Hafter tarafı: 'Katar ve Türkiye barış sürecini ‘sabote etmeye’ çalışıyor'

LUO’nun askeri birlikleri, polis güçlerini desteklemek çin Bingazi çevresinde devriye atıyor (Askeri Bilgi Bürosu)
LUO’nun askeri birlikleri, polis güçlerini desteklemek çin Bingazi çevresinde devriye atıyor (Askeri Bilgi Bürosu)
TT

Hafter tarafı: 'Katar ve Türkiye barış sürecini ‘sabote etmeye’ çalışıyor'

LUO’nun askeri birlikleri, polis güçlerini desteklemek çin Bingazi çevresinde devriye atıyor (Askeri Bilgi Bürosu)
LUO’nun askeri birlikleri, polis güçlerini desteklemek çin Bingazi çevresinde devriye atıyor (Askeri Bilgi Bürosu)

General Halife Hafter komutasındaki Libya Ulusal Ordusu (LUO), Katar ve Türkiye’yi Birleşmiş Milletler’in (BM) ülkede yürüttüğü barış sürecini ‘sabote etmeye’ çalışmakla suçladı. Öte yandan Fayiz es-Serrac başkanlığındaki Ulusal Mutabakat Hükümeti, Doha ile yeni bir askeri anlaşama imzaladı.
UMH Savunma Bakanı Selahaddin en-Nemruş, Katar ve Libya’nın savunma ve içişleri bakanlarının Doha’da bir araya gelerek, Libya krizindeki son gelişmeler ve Doha'nın güvenlik ve istikrarın artırılmasındaki rolünü ele aldığını açıkladı. Nemruş, açıklamada ayrıntıya yer vermeden iki ülkenin savunma bakanlıkları arasında eğitim ve kabiliyet geliştirme konusunda bir işbirliği protokolü imzalandığını söyledi.
Ancak yerel basın kuruluşları ve LUO’ya yakın kaynaklar, anlaşmanın Katar’a özellikle de ülkenin batısındaki Mısrata kentinde UMH güçlerinin askeri karargahlarında askeri varlık ve lojistik tesisler sağlanmasını içerdiğini söyledi.
UMH Savunma Bakanlığı Ofisi tarafından yayınlanan fotoğrafta, Nemruş, Katar ziyareti sırasında UMH Özel Kuvvetler Komutanı Hamad Abdullah bin Futays el-Merri’nin yanında görünüyordu. Merri, 2011 yılında Libya’nın eski Devlet Başkanı Muammer Kaddafi rejimini devirmede önemli rol oynamıştı. Bakanlık tarafından yayınlanan fotoğraflarda,  Katar Müşterek Özel Kuvvetlerin karargahını gezdikten sonra Merri’ye bir hediye verdiği görüldü.
Öte yandan UMH tarafından gerçekleştirilen Öfke Volkanı Operasyonu odası, Cufra hava üssünün uydu görüntüsünü yayınladı.  Bu fotoğraflarda, Eylül ayında inşa edilmeye başlanan pistin yanındaki üssün içinde kazılar ve yeni noktaların inşası tespit edildi.

LUO’dan suçlama
Öte yandan dün sabah yaptığı kısa bir açıklamayla suikast söylentilerini reddeden LUO Motivasyon Dairesi Başkanı Tümgeneral Halid el-Mahcub, Katar ve Türkiye’yi Libya’daki askeri gidişatı engellemekle suladı.
Mahcub, geçtiğimiz Perşembe günü yaptığı açıklamada, “İhvan-ı Müslimin (Müslüman Kardeşler) örgütüne bağlı bazı oluşumlar Libya'da ateşkes anlaşmasını engellemeye çalışıyor. Sirte-Cufra hattında herhangi bir askeri harekat bulunmuyor” ifadelerini kullandı. Mahcub,  milislerin Katar ve Türkiye’den destek aldığını söyleyerek ordunun hala ateşkeste kararlı olduğunu vurguladı.
LUO’ya bağlı Libya Haber Ajansı’na açıklamalarda bulunan Mahcub, İhvan-ı Müslimin’i özellikle de Bingazi kentinin güvenlik açısından istikrarsız olduğu yanılsaması oluşturmak için söylentiler yaymak ve kafa karışıklığı yaratmak için sistematik bir karalama çalışması yürütmekle suçladı.
UMH heyeti, 5 + 5 ortak askeri komite ilk toplantısını Sirte'deki yeni karargahında tamamladıktan sonra LUO heyeti tarafından uğurlanarak Sidre Havalimanı’ndan başkent Trablus'taki Mitiga Havalimanı'na gitmek üzere ayrıldı. Bu yılın başından beri altıncısı düzenlenen toplantı yabancı ve paralı güçlerin Libya’dan çekilmesi için adımlar atılması konusunda bir anlaşmaya varılarak sonlandırıldı.
Komite dün akşam düzenlediği basın toplantısında, sahil yolunun açılması ve vatandaşların kolay hareket etmesini sağlamak için gerekli olan her şeyin alınmasıyla bunun ilk aşaması üzerinde anlaşmaya varıldığını açıkladı. Komite ayrıca bir an önce tekrar toplanma kararı aldı. Komite, ‘koşulların hassasiyeti’ nedeniyle gazetecilerin sorularını yanıtlamayı reddetti.
BM Misyonunun Güvenlik Kurumlarını Destekleme Dairesi Başkanı Salim Raad, iki tarafın ‘sahil yolunu vatandaşların geçişine izin verecek bir mesafeden boşaltmaya başlama’ konusunda anlaştıklarını açıkladıkları sonuç bildirisini okudu. Tüm paralı askerler ve yabancı savaşçıların sahil yolunu açarak hedeflenen bölgeden çıkarılıp Trablus ve Bingazi'de toplanmasının hedeflendiğini bildiren Raad, bir sonraki aşamada Libya topraklarından ayrılma faaliyetlerinin başlamasının planlandığını ifade etti.
Öte yandan LUO, dün akşam, Bingazi'de Ortak Güvenlik Komitesi tarafından başlatılan operasyonda tüm askeri birliklerinin İçişleri Bakanlığı'na destek için harekete geçeceğini duyurdu. Açıklamada bu hareketin, Bingazi kentinde güvenliği sağlamak, suçu ortadan kaldırmak, tüm fail ve haydutları tutuklamak amacıyla doğrudan Ordu Başkomutanı'nın yönlendirmesi altında gerçekleştirileceğine işaret edildi.



Netanyahu ‘ateşkes’ müzakerelerine rağmen neden İsrail ordusundan Gazze'yi işgal planı yapmasını istiyor?

Netanyahu, Kabinet toplatısına başkanlık ederken (Arşiv - DPA)
Netanyahu, Kabinet toplatısına başkanlık ederken (Arşiv - DPA)
TT

Netanyahu ‘ateşkes’ müzakerelerine rağmen neden İsrail ordusundan Gazze'yi işgal planı yapmasını istiyor?

Netanyahu, Kabinet toplatısına başkanlık ederken (Arşiv - DPA)
Netanyahu, Kabinet toplatısına başkanlık ederken (Arşiv - DPA)

Hamas Hareketi ve İsrail’den müzakereciler Katar’ın başkenti Doha'da Gazze'de ateşkes konusunda dolaylı müzakerelere başlamaya hazırlanırken, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ordusundan Gazze'yi işgal etmek için bir plan hazırlamasını istedi.

Netanyahu'nun adamları, cumartesi akşamı savaşı yönetmek için yapılan güvenlik toplantılarında yaşananları sızdırdılar. Toplantıda şiddetli tartışmalar, bağırışmalar ve masaya vurmalar yaşandığını söylediler. Ayrıca Başbakan’ın Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir'e Gazze'yi işgal etmek için bir plan hazırlamasını ve ateşkesin ilan edilmesi muhtemel görünen Washington ziyaretinden döndükten sonra kendisine sunması talimatı verdiğini aktardılar.

İsrailli analistler bu sızıntının amacına ilişkin farklı görüşlere sahipler. Bazıları, bunun sadece ‘Hamas liderliğine Doha turunda önerileri kabul etmesi için son anda baskı yapmayı amaçladığını’ bazıları ise Netanyahu'nun ‘hükümetin kendisine Gazze'yi işgal etmesi ve Filistinlilere karşı şiddetli operasyonlarının dozunu artırması için baskı uyguladığını sızdıran ordu kademesine öfkesini göstermeyi amaçladığını’ söylediler.

Üçüncü bir analist grubu ise bu gidişatın ‘hükümetin ateşkesi reddetme tutumunun gerçeğini’ yansıttığı görüşündeydi.

Birden fazla sebep

Ancak tüm bu nedenlerin bir araya gelmesi Netanyahu'nun Zamir'den taleplerinin arkasında yatan neden gibi görünüyor. Netanyahu, Hamas'a baskı uygulayarak kalıcı ateşkes şartından vazgeçmesinin yanı sıra (Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir ve Maliye Bakanı Bezalel Smotrich’in temsil ettiği) Dini Siyonizm akımının hükümetten çekilmemesi için işgal ve sürgün tehdidini masada tutmak ve böylece sağcı tabanını memnun etmek istiyor.

Jfkfjf
İsrail Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir, Kudüs'ün eski kentinde dolaşıyor (Arşiv - Reuters)

Son olarak Netanyahu, ordunun kendini savunma konumunda kalmasını istiyor ve başarısızlıkla suçlanmaktan korkuyor. Ayrıca, ABD Başkanı Donald Trump’a da Netanyahu’nun kendisi gibi ‘sadece güç yoluyla barış istediği’ mesajını veriyor.

Toplantıda neler oldu?

Toplantı, ateşkes anlaşmasına varılamaması durumunda askeri planların görüşülmesi üzerineydi. İsrail merkezli televizyon kanalı Kanal 12'nin haberine göre toplantı, İsrail ordusunun ‘Gideon'un Arabaları Operasyonu’nun hedeflerine ulaşmaya yaklaştığını açıklamasının ardından, ‘savaşın, rehineleri kurtarma ve Hamas'ı hezimete uğratma hedeflerini gerçekleştirmek amacıyla siyasi düzeyde sunacağı çeşitli olasılıkların ve planların ortaya çıkmasının ardından gerçekleşti.

Kanal 12, toplantıda Başbakan Netanyahu ile Genelkurmay Başkanı Zamir arasında sert bir tartışma yaşandığını, bakanlar Ben Gvir ve Smotrich'in ise başbakanı desteklediğini bildirdi.

Ben Gvir ve Smotrich'in Genelkurmay Başkanı'nı siyasi düzeydeki tavsiyeleri uygulamamakla suçladığını aktaran Kanal 12, Genelkurmay Başkanı'nın ise “Gazze'de oyalanacak zaman yok... Sözlerinize dikkat edin. Savaşlarda askerler ölüyor” şeklinde yanıt verdiğini kaydetti.

Toplantı sırasında Netanyahu'nun sesini yükselterek masaya yumruğunu vurduğunu ve Gazze halkı için geniş çaplı bir tahliye planı hazırlanarak onların Gazze'nin güneyine yerleştirilmesini talep ettiğini iddia eden Kanal 12’ye göre Netanyahu, “Taviz vermeyeceğim. Hamas hiçbir koşulda Gazze'de kalmayacak” dedi.

Kanal 12 ayrıca Genelkurmay Başkanı Zamir’in İsrail'in Gazze halkı üzerinde kontrolünü sürdürmesine karşı çıktığını ve kontrolün kaybedileceği konusunda uyardığını bildirdi.

İsrail Genelkurmay Başkanı toplantıda, “Askeri yönetim mi istiyorsunuz? İki milyon aç ve aşağılanmış insanı kim yönetecek?” diye sordu. Bunun üzerine Netanyahu yüksek sesle “Ordu ve İsrail Devleti” yanıtını verdi ve ardından “Askeri yönetim istemiyorum, ancak Hamas'ı hiçbir şekilde kabul etmeyeceğim” diye ekledi.

Zamir, Netanyahu'nun sözlerine “Bunu konuşmalıyız, bu konuda anlaşamadık. Aç ve öfkeli insanları kontrol etmek, kontrolün kaybedilmesine ve ordunun saldırıya uğramasına yol açabilir” diye yanıt verdi. Zamir ayrıca, bu planın İsrail ekonomisi ve toplumu üzerinde muazzam etkileri olacağını ve düzenli ve yedek kuvvetlerin konuşlandırılması açısından büyük kaynaklar gerektireceğini belirtti.

Netanyahu, toplantı sırasında Zamir'den, ABD Başkanı Donald Trump ile Gazze ve İran konusunda görüşmeler yapmak üzere Washington'a gittikten sonra geri dönene kadar Gazze Şeridi için tahliye planı hazırlamasını istedi. Netanyahu, hafta sonuna kadar Washington'da kalacak.

Zafer pozu arayışı

İsrail ordusu Gazze'deki operasyonlarını korkunç bir şekilde yoğunlaştırdı. Çünkü savaşı güçlü bir zafer pozuyla bitirmek istiyor.

Şimdiye kadar onun Lübnan, Suriye ve İran cephelerinde ‘başarılı’, ancak Gazze cephesinde ‘başarısız’ olduğu yönünde bir tablo ortaya çıktı. Savaşın Hamas'a ağır darbeler indirilmeden sona ermesini hayal edemeyen İsrail ordusu, Gazze'de şimdiye kadar elde ettiği başarıların hükümet tarafından siyasi kazanca dönüştürülmesi için yeterli olduğuna inanıyor.

Netanyahu’nun öfkesinin sebebi de tam olarak bu eğilim. Çünkü bu durum topu kendi sahasına atıyor. Oysa sorumluluğu başkalarına yükleme konusunda gerçek bir usta olan Netanyahu 7 Ekim 2023’ten bu yana görevden aldığı çoğu komutan ve güvenlik yetkilisiyle de aynısını yapmıştı.

Hem Netanyahu hem de Zamir, Hamas'ın İsrail askerlerinin hayatına kasteden operasyonlarını sürdürmesinden dolayı bir miktar hayal kırıklığı yaşıyor. Halbuki Hamas büyük suikastlara uğramış, kalesi olan Gazze ile halkı katliama ve yıkıma maruz kalmıştı.

Kcjfj
Gazze'de yaralanan bir İsrail askerini taşıyan İsrail Hava Kuvvetleri askerleri, Ocak 2024 (AFP)

Ancak Genelkurmay Başkanı Zamir, Gazze'deki başarısızlıkları diğer cephelerdeki kazanımlarla telafi etmenin mümkün olduğunu düşünüyor. Savaşı bu aşamada sona erdirmeyi tercih eden Zamir, “Gazze'de kalmak bir kumar ve dünyanın en güçlü orduları bile işgalci örgütlerle savaşamaz” diyor.

Bununla birlikte Zamir, farklı bir görüşe sahip olsa bile siyasi liderliğin emirlerine uymaya hazır olduğunu söyledi.

Sızıntılar öfkeye neden oldu

Ancak sorun şu ki, Netanyahu'nun hükümetteki arkadaşları, sadece Ben-Gvir ve Smotrich değil, Likud Partisi’nden milletvekilleri ve bakanlar da Netanyahu'nun açıklamalarıyla yetinmiyor ve bunları Beyaz Saray'da olacakları örtbas etme girişimi olarak görüyorlar.

Bu yüzden pazar günü Zamir ve Netanyahu'yu eşit şekilde eleştiren açıklamalarda bulunan Smotrich, “Kabinet’ten sızdırılan bilgiler, devletin güvenliğini tehdit eden kabul edilemez bir durumdur ve buna bir son verilmeli” ifadelerini kullandı.

Jgjfj
Netanyahu ve Smotrich Kabinet toplantılarından birinde (Reuters)

İsrail Maliye Bakanı Smotrich, eleştşirilerini şöyle sürdürdü:

“Gerçek şu ki tüm cephelerdeki büyük başarılara rağmen, insani yardımların Hamas'a ulaşmasını engellemek konusunda Genelkurmay Başkanı görevini yerine getirmiyor ve siyasi liderliği Hamas'a yardım ulaştırmaya zorluyor. Bu yardımlar savaş sırasında düşmanın lojistik tedarikine dönüşüyor. Tüm saygımla, eleştirilerim aynı zamanda savaşın sürdüğü aylar boyunca siyasi düzeyde alınan kararları uygulamaya koyamayan ve ordunun üst düzey komutanlarına dayatamayan Başbakan’a da yöneliktir. Bu kararlar, Hamas'ı ortadan kaldırmak ve rehineleri geri almaktı.”