Mısır ve Yunanistan, ABD’nin Doğu Akdeniz’e ‘daha kararlı’ müdahale etmesini bekliyor

Mısır Cumhurbaşkanı ve Yunanistan Başbakanı dün Atina’da bir araya geldi. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Mısır Cumhurbaşkanı ve Yunanistan Başbakanı dün Atina’da bir araya geldi. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
TT

Mısır ve Yunanistan, ABD’nin Doğu Akdeniz’e ‘daha kararlı’ müdahale etmesini bekliyor

Mısır Cumhurbaşkanı ve Yunanistan Başbakanı dün Atina’da bir araya geldi. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Mısır Cumhurbaşkanı ve Yunanistan Başbakanı dün Atina’da bir araya geldi. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)

Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis, Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi ile yaptığı ikili görüşmede, ABD Başkanı seçilen Joe Biden döneminde ABD’nin Doğu Akdeniz’e daha fazla müdahale etmesini beklediğini kaydetti.
Sisi birkaç gün sürecek  Atina ziyaretine başladı. sürecek. Bu ziyaret, 21 Ekim’de Kıbrıs Rum Kesimi’nin başkenti Nicosia’nın ev sahipliğinde Yunanistan, Mısır ve Kıbrıs arasında düzenlenen üçlü zirvenin ardından geldi. Zirveye katılan tarafların liderleri Türkiye’nin Doğu Akdeniz bölgesindeki müdahalelerini engelleme taahhüdünde bulunmuştu.
Sisi, dün Miçotakis ile düzenlediği ortak basın toplantısında, “İki ülkenin Doğu Akdeniz bölgesindeki ortak çıkarları ve pozisyonları ışığında, Yunanistan ile çeşitli düzeylerde işbirliği mekanizmalarını en üst düzeye çıkarmak için çalışmanın önemli olduğunu” söyledi. Sisi, “Doğu Akdeniz Gaz Forumu, bu bağlamda bölge ülkeleri arasında enerji ve doğalgaz alanında işbirliği ve yatırım ufukları açacak en önemli araçlardan biridir” dedi.
Mısır ve Yunanistan Ağustos’ta deniz yetki alanları anlaşması imzalamıştı. İki ülke bu anlaşmadan bir ay sonra, 4 ülkeyi daha yanına alarak, bölgesel örgüt özelliği taşıyan ve merkezi Kahire’de bulunan Doğu Akdeniz Gaz Forumu’nu başlattılar.
Sisi dünkü açıklamasında, Yunanistan ile ilişkileri, son birkaç yıldır çeşitli bölgesel ve uluslararası meseleler üzerinde sürekli ve düzenli siyasi istişarelere ek olarak, gerek ikili çerçevede gerekse iki ülkeyi Kıbrıs ile bir araya getiren üçlü işbirliği mekanizması aracılığıyla eşi görülmemiş bir şekilde geliştirme konusundaki ortak kararlılığa vurgu yaptı.
Doğu Akdeniz’deki duruma değinen Sisi, “Provokasyonlar, uluslararası hukuk kurallarını ihlal eden tek taraflı uygulamalar, terörist ve radikal grupları destekleyen ideolojik politikaların ihlalinin arka planında son zamanlardaki tırmanış göz önüne alındığında; Bir yandan ulusal güvenlik gereksinimlerimizi koruyacak, diğer yandan mevcut doğal kaynakların kullanımına imkan verecek ve düşmanın pozisyonunu dayatmasını önleyecek şekilde, bölgesel istikrarı ve güvenliği tehdit edebilecek her şeyi engellemek için tüm dost ülkelerle birlikte aramızdaki dayanışmayı sürdürmeyi kabul ediyoruz” ifadesini kullandı.
Miçotakis, “Mısır, sadece Arap dünyası için ve hatta Afrika düzeyinde değil, aynı zamanda Avrupa'nın da büyük bir müttefikidir” diyerek, ülkesinin Mısır ile Avrupa Birliği arasındaki ilişkileri derinleştirmek için destekleyici olmaya devam edeceğini belirtti.
Yunanistan Başbakanı Miçotakis, “Bölgemizde gerçekleşen enerji işbirliğinden çok bahsettik ... Mısır bu alanda önemli bir rol oynuyor. Her ülke bölgede kabul edilebilir ve bu ittifaka çok önemli bir şartla katkı sağlayabilir o da sorunlardan uzaklaşması ve uluslararası meşruiyete saygı duymasıdır. Elbette burada, liderlerinin iyi komşuluk ilişkilerine dönmesi ve saldırganlığı bırakması gereken Türkiye'ye işaret ediyorum” dedi.
Miçotakis, Yunanistan ve Mısır’ın bölgede işbirliği ve barış için bir örnek teşkil ettiğini belirterek, bu örnekliğin iki ülke arasındaki deniz sınırını (kısmen de olsa) belirleme amacıyla imzalanan son anlaşma ve iki tarafın bu anlaşmayı genişletmek için istişareleri sürdürme ve genişletme konusundaki ortak kararlılığıyla taçlandırıldığını söyledi.
Joe Biden’ın son ABD seçimlerini kazanmasının ardından ABD-Yunanistan ilişkilerinin her alanda daha da güçlenmesini ümit ettiğini belirten Miçotakis, başkan seçilen Biden’ın bu hassas bölgede barışın yayılmasına katkıda bulunacağını çünkü Biden’ın on yıllardır bu bölgeyi takip ettiğini kaydetti.
Miçotakis ayrıca ülkesinin bölgedeki tüm ortaklarıyla birlikte ABD’nin temel bir aktör ve NATO’daki bir lider olarak ana rolüne dönmesini memnuniyetle karşılayacağını ifade etti. Miçotakis, “Yunanistan ve Mısır, ABD’nin Doğu Akdeniz ve Ortadoğu’da yaşananlara katkıda bulunmasını olumlu bir şekilde karşılayacaklardır.
Yunanistan Cumhurbaşkanı Katerina Sakellaropulu, Mısırlı mevkidaşı Sisi ile görüşmesinde Türkiye’nin bölgede ve Doğu Akdeniz’deki tehlikeli tırmanışını ele adlığını dile getirdi.
Sisi, Mısır’ın Doğu Akdeniz’de veya Yunanistan’ın uluslararası normlara ve yasalara göre deniz sınırında yaşanan her türlü provokasyona karşı Atina’nın yanında olduğunu vurgulayarak, Mısır ve Yunanistan arasında imzalanan deniz yetki alanları anlaşmasının iki ülke arasındaki iyimserliğin ve ilişkilerin gücünü yansıttığını söyledi.
Yunanistan Cumhurbaşkanı Sakellaropulu, Sisi ile dün yaptığı görüşmede, “Sizinle, Türkiye'nin bölgede tehlikeli tırmanışı ve devam eden ihlalleri hakkında konuşacağım” diyerek, Ağustos ayında Mısır ve Yunanistan arasında imzalanan deniz yetki alanları anlaşmasının “sadece iki ülke arasındaki sınırların korunması için değil, genel olarak bölgenin korunması için oldukça önemli bir mesele olduğunu” belirtti.



Libya'daki ‘Rus nüfuzu’ ABD Özel Temsilcisi’nin güney ziyaretini gölgede bıraktı

ABD Libya Büyükelçiliği heyetinin Sebha'yı ziyaretinden (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)
ABD Libya Büyükelçiliği heyetinin Sebha'yı ziyaretinden (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)
TT

Libya'daki ‘Rus nüfuzu’ ABD Özel Temsilcisi’nin güney ziyaretini gölgede bıraktı

ABD Libya Büyükelçiliği heyetinin Sebha'yı ziyaretinden (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)
ABD Libya Büyükelçiliği heyetinin Sebha'yı ziyaretinden (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)

Libya'daki ‘Rus nüfuzu’, Libyalı analistlerin ABD Özel Temsilcisi Richard Norland'ın Libya'nın güneyine yaptığı benzeri görülmemiş ziyaretin sonuçlarına ilişkin değerlendirmelerini gölgede bıraktı.

Norland'ın bu hafta başında güneydeki Sebha kentinde Mareşal Halife Hafter'in oğlu Saddam Hafter ile yaptığı görüşmelerin ayrıntıları yeterince açıklanmadı. Ancak gözlemciler Norland'ın Sebha'ya yaptığı ziyaretin ‘sembolik’ olduğunu bildirdi. Derne Üniversitesi'nde siyaset bilimi profesörü olan Yusuf el-Farisi, söz konusu ziyaretin ‘önceki güvensizlik dalgalarının ardından istikrarlı güvenlik koşulları ışığında bir ABD yetkilisinin güney kentine yaptığı ilk ziyaret’ olduğunu belirtti.

cdvfg
ABD'nin Libya Özel Temsilcisi Richard Norland, Sebha ziyareti sırasında gerçekleşen görüşmede konuşurken (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)

Johns Hopkins Üniversitesi Dış Politika Enstitüsü üyesi Hafız el-Guveyl'e göre, Libya'ya yönelik on yıllık stratejik planın ve Rus nüfuzunu sınırlama girişimlerinin gölgeleri, ABD Özel Temsilcisi’nin Güney Libya ziyaretinde de kendisini gösterdi. El-Guveyl'e göre Rusya'nın Libya'nın güneyindeki nüfuzunu arttırması, ABD'nin kırılgan bölgelere yönelik stratejisinden ve Norland'ın ziyaretinden daha uzak değil. Bu noktada, geçtiğimiz mart ayından bu yana Rus askeri kargo uçaklarının ülkenin güneyinde yer alan Brak eş-Şati Üssü’ne yönelik birden fazla hava ikmalinden söz eden sızıntıların ortaya çıktığını da belirtmek gerekir.

Xujık8
Libya Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid ed-Dibeybe ile CIA Direktörü William Burns arasında Trablus'ta daha önce yapılan bir görüşmeden (UBH)

İki yıldan kısa bir süre önce Biden yönetimi, ‘Çatışmayı Önlemek ve İstikrarı Teşvik Etmek için ABD Stratejisi - Libya için On Yıllık Stratejik Plan’ olarak bilinen planı başlattı. Bu plan, diğer hususların yanı sıra, Libya'nın tarihsel olarak marjinalleştirilmiş güneyini ulusal yapılara entegre etmeyi, daha geniş bir birleşmeye yol açmayı ve güney sınırını güvence altına almayı amaçlıyor.

Norland, Hafter'le görüştükten sonra Libya'nın güneyinin istikrara kavuşturulması, Libya'nın egemenliğinin korunması ve bölünmelerin aşılmasında oynadığı hayati rol hakkında genel bir konuşma yapmakla yetindi. Trablus Üniversitesi’nde siyaset bilimi profesörü olan Dr. Ahmed el-Atraş'a göre söz konusu ziyaret Moskova'nın nüfuz mücadelesi ve Rusya'nın bölgedeki genişlemesini keşfetme bağlamının ötesine geçemeyebilir.

Diğer yandan Norland’ın Libya'nın güvenlik kurumlarını birleştirme çabalarını ülkenin dört bir yanından Libyalı askeri liderlerle ilişki kurarak desteklemekten bahsetmesi de dikkat çekiyor. El-Atraş Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada, bu ziyaretin gerçekleri gizlemek için yapıldığını belirtti. El-Atraş’a göre bu ziyaret öncelikle Moskova'yı hedef alıyor ve ülkenin batısından sorumlu İçişleri Bakanı İmad et-Trablusi ile Saddam arasında daha önce yapılan ve tek taraflı bir eylem olan görüşmeye dayanan vizyonları önemsizleştiriyor.

 sc
Rusya Savunma Bakanı Yardımcısı ve Rus hükümetinden üst düzey bir heyetin daha önce Bingazi'ye yaptığı ziyaretten (Şarku’l Avsat)

Öte yandan bir grup analist, Çin'in Libya'daki faaliyetlerinin genişlemesine ilişkin ABD'nin güçlü endişelerinden bahsetti. Siyasi analist İzzeddin Akil'e göre güney Libya, Çin İpek Yolu'nun kesilmesinde önemli bir istasyon olabilir ve aynı zamanda Afrika'da Çinlileri rahatsız etmek ve onlara karşı koymak için bir üs olarak kullanılabilir.

Akil, Washington yönetiminin Trablus Büyükelçisi olarak atanması planlanan Amerikalı diplomat Jennifer Gavito'nun brifinginde Çin hakkında söylenenleri esas aldı.

Gavito geçtiğimiz haziran ayında Senato Dış İlişkiler Komitesi önünde yaptığı açıklamada, Çin'le bağlantılı şirketlerin Libya'da bilgi ve iletişim teknolojileri sektöründe gösterdikleri derin başarılar konusunda uyarıda bulundu.

Infra Global Partners Vakfı danışmanı Jonathan Bass, Pekin'in Mareşal Halife Hafter'e verdiği desteğe işaret ederek, Çin'in daha önce eski Libya Başbakanı Fethi Başağa döneminde çok cazip koşullarla ülkenin güneyinde Libya altını çıkarma hakkını elde ettiğini söyledi.

Sahel bölgesinin son iki yılda Fransa'ya sadık bazı yerleşik rejimlerin devrilmesine tanık olması ve Rusya'nın yeni rejimlerin müttefiki olarak bölgeye müdahil olması da dikkat çekiyor.

Norland'ın Sebha'yı ziyaretinden bir gün sonra Rusya'nın Libya Büyükelçisi Aydar Aganin'in Rus askeri kamyonu Ural'ın direksiyonuna geçmesi ve Ural’ın Libya pazarına girişini kutlaması da önemli bir noktaydı.