Kuzey Kore’de sigara içme yasağına Kim Jong-un uyacak mı?

Kuzey Kore lideri Kim Jong-un elinde sigara ile (Reuters-Arşiv)
Kuzey Kore lideri Kim Jong-un elinde sigara ile (Reuters-Arşiv)
TT

Kuzey Kore’de sigara içme yasağına Kim Jong-un uyacak mı?

Kuzey Kore lideri Kim Jong-un elinde sigara ile (Reuters-Arşiv)
Kuzey Kore lideri Kim Jong-un elinde sigara ile (Reuters-Arşiv)

Kuzey Kore, geçtiğimiz Perşembe günü Yüksek Halk Meclisi tarafından onaylandığı üzere, halka açık yerlerde sigara yasağı uygulamayı planlıyor.
Kuzey Kore resmi haber ajansı KCNA’ya göre Yüksek Halk Meclisi tarafından oy birliği ile kabul edilen karar, toplu taşıma araçları, siyasi ve ideolojik eğitim merkezleri, diğer eğitim kurumları, tiyatrolar, sinema salonları, sağlık tesisleri gibi belirli kamusal alanlarda sigara içmenin yasaklanmasını öngörüyor.
BBC’ye göre daha önce birçok kez sigara içerken görüntülenen Kuzey Kore lideri Kim Jong-un, halkına kötü örnek oluyor.
Kuzey Kore devlet medyasında, Kim’in fabrikaları denetlerken, füze mühendisleriyle konuşurken, metroda ve hatta okullar ile çocuk hastanelerini ziyaret ederken sık sık sigara içtiği görülüyor.
Bazı medya kuruluşları, Kim’in eşi Ri Sol-ju’nun onu sigarayı bırakmaya çağırdığını dinlemediğini bildirdi.

Yeni yasa nedir?
Kasım ayı başında kabul edilen Tütün Yasağı Yasası, tüm kurum, kuruluş ve vatandaşların insanların hayatları ve sağlığını korumak için uymaları gereken kuralları ortaya koyuyor.
Yasa, devlet tütün yasağı politikasının gerektirdiği şekilde sigara üretimi ve satışı ile sigara üzerindeki yasal ve sosyal denetimleri sıkılaştırıyor.

Sigara karşıtı kampanyalar
Kuzey Kore’nin sigara yasağı, 2005 yılında onayladığı Dünya Sağlık örgütü (WHO) Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi’ni imzaladıktan sonra düzenli bir olay haline geldi.
Kuzey Kore, dünyadaki en yüksek sigara içme oranlarından birine sahip. WHO verilerine göre, ülkede erkeklerin yaklaşık yarısı sigara içerken, kadınların hiçbiri sigara kullanmıyor.
Ülkenin Tütün Kontrol Kanunu kapsamında sigara paketlerine uyarı etiketleri konuldu ve halka açık alanlarda sigara içilmesine kısıtlamalar getirildi.
Devlet televizyonu, sabah ve akşam sigara içenleri ‘mantıksız’ insanlar olarak nitelendirdi.

Yüksek ölüm oranı
Tobacco Atlas verilerine göre, Kuzey Kore’de her yıl 71 bin 300’den fazla kişi tütün kullanımından kaynaklanan hastalıklar nedeniyle yaşamını kaybediyor.
25 milyonun biraz üzerinde bir ülke olan Avustralya’da ise yılda 22 bin 200 kişi aynı nedenle hayatını kaybediyor.



Afgan kadınlar gizli geçim yolları arıyor

2023'te verilen "Bir ay içinde güzellik salonları kapanacak" talimatı üzerine kadınlar zor durumda kaldı (AFP)
2023'te verilen "Bir ay içinde güzellik salonları kapanacak" talimatı üzerine kadınlar zor durumda kaldı (AFP)
TT

Afgan kadınlar gizli geçim yolları arıyor

2023'te verilen "Bir ay içinde güzellik salonları kapanacak" talimatı üzerine kadınlar zor durumda kaldı (AFP)
2023'te verilen "Bir ay içinde güzellik salonları kapanacak" talimatı üzerine kadınlar zor durumda kaldı (AFP)

ABD'nin Ağustos 2021'de Afganistan'dan çekilmesiyle önce Kabil'i daha sonra da ülkenin tamamını ele geçiren Taliban, Batı medyasında kadınlara yönelik yasaklarıyla konuşuluyor.

Washington Post, ailesinin geçimini sağlamak zorunda olan kadınların muhtemel cezaları da göze alarak gizli güzellik salonlarında faaliyetlerini sürdürdüğünü bildiriyor. 

22 yaşındaki Simin, otomobillerini evinden birkaç sokak ötede park etmelerini, devriye gezen askerlere dikkat etmelerini ve evine geldiklerinde kısık sesle seslenmelerini müşterilerinden istediğini anlatıyor. 

2020'de liseden mezun olduğunda hayallerini kalp cerrahlığının süslediğini ancak bunu gerçekleştiremeyince rotasını güzellik salonu işletmeciliğine çevirdiğini söylüyor:

Biz bu salonu o kadar büyük bir umut ve sevgiyle açtık ki… Kapatmamız gerektiği söylendiğinde ne hissettiğimi anlatacak herhangi bir kelime yok.

2021'de iktidarı yeniden ele geçiren Taliban, kadınların 6. sınıftan sonra eğitim almasını, devlet dairelerinde çalışmasını ve belirlenenlerin haricinde kıyafetler giymesini hızlıca yasakladı. 

Kuaförler ve güzellik salonlarının bir süre vitrinleri kapalı hizmet vermesine müsaade edilirken Simin de bu sektöre girmiş. 

Ancak Temmuz 2023'te alınan kararla birlikte ülkedeki yaklaşık 12 bin salon kapatılmak zorunda bırakıldı. 

Taliban makyaj, kaş aldırma ve peruğu hem "şeriata aykırı" buluyor hem de evlilik öncesi damat aileleri için maddi bir yük sayıyor.

Simin, babası ve erkek kardeşinin işsiz olması nedeniyle, gizli de olsa kız kardeşiyle birlikte hizmet vermeyi sürdürdüğünü belirtiyor:

Taliban bizi bulacak diye korkuyorum ama başka bir çarem yok. Ailemizin tek gelir kaynağı bu.

Taliban, Simin gibi kadınlara ne gibi cezalar verileceğini net bir şekilde açıklamadı. Birleşmiş Milletler raporları, 2023'te güzellik salonunu kapatmayan kadınların gözaltına alındığını bildiriyor. 

30 yaşındaki Sawita, Taliban'dan korkanlardan. Yasak üzerine salonunu kapatıp deri ürünlerine odaklanan bir terzi olmuş.

Tek başına engelli annesine ve 5 kardeşine bakmak zorunda kaldığını zira babasının da 8 yıl önce Taliban'ın düzenlediği bir intihar saldırısında öldüğünü aktarıyor. 

Kabil'deki bir bodrum katında diğer kadınlara nasıl ayakkabı ve çanta yapılacağını öğreten Sawita, o kadar az para kazanıyor ki ailesiyle birlikte tek odalı bir eve taşınmak zorunda kalmış:

Erken uyanıp Kuran okuduktan sonra kendi işime gittiğim eski hayatımı özlüyorum. Benim özgürlük anlayışım buydu.

Taliban, kadınları işgücünden çıkarma niyetini gizlemiyor. Çalışma ve Sosyal İşler Bakan Yardımcısı Mevleviddin Muhammed Hakbin, 2023'te "Afganların yüzde 95'i kadınlarının işe gitmesini istemiyor" derken geriye kalan yüzde 5'in beyinlerinin Batı tarafından yıkandığını savunmuştu. 

Son dönemdeyse cinsiyet ayrımcılığı politikalarına karşı çıkmayacak şekilde, kadınların "yalnızca onlara yönelik sektörlerde" çalışmasına izin veriliyor. 

Kadınlar erkeklerin giremediği pazarlar, okullar, hastaneler ve cezaevlerinde görev yapabiliyor. 

Fariba Nuri, bu durumdan memnun olanlardan. 50 yaşındaki girişimci, kadınlara pazar tezgahı açma gibi iş kurma tavsiyeleri veriyor. Taliban için "Bize çalışmamızı söylüyorlar ve yardımcı da oluyorlar" diyor. 

Bazı kadınlar da internet üzerinden ticarete başlamış. 23 yaşındaki Beheşta, kozmetik ürünleri ve takı sattığını anlatıyor. Ancak Donald Trump'ın iktidara gelişinin dış yardımları da azaltmasıyla birlikte ülkenin ekonomisi kötüye gidince onların da işleri azalmış.

Adını vermek istemeyen bir kadınsa eskiden Dünya Bankası'nda çalıştığını belirterek "İşe başvurmayı bıraktım. Burada umut kalmadı" ifadesini kullanıyor. 

Independent Türkçe, Washington Post, AP