Ürdün seçimlerinin sonuçları bugün ilan ediliyor

Koronavirüs salgını nedeniyle kapsamlı sokağa çıkma yasağı

Ürdün’deki parlamento seçimlerinde dün seçmenler Amman’daki seçim merkezinin önünde (EPA)
Ürdün’deki parlamento seçimlerinde dün seçmenler Amman’daki seçim merkezinin önünde (EPA)
TT

Ürdün seçimlerinin sonuçları bugün ilan ediliyor

Ürdün’deki parlamento seçimlerinde dün seçmenler Amman’daki seçim merkezinin önünde (EPA)
Ürdün’deki parlamento seçimlerinde dün seçmenler Amman’daki seçim merkezinin önünde (EPA)

Ürdünlüler dün (Salı) on dokuzuncu parlamento seçimlerinde ülkedeki koronavirüs salgınıyla mücadele önlemleri gölgesinde oylarını kullandılar. Bu durum, kadınlara ayrılan on beş sandalye dahil olmak üzere meclisin 130 üyesinin seçimine katılımın çeşitli seviyelerde sınırlı kalmasına yol açtı. Bağımsız Seçim Komisyonu’ndaki yetkililer konseyi, seçmenlerin seçim merkezlerinde oy kullanmalarını sağlamak için yerel saatle akşam saat 21.00’a kadar sandıkları açık tutmak için seçim işlemlerini 2 saat daha uzattı.
Dün akşam saat 19.00’a kadar milletvekili seçimlerine katılım oranı yüzde 30 civarındayken, Bağımsız Seçim Komisyonu mevcut seçime katılım oranının Eylül 2016’da yapılan ve yüzde 37’ye ulaşan bir önceki milletvekili seçimlerine yakın olmasını bekliyordu.  
Ülkenin dün akşam saat 22.00’dan önümüzdeki Pazar sabahına kadar devam edecek olan kapsamlı sokağa çıkma yasağı kapsamına girmesi kararıyla birlikte sokaklardaki hareketlilik de arttı. Sokağa çıkma yasağının uzunluğundan, işlerin aksamasında ve gıda malzemesi tedarik edememeden şikayet eden bazı vatandaşların fırınlar, küçük ve orta büyüklükteki marketlerin önünde kalabalık oluşturmaları salgınla mücadeleye aykırı görüntülerin ortaya çıkmasına yol açtı.
Gözlemciler, koronavirüs salgını gölgesinde yapılan 19. parlamento seçimlerinin içinde bulunduğu şartlar sebebiyle, resmi tahminlerdeki katılım oranını geçtiğini düşünüyor. Bağımsız Seçim Komisyonu Başkanı Halid Kelalde Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, oylamanın kesin sonuçlarının bu akşam açıklanacağını vurgularken, sayım işlemlerini hızlandırmak ve Krallıktaki tüm bölgelerin oy sayımı ve sayım sonuçlarını Amman’daki Özel Merkezi Komisyona aktarılması için gereken süreyi kısaltmak adına, sonuçları kontrol edecek özel komisyonların kuzey, orta ve güney olmak üzere üç bölgeye ayrıldığını belirtti.
Seçimlere katılan adaylar, seçmenlere oy talebinde bulundukları mektuplar göndererek onları seçimlerde oy kullanmaya davet ederken, bazı adayların seçmenlere 20 ila 100 dinar arasında değişen miktarlarda paralar göndererek onların oylarını satın almaya çalıştıkları ortaya çıktı. Bağımsız bir resmi kurum olan Ulusal İnsan Hakları Merkezi bu durumu Bağımsız Seçim Komisyonu’na belgelendirirken, Şarku’l Avsat’ın ulaştığı bazı haberlere göre Seçim Komisyonu bazı davaları Ürdün savcılığına götürdü. Ulusal İnsan hakları Merkezi ayrıca dün yaptığı açıklamada, seçim sürecinde yaşanan bir dizi ihlali belgeledi. Söz konusu ihlallerin en önemlisi olan oy satın alma olgusunun Remse, Medeba ve Amman bölgelerindeki bazı seçim merkezlerinde yaygın olduğunu ortaya koydu. Sivil toplum kuruluşu olan Seçim İzleme Birliği, Bağımsız Seçim Komisyonu’nun oy satın alma videolarında görüntülenen bir grup adayın savcılığa yönlendirildiğini ve seçim sürecinde konuyla ilgili 863 kayıt oluşturulduğunu doğruladı.
Listelerin nihai sonuçlara göre parlamento seçimlerine 294 aday listesi gösterilirken, bu listelerde yer alan aday sayısı 1314’ü erkek, 360’ı kadın olmak üzere 1674 adaya ulaştı. Adaylar 23 seçim bölgesinde 130 sandalyeyi doldurmak için yarıştı.
Yüzde 2.2 milyonu erkek, 2.4 milyonu kadın olmak üzere yaklaşık 4.68 milyon seçmen, isimlerinin yer aldığı kesin listelerin kabul edilmesinden sonra mevcut parlamento seçimlerinde oy kullanma hakkına sahip oldu. Öte yandan, Krallığın dört bir yanındaki 1824 ayrı seçim merkezinde, 3 bin 842’si erkekler, 4 bin 219’u kadınlar için olmak üzere 8 bin 61 sandık kullanıldı.
Ürdün makamları dün akşam, saat 22.00’dan başlayarak önümüzdeki Pazar sabahına kadar devam edecek olan kapsamlı sokağa çıkma yasağını yürürlüğe koydu. Hükümetin sokağa çıkma yasağını uygulama kararı, Çarşamba, Perşembe, Cuma ve Cumartesi günlerinde seçimlerin kesin sonuçlarının açıklanmasından önce geliyor. Bu karar, sonuçların açıklanmasından sonra kazanan adayların tebrik edilmesi gibi meydana gelebilecek toplanmaları önlemek ve seçim sonuçlarına itiraz bağlamında herhangi bir protestoya mahal vermemek ve böylece koronavirüs salgınının yayılmasını önlemek bağlamında geliyor.



Kuşatma altındaki el-Faşir, savaş ve açlıkla mücadele ediyor

Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)
Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)
TT

Kuşatma altındaki el-Faşir, savaş ve açlıkla mücadele ediyor

Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)
Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)

Sudan'ın batısında bulunan Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir'deki sivillerin durumu, gıda, su ve tıbbi tedaviye erişimin giderek zorlaşmasıyla daha da kötüleşiyor. Açlık ve devam eden çatışmalar, Nisan 2024'ten bu yana şehirde mahsur kalan on binlerce insanın kaderini tehdit ediyor. Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) her geçen gün kötüleşen insani durumun ortasında, gıda maddelerinin şehre girdiği tüm geçitleri ve yolları kapatıyor; temel gıda maddeleri ve yakıt tedarik etme girişimlerini engelliyor.

El-Faşir'deki kaynaklar, HDK’nin her gün pazarları ve hayati tesisleri ağır topçu ateşine tutması nedeniyle büyük marketlerin kapılarını kapatmasının ardından sivillerin büyük zorluklarla gıda temin ettiğini söyledi. Şarku’l Avsat’a konuşan kaynaklar, “Siviller, mısır unu, şeker, yağ ve sabun gibi temel gıda maddelerini satın almak için meskûn mahallelerdeki küçük marketlere güveniyor” dedi.

Devam eden kuşatmanın bir sonucu olarak, bölge sakinlerinin alım gücü azaldı ve yüksek fiyatlar nedeniyle az miktarda yiyecek bile alamaz hale geldiler.

Bir bölge sakini, banka yoluyla ödeme yapıldığında fiyatların iki katına çıktığını, nakit ödeme yapıldığında ise fiyatların düştüğünü ve çok sayıda bölge sakininin yüksek fiyatlar nedeniyle el-Faşir'den kaçtığını belirtti. Birçok sebze ve meyve türü bir yılı aşkın süredir şehrin pazarlarında bulunmuyor.

Gıda kaçakçılığı

Bazı kent sakinlerine göre, el-Faşir'e mal ve eşya sokmanın tek yolu eşek ve deve gibi hayvanları kullanarak kaçakçılık yapmak, ancak bu da riskli. Çünkü HDK militanları tarafından durduruluyorlar ve çoğu zaman mallara el konuluyor.

VFGHY
Sudanlılar savaştan kaçmak için Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir’in eteklerinde bulunan Ebu Şuk Mülteci Kampı’na sığınıyor. (AP)

Şehir sakinlerinin çoğunluğu, günde darı unu ve mısırdan yapılan tek bir ana öğünle yetiniyor ve ellerinde başka bir şey olmayabiliyor.

Geleneksel yeraltı kuyularından yeterli miktarda içme suyu temin edilse de, bir varilin fiyatının 8 bin Sudan cüneyhini aşması vatandaşların sıkıntılarını artırıyor.

Günde bir öğün ücretsiz yemek sağlayan aşevlerine bağımlı hale gelen ailelerin sayısı her geçen gün artıyor; bazen bu yemekler ihtiyaç sahibi ailelerin sayısına yetmiyor. El-Faşir'deki bazı vatandaşlar, kuşatma altında bulunan kentteki insani durumun özellikle çocuklar, kadınlar ve yaşlılar için ciddi bir zorluk derecesine ulaştığını, yetersiz beslenme nedeniyle zayıf vücutlarının bunu kanıtladığını bildirdi.

Yerlerinden edilen insanlar HDK ve müttefikleri tarafından öldürmeye varan ciddi ihlallere maruz kaldıkları için el-Faşir'den kaçmak da güvenli değil. Bölge sakinleri, kuşatmanın devam etmesi ve el-Faşir'e insani erişimin açılmaması halinde, sonbahar mevsimine girilmesi ve vatandaşların tarım yapamaması nedeniyle durumun daha da kötüleşeceğinden korkuyor.

Saha durumu

El-Faşir'deki geniş alanlar, son birkaç gün içinde siviller arasında onlarca ölüm ve yaralanmaya neden olan, bazıları konutları hedef alan yoğun topçu bombardımanına ve insansız hava aracı (İHA) saldırılarına tanık oluyor.

Yerel kaynaklar, ordunun geçtiğimiz aylarda HDK tarafından el-Faşir'e düzenlenen onlarca saldırıyı püskürtmeyi başardığını bildirdi. El-Faşir sakinleri, Birleşmiş Milletler (BM) ve yardım kuruluşlarının insani yardımın ihtiyaç sahibi sivillere ulaşmasına izin vermesi için HDK üzerinde daha fazla baskı kurmasını bekliyor.

Yerel bir gönüllü grubu olan el-Faşir Direniş Komiteleri Koordinasyonu, çatışmaların ortasında kalan on binlerce masum insanın çektiği acılara son vermek için orduyu şehir üzerindeki kuşatmayı kaldırmaya çağırıyor.

CDFG
Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir'deki Hızlı Destek Kuvvetleri mensupları (Arşiv - Telegram)

Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan kısa bir süre önce BM Genel Sekreteri Antonio Guterres'in talebi üzerine kentte bir hafta süreyle insani ateşkes yapılmasını kabul etti, ancak HDK bu konuda kendileriyle herhangi bir temas kurulmadığını belirtti.

HDK'ye göre el-Faşir kentinde şu anda siviller bulunmuyor; kentte bulunanlar ordu ve müttefik silahlı gruplara mensup savaşçılar.

Geçtiğimiz haziran ayında BM Güvenlik Konseyi, bir yıldan uzun bir süredir HDK tarafından kuşatma altında tutulan ve ordunun geniş ve yoğun nüfuslu Darfur bölgesindeki son kalesi olan el-Faşir üzerindeki kuşatmanın kaldırılması için bir karar almıştı.