurbaşkanı De Gaulle'ün anma töreninde (EPA)
Macron, 50 yıl önce kendisini onurlandırmak için düzenlenen törenle hayatını kaybeden II. Dünya Savaşı kahramanı Fransa Cumhurbaşkanı De Gaulle'ün anma töreninde (EPA)

Bir ay içinde Fransa'yı vuran üç terörist eyleme geçen Salı günü Viyana'da gerçekleşen dördüncü terörist operasyonun eklenince, eski kıtanın yeni bir terör atmosferine maruz kaldı. Bu eylemlerin ardından Avrupa’da teröre karşı verilen cevabın ulusal düzeyden çıkarak Avrupa düzeyinde verilmesi gerekliliğine dair bir kanı oluştu. Bu nedenle Almanya Başbakanı Angela Merkel'in daveti üzerine bugün, Fransız Cumhurbaşkanı, Avusturya Şansölyesi, Avrupa Konseyi Başkanı ve Avrupa Komisyonu Başkanı'nın da katılacağı sanal bir zirve düzenleniyor. Zirvede tartışmaya konu olması beklenen terörle mücadelede "kolektif" araçlar olacak. Zirve önümüzdeki ayın 9’unda gerçekleştirilecek  toplantı için hazırlık nitelğinde.
Fransa Cumhurbaşkanı Emanuel Macron diğer liderlerden önce davranarak  Avrupalı liderlere sunacağı teklifleri hazırladığını duyurdu. Macron ve Avusturya Şansolyesi Sebastian Cruz ile Elysee Sarayı’nda buluşup sanal zirveye buradan birlikte katılacaklar.
Macron, Avrupa İşlerinden Sorumlu Devlet Bakanı Clémon Bonn'u, Kuzey Makedonya Cumhuriyeti'nden bir mülteci tarafından düzenlenen ve 4 kişinin kurşuna dizilerek öldürüldüğü terör operasyonunun kurbanlarının onuruna katılmak için Viyana'ya gönderdi.
Bakan Bonn, Avrupa Konseyi Başkanı Charles Michel'in katılımıyla Avusturya Şansölyesi ile bir toplantı yapacak. Bakan, Fransızların kendi çerçevesinde ülkeler arasında serbest dolaşıma izin veren "Schengen" anlaşmasını yeniden gözden geçirme önerisine paralel olarak, Birliğin dış sınırlarının üzerlerindeki kontrolü sıkılaştırarak koruması üzerinde önemle duracak.
Schengen dosyasını Avrupa masasına koyulması yeni değil. Birkaç yıldır, birçok Avrupa ülkesinde aşırı sağ, hükümetler,  eski sistemdeki sınır kontrollerine geri dönülmesi çağrısı yapıyor. Birçok Avrupa ülkesi, "yakın bir tehlike" olarak gördükleri terör nedeniyle sınırlarında yeniden denetim uygulamaya izin veren maddeyi kullandı.
Macron’a göre yasadışı göçle mücadele terörle mücadelenin bir parçası. Bu dönemde Macron Le Figaro gazetesine yaptığı açıklamada, yasadışı göçe atıfta bulunarak “bazı terör olaylarının bu göçle ilişkisi olduğunu” vurguladı. Ona göre bunun en son kanıtı Tunus’tan İtalyan adasına gelen oradan da 24 saat içinde geldiği Nice kentinde terör eylemini gerçekleştiren İbrahim  el-Uveysavi’nin terör eylemi. Soruşturmada kendisine yardım etmiş olabilecek ortaklar aranıyor.
Bu nedenle, Avrupalı ​​liderler için, kıtaya giriş ülkeleri olarak görülen ve kaçak göçmenlerin uğrak yeri olan İtalya, Yunanistan, İspanya, Malta ve Kıbrıs'ın sınırlarına büyük önem verilmesi gerekir.
Cumhuriyetin düşmanı olarak gördüğü İslami kesimleri  "İslamcı terörizm" ve "İslami ayrılıkçılık"olarak nitelendiren Macron’dan sonra Merkel, aynı söylemi kullandı. Viyana cinayetinin ardından, Merkel’in sözcüsü paylaştığı twette "İslamcı terörizmin ortak düşman olduğunu, bu katillere karşı savaşın ortak verilmesi gerektiğini" vurgulayarak saldırıyı kınandı. Avusturya Şansölyesi de son açıklamalarında aynı yaklaşımı benimsedi.
İşin doğrusu, 2015 yılının başlarında başlayan terör dalgasından bu yana İçişleri Bakanları ile ilgili kurumlar arasında onlarca görüşmeye rağmen, Avrupa güvenlik koordinasyonu ve işbirliği hala zayıf. Bunun kanıtı olarak Viyana katliamında yaşananlar gösterilebilir. Mevcut bilgiler, Avusturyalı güvenlik güçlerinin tanıdığı katliamın faili Kutim Feyzullah geçen Temmuz ayında cezaevinden çıktıktan hemen sonra AK-47 makineli tüfek satın almak istediği ifade edildi. Slovakya'nın başkenti Bratislava'daki silah ve mühimmat satan bir depodan alış veriş yaptığını Slovak güvenlik güçleri Avusturya yetkililerine aktardı. Slovak güvenlik raporunda Feyzullah’ın aşırı ve radikal tutumları nedeniyle takibe alınan bir kişi olduğu belirtildi.



Trump, dünyayı değiştirmek için ‘deli adam teorisini’ nasıl kullanıyor?

ABD Başkanı Donald Trump (Reuters)
ABD Başkanı Donald Trump (Reuters)
TT

Trump, dünyayı değiştirmek için ‘deli adam teorisini’ nasıl kullanıyor?

ABD Başkanı Donald Trump (Reuters)
ABD Başkanı Donald Trump (Reuters)

ABD Başkanı Donald Trump'a geçen ay İran'a karşı savaşında İsrail'in yanında yer alıp almayacağı sorulduğunda şöyle demişti: “Olabilir. Katılmayabilirim de. Ne yapacağımı kimse bilmiyor.” Dünyaya İran'ın müzakerelere yeniden başlaması için iki haftalık bir ateşkesi kabul ettiğini söyledikten sonra nükleer tesislerini bombaladı.

BBC'ye göre şöyle bir tablo ortaya çıkıyor: ‘Trump'la ilgili en öngörülebilir şey öngörülemezliği’. Fikir değiştiriyor. Her zaman kendisiyle çelişiyor.

London School of Economics'te uluslararası ilişkiler profesörü olan Peter Trubowitz, “Trump oldukça merkezileşmiş bir politika oluşturma süreci inşa etti. Dış politikada Richard Nixon'dan bu yana tartışmasız en merkezileşmiş olanı” dedi. Bu da politika kararlarını Trump'ın kişiliğine, tercihlerine ve mizacına daha bağımlı hale getiriyor.

Trump bunu siyasi olarak kullandı; ‘öngörülemezliğini’ önemli bir stratejik ve siyasi varlık haline getirdi. Şimdi, bu kişilik özelliği Beyaz Saray'ın dış ve güvenlik politikasına yön veriyor ve tartışmalı bir şekilde ‘dünyanın şeklini değiştiriyor’.

Şarku’l Avsat’ın BBC'den aktardığına göre siyaset bilimciler bu teoriyi ‘deli adam teorisi’ olarak adlandırıyor. Bu teoriye göre bir dünya lideri rakibinden taviz koparmak için onu doğası gereği her şeyi yapabileceğine ikna etmeye çalışıyor. Söz konusu teori, başarılı bir şekilde kullanılırsa, bir tür zorlamaya dönüşebilir. Trump bunun işe yaradığına, ABD müttefiklerini istediği yere getirdiğine inanıyor. Ancak bu yaklaşım düşmanlara karşı işe yarayabilir mi?

Saldırılar ve şüphecilik

Trump ikinci dönemine Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'i kucaklayarak ve ABD'nin müttefiklerine saldırarak başladı. Kanada'nın ABD'nin 51. eyaleti olması gerektiğini söyleyerek Kanada'yı kızdırdı. Grönland'ı ilhak etmek için askeri güç kullanmayı düşünmeye hazır olduğunu söyledi. ABD'nin Panama Kanalı'nın mülkiyetini ve kontrolünü yeniden kazanması gerektiğini vurguladı.

Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO) ile ilgili olarak, ittifakın tüzüğünün 5. maddesi her üyeyi diğer tüm üyeleri savunmakla yükümlü kılar. Trump, ABD'nin buna bağlılığı konusunda şüphelerini dile getirdi. Eski İngiliz Savunma Bakanı Ben Wallace, “Bence 5. madde çöküşün eşiğinde” dedi.

Sızan bir dizi mesaj, Trump'ın Beyaz Saray'ında Avrupalı müttefiklere yönelik ‘küçümseme kültürünü’ ortaya koydu. Trump'ın yardımcısı J.D. Vance, ABD'nin artık Avrupa'nın güvenliğinin garantörü olmayacağını belirtti.

Söz konusu karar, 80 yıllık transatlantik dayanışmanın yeni bir sayfa açması anlamına geliyordu. Konuyla ilgili olarak Trubowitz şunları söyledi: “Trump'ın yaptığı şey, ABD'nin uluslararası taahhütlerinin güvenilirliği konusunda ciddi şüpheler uyandırmak oldu. Avrupa'daki bu ülkelerin ABD ile güvenlik, ekonomi ya da başka alanlarda sahip oldukları ilişkiler artık her an müzakereye açık hale geldi. Trump'ın etrafındakilerin çoğunun öngörülemezliğin iyi bir şey olduğuna inandığını hissediyorum. Çünkü bu Trump'ın ABD'nin kaldıraç gücünü kullanarak kazanımlarını maksimize etmesini sağlıyor... Emlak dünyasında pazarlık yaparken öğrendiği derslerden biri de bu.”

Dalkavukluk ve yağcılık

Trump'ın yaklaşımı meyvesini verdi. Sadece dört ay önce Birleşik Krallık savunma ve güvenlik harcamalarını gayri safi yurt içi hasılasının (GSYH) yüzde 2,3'ünden yüzde 2,5'ine çıkaracağını açıkladı. Geçen ay NATO zirvesinde bu rakam yüzde 5'e yükseldi ve diğer tüm NATO üyelerinin yakında ulaşacağı büyük bir artış oldu.

University College London'da siyaset bilimi profesörü olan Julie Norman şöyle diyor: “Gün be gün ne olacağını bilmek çok zor. Trump'ın yaklaşımı her zaman bu olmuştur. Trump değişken mizacını transatlantik savunma ilişkilerini değiştirmek için başarıyla kullandı. NATO Genel Sekreteri Mark Rutte'nin geçen ay Lahey'deki NATO zirvesinde Trump'a hitaben söylediği gibi (On yıllardır hiçbir başkanın başaramadığı bir şeyi başaracaksınız) bazı Avrupalı liderler Trump'ın desteğini sürdürmek için ona dalkavukluk ve yağcılık yapıyor.”

Düşmanların dokunulmazlığı

‘Deli adam teorisi’ müttefikler üzerinde işe yarayabilirken, düşmanlar üzerinde işe yaramıyor gibi görünüyor. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Trump'ın yaklaşımından etkilenmemeye devam ediyor. Perşembe günü yaptıkları telefon görüşmesinin ardından Trump, Putin'in Ukrayna'ya karşı savaşı sona erdirme konusundaki isteksizliğinden duyduğu ‘hayal kırıklığını’ dile getirdi.

BBC'ye göre Trump, İran'da tabanına ABD'nin Ortadoğu'daki ‘sürekli savaşlara’ müdahil olmasına son vereceği sözünü verdi. Ancak ikinci döneminin şu ana kadarki ‘en öngörülemez’ tercihiyle İran'ın nükleer tesislerini vurdu. Asıl soru şu: Bu karar istenilen sonuca ulaşacak mı?

Birleşik Krallık eski Dışişleri Bakanı William Hague, bu kararın tamamen ters etki yaratacağına ve İran'ın nükleer silah edinme olasılığını arttıracağına inanıyor. Notre Dame Üniversitesi'nde uluslararası ilişkiler profesörü olan Michael Desch de bu görüşe katılıyor. “Bence artık İran'ın nükleer silah peşinde koşma kararı alması çok muhtemel” diyen Desch'e göre Trump'ın yaklaşımı şu ana kadar düşmanlar nezdinde ters tepti.