Kuzey Kore’de sigara içme yasağına Kim Jong-un uyacak mı?

Kuzey Kore lideri Kim Jong-un elinde sigara ile (Reuters-Arşiv)
Kuzey Kore lideri Kim Jong-un elinde sigara ile (Reuters-Arşiv)
TT

Kuzey Kore’de sigara içme yasağına Kim Jong-un uyacak mı?

Kuzey Kore lideri Kim Jong-un elinde sigara ile (Reuters-Arşiv)
Kuzey Kore lideri Kim Jong-un elinde sigara ile (Reuters-Arşiv)

Kuzey Kore, geçtiğimiz Perşembe günü Yüksek Halk Meclisi tarafından onaylandığı üzere, halka açık yerlerde sigara yasağı uygulamayı planlıyor.
Kuzey Kore resmi haber ajansı KCNA’ya göre Yüksek Halk Meclisi tarafından oy birliği ile kabul edilen karar, toplu taşıma araçları, siyasi ve ideolojik eğitim merkezleri, diğer eğitim kurumları, tiyatrolar, sinema salonları, sağlık tesisleri gibi belirli kamusal alanlarda sigara içmenin yasaklanmasını öngörüyor.
BBC’ye göre daha önce birçok kez sigara içerken görüntülenen Kuzey Kore lideri Kim Jong-un, halkına kötü örnek oluyor.
Kuzey Kore devlet medyasında, Kim’in fabrikaları denetlerken, füze mühendisleriyle konuşurken, metroda ve hatta okullar ile çocuk hastanelerini ziyaret ederken sık sık sigara içtiği görülüyor.
Bazı medya kuruluşları, Kim’in eşi Ri Sol-ju’nun onu sigarayı bırakmaya çağırdığını dinlemediğini bildirdi.

Yeni yasa nedir?
Kasım ayı başında kabul edilen Tütün Yasağı Yasası, tüm kurum, kuruluş ve vatandaşların insanların hayatları ve sağlığını korumak için uymaları gereken kuralları ortaya koyuyor.
Yasa, devlet tütün yasağı politikasının gerektirdiği şekilde sigara üretimi ve satışı ile sigara üzerindeki yasal ve sosyal denetimleri sıkılaştırıyor.

Sigara karşıtı kampanyalar
Kuzey Kore’nin sigara yasağı, 2005 yılında onayladığı Dünya Sağlık örgütü (WHO) Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi’ni imzaladıktan sonra düzenli bir olay haline geldi.
Kuzey Kore, dünyadaki en yüksek sigara içme oranlarından birine sahip. WHO verilerine göre, ülkede erkeklerin yaklaşık yarısı sigara içerken, kadınların hiçbiri sigara kullanmıyor.
Ülkenin Tütün Kontrol Kanunu kapsamında sigara paketlerine uyarı etiketleri konuldu ve halka açık alanlarda sigara içilmesine kısıtlamalar getirildi.
Devlet televizyonu, sabah ve akşam sigara içenleri ‘mantıksız’ insanlar olarak nitelendirdi.

Yüksek ölüm oranı
Tobacco Atlas verilerine göre, Kuzey Kore’de her yıl 71 bin 300’den fazla kişi tütün kullanımından kaynaklanan hastalıklar nedeniyle yaşamını kaybediyor.
25 milyonun biraz üzerinde bir ülke olan Avustralya’da ise yılda 22 bin 200 kişi aynı nedenle hayatını kaybediyor.



Yedek askerlerin isyanını önlemek için milyar dolarlık İsrail planı

Askeri operasyonlar sırasında Batı Şeria sokaklarındaki İsrail askerleri (İsrail ordusu)
Askeri operasyonlar sırasında Batı Şeria sokaklarındaki İsrail askerleri (İsrail ordusu)
TT

Yedek askerlerin isyanını önlemek için milyar dolarlık İsrail planı

Askeri operasyonlar sırasında Batı Şeria sokaklarındaki İsrail askerleri (İsrail ordusu)
Askeri operasyonlar sırasında Batı Şeria sokaklarındaki İsrail askerleri (İsrail ordusu)

İsrail hükümeti, yedek subay ve askerler için 3 milyar şekel (yaklaşık 1 milyar dolar) değerinde büyük bir mali destek planını onayladı.

İsrail medyası bu planın doğru, hayati ve adil olduğunu, ancak iyi niyetle onaylanmadığını, daha ziyade Netanyahu'nun hizmete uymama olgusunu engelleme girişimi olduğunu kaydetti.

Ordu, uyum oranının yüzde 75 olduğunu bildirdi. Ancak gözlemciler bu rakamın hileli olduğunu, ordunun uyum sağlamayacağını bildiği kişileri kasıtlı olarak davet etmediğini ve gerçek uyum oranının yüzde 50'yi geçmediğini iddia etti.

Gözlemciler, Netanyahu'nun bu olgudan korktuğunu ve başlangıçta Genelkurmay Başkanı'na, askerlik hizmetini yerine getirmeyenleri cezalandırması yönünde baskı yaptığını ileri sürdü. Ancak Netanyahu, böyle bir eylemin, sokaklarda kendi politikasına karşı gösteri yapan on binlerce asker ve subayla karşı karşıya gelme tehlikesini doğuracağının farkındaydı.

asdfergt
İsrail askerleri geçtiğimiz ocak ayında Gazze Şeridi'nde öldürülen bir meslektaşlarının defni sırasında Kudüs'teki askeri mezarlıkta (EPA)

Böylece Netanyahu, birçoklarının ‘siyasi rüşvet’ olarak gördüğü ‘havuç’ yöntemine başvurdu.

Plan ilk olarak Başbakan Binyamin Netanyahu, Maliye Bakanı Bezalel Smotrich, Adalet Bakanı Yariv Levin ve Savunma Bakanı Yisrael Katz'ın başkanlık ettiği toplantıda onaylandı. Planın üç ay içinde Mevzuat Bakanlık Komitesi tarafından onaylanması bekleniyor.

Yıllık ödenek

Plan, 60 günden fazla (üniversite öğrencileri için 40 gün) görev yapan her kolordu komutanı için yılda bir kez 22 bin şekel (bir dolar yaklaşık 3,5 şekel), bölük komutanları için 10 bin şekel, tümen komutanları için 6 bin şekel, tatil günlerinde görev yapanlar için 5 bin şekel ve birden fazla çağrılanlar için bin şekel daha ödenek verilmesini içeriyor.

Yedek kuvvetlerde 10 günden fazla görev yapanlara yarım puan, 30 günden fazla görev yapanlara 0,75 puan, yılda 40 günden fazla görev yapanlara tam puan ve ilave her beş gün için çeyrek puan olmak üzere en fazla dört puana kadar gelir vergisi muafiyeti tanınıyor.

Yedek askerlere konut yardımı yapılıyor. Ayrıca, çalışanlarını askere gitmeleri için serbest bırakan ve döndükten sonra işe geri alan işverenlere vergi indirimi sağlanıyor.

xsadfrgt
Gazze Şeridi sınırındaki İsrail askerleri (Reuters)

Katz, bu miktarın şu anda yedek ordudaki asker ve subaylara verilen ödenekler için harcanan 20 milyar şekellik bütçeye eklendiğini söyledi.

Diğer yandan bir grup subay ‘rüşveti’ reddederek, savaşın sona erdirilmesi ve esirlerin serbest bırakılması talebiyle bir medya kampanyası başlattı. Şarku’l Avsat’ın Yedioth Ahronoth'tan aktardığına göre kampanya, ‘Kaçırılanların hayatları para karşılığında satılamaz’ sloganı altında yürütülecek.