Barzani: Bağdat ile tüm konularda anlaşmaya hazırız

Kürdistan Bölgesi Başkanı Neçirvan Barzani, 15 Kasım’da Erbil’de basın toplantısı düzenledi (Rûdaw)
Kürdistan Bölgesi Başkanı Neçirvan Barzani, 15 Kasım’da Erbil’de basın toplantısı düzenledi (Rûdaw)
TT

Barzani: Bağdat ile tüm konularda anlaşmaya hazırız

Kürdistan Bölgesi Başkanı Neçirvan Barzani, 15 Kasım’da Erbil’de basın toplantısı düzenledi (Rûdaw)
Kürdistan Bölgesi Başkanı Neçirvan Barzani, 15 Kasım’da Erbil’de basın toplantısı düzenledi (Rûdaw)

IKBY Başkanı Neçirvan Barzani dün yaptığı açıklamada, Irak Meclisi’nin borçlanma yasasını onaylamasını, ülke yönetimindeki ‘siyasi başarısızlık’ nedeniyle ‘bütçe açığını kapatmaya ve Kürtlerin payını bütçe dışında tutmaya’ yönelik bir çaba olarak niteledi. Bölgenin yükümlülüklerinin üstlenilme şeklinin kazanılmış bir hak gibi değil, bir ceza şeklinde olduğunu söyleyen Barzani, IKBY ile federal hükümet arasında bir anlaşmaya varmanın Irak’taki durumu istikrara kavuşturmanın çözümü olduğunu vurguladı.
Barzani, bölgedeki 3 başkanın toplantılarının ardından gerçekleştirdiği bir basın toplantısında, yasanın bu şekilde onaylanmasının, Irak’ın 2003’ten sonra üzerine inşa edildiği tüm ilkelere aykırı olduğunu söyledi. Neçirvan Barzani, “Irak’ın sorunları bu şekilde çözülmez. Irak parlamentosundaki bazı tarafların bu tür yasalar çıkarma yetkisine sahipse, işler böyle yürümez. Durum, bölge açısından ciddi bir endişe kaynağıdır. Irak’taki tüm taraflara sorulması gereken temel soru şudur; Kürdistan Bölgesi Irak’ın bir parçası mıdır? İkinci soru da şu; Kürdistan’daki memur ve çalışanlar Irak’taki memur ve çalışanların bir parçası mıdır, değil midir?” ifadelerini kullandı. Barzani, “Bu kararın ardından Kürdistan’da yaşayan insanların, kendilerini eşit bir Irak vatandaşı olarak görmesini nasıl istersiniz? Bazı siyasi güçler, yasayı Kürtleri düşmanlaştırmak ve cezalandırmak için kullandı. Kürtlerin ölümünü bir zafer olarak gördüler. Bu, Irak yönetiminde siyasi bir başarısızlıktan başka bir şey değil mi?” dedi.
Kürdistan Özerk Bölgesi Başkanı, “Bölgenin Irak siyasi güçlerine verdiği mesaj, petrol sorunu da dahil olmak üzere tüm konularda Bağdat’la anlaşmaya hazır olduğumuzdur. Çünkü bizim sorunumuz, sadece petrol değil. Bu sorunlar çözülmeden Irak’ın istikrara kavuşması mümkün değil” değerlendirmesinde bulundu. “Haklarımız olduğu kadar sorumluluklarımızın da olduğunun bilincindeyiz. Kürdistan Bölgesi hiçbir şekilde sorumluluklarından kaçmıyor” diyen Barzani, “Irak federal hükümeti, bölgenin ithalatının kalan kısmının bu yılın sonuna kadar kapatma ve 2021 bütçesi dahilinde kapsamlı bir anlaşma yapma şartıyla, bölge çalışanlarının maaşlarının bir parçası olarak bölgeye, ayda 320 milyar dinar bütçe ödenmesi hususunda bölgesel hükümetle anlaştı” ifadelerini kullandı. Barzani, “Tüm bu anlaşmalar belgelerde var. Herkesin görebilmesi ve bölgenin anlaşmasını ihlal etmediğini bilmesi için bunu parlamentoda sunacağız” dedi.
Parlamento başkanlığı, daha önce Bağdat’ta Kürt temsilcilerin huzurunda finansal açığı kapatma yasasını görüşmek, bu hususta birleşik bir tavır takınmak ve bölgenin Bağdat ile ‘petrol meselesi ve finansal yükümlülüklere’ ilişkin tüm anlaşmaları ele almak üzere özel bir oturum düzenleneceğini açıklamıştı. Üç başkanın toplantılarının ardından bilgi sahibi bir kaynak, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, “Üç başkanlık, yasanın 7’inci maddesi uyarınca bölgenin yükümlülüklerinin neler olduğunu ve Bağdat’ın bölge önünde hangi yükümlülüklere uyacağını açıklığa kavuşturmak için Maliye Bakanlığı’na ve Irak hükümetine resmi bir sorgu göndermeye karar verdi” dedi. İsminin verilmesini istemeyen kaynak, “Bölgesel hükümet, finansal açığı kapatma yasasının onaylanmasından sonra bölgenin kazanımları, askıdaki sorunlar ve eski anlaşmaların nasıl ele alınacağı hususunda bir anlaşmaya varmak için Bağdat’a bir müzakere heyeti gönderecek” açıklamasında bulundu. Aynı şekilde yasanın, Bağdat ile imzalanmış ve Şii tarafların çekincesi olan Sincar anlaşmasıyla yürürlüğe koyulma ilişkisine değinen Neçirvan Barzani, “Sincar Anlaşması Irak’ın tüm bileşenlerine hizmet ediyor. Sorunlardan mustarip tüm alanlarda Sincar anlaşmasına benzer anlaşmalara ulaşmayı umuyoruz. Anlaşmada Kürtler için cezayı hak eden hiçbir şey yok. Anlaşmada, Kürtler için cezayı hak ettirici hiçbir şey yok” dedi.
Barzani, Irak Temsilciler Meclisi’nin geçen perşembe günü toplam fiili harcamalardan (cari ve yatırım projesi harcamaları) Kürdistan bölgesinin payını belirleyen maddeye itirazda bulunan Kürdistan bloğu temsilcilerinin geri çekilmesine rağmen, finansal açığı kapatma yasasını oyladığına dikkati çekti. Kürtlerin itirazı, Kürdistan özerk bölgesinin bölgeden ihraç edilen petrolün Irak Petrol Pazarlama Şirketi SOMO tarafından belirlenen miktarda ödenmesi şartıyla devlet harcamaları ve federal petrol dışı gelirler hariç tutulduktan sonra ortaya koyuldu.
Yasa, Kürdistan bölgesinin petrol ve petrol dışı ithalatını, önceki anlaşma ve anlayışların aksine, finansmanın bir kısmı karşılığında Bağdat’a teslim etmesi gerektiğini öngörüyor. Eski bir anlaşma da Bağdat’ın finansal kazanımların bir kısmını Kürdistan bölgesine, yüzde 49’a kadar devretmesini şart koşmuştu.



Gazze ateşkesi: Müzakereler ‘son aşamada’

Gazze şehrinin merkezinde yer alan ve çok sayıda yerinden edilmiş insana ev sahipliği yapan el-Farabi Okulu'na düzenlenen İsrail saldırısının yol açtığı yıkımı inceleyen Filistinliler, 15 Ocak 2025. (AFP)
Gazze şehrinin merkezinde yer alan ve çok sayıda yerinden edilmiş insana ev sahipliği yapan el-Farabi Okulu'na düzenlenen İsrail saldırısının yol açtığı yıkımı inceleyen Filistinliler, 15 Ocak 2025. (AFP)
TT

Gazze ateşkesi: Müzakereler ‘son aşamada’

Gazze şehrinin merkezinde yer alan ve çok sayıda yerinden edilmiş insana ev sahipliği yapan el-Farabi Okulu'na düzenlenen İsrail saldırısının yol açtığı yıkımı inceleyen Filistinliler, 15 Ocak 2025. (AFP)
Gazze şehrinin merkezinde yer alan ve çok sayıda yerinden edilmiş insana ev sahipliği yapan el-Farabi Okulu'na düzenlenen İsrail saldırısının yol açtığı yıkımı inceleyen Filistinliler, 15 Ocak 2025. (AFP)

Gazze Şeridi'nde 15 ayı aşkın süredir devam eden ve binlerce insanın ölümüne yol açan savaşın ardından bir ateşkes anlaşmasına varılması için yapılan görüşmeler ‘son aşamaya’ geldi.

Donald Trump'ın 20 Ocak'ta Beyaz Saray'a dönmesinden birkaç gün önce Doha'da, Gazze Şeridi'nde tutulan esirlerin serbest bırakılması eşliğinde bir ateşkese varılması için dolaylı görüşmeler yoğunlaştı.

Mısır Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Muhammed eş-Şenavi'nin açıklamasına göre ABD Başkanı Joe Biden ve Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi dün yaptıkları telefon görüşmesinde, her iki tarafı da Gazze Şeridi'nde ateşkes sağlanması için yürütülen müzakerelerde ‘gerekli esnekliği’ göstermeye çağırdı.

ABD ve Mısır ile birlikte ana arabulucu olan Katar, müzakerelerin ‘son aşamalarında’ olduğunu ve bir anlaşmaya varmanın önündeki son engellerin ‘çözüldüğünü’ belirtti, ancak bunların ne olduğunu açıklamadı. Katar Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Macid el-Ensari, “Bunun çok yakında bir anlaşmayla sonuçlanacağından umutluyuz” dedi.

Hamas'a yakın iki kaynak, ateşkes anlaşmasının ilk aşamasında İsrail'in yaklaşık bin Filistinli tutukluyu serbest bırakması karşılığında Hamas’ın 33 esiri serbest bırakacağını söyledi. AFP'ye konuşan kaynaklardan birine göre serbest bırakma ‘çocuk ve kadınlardan başlayarak gruplar halinde’ gerçekleşecek. Hamas, ‘müzakerelerin bu turunun net ve kapsamlı bir anlaşmayla sona ermesi’ umudunu dile getirdi.

İsrail Hükümet Sözcüsü David Mencer, İsrail'in ilk aşamada ‘33 esirin’ serbest bırakılmasını istediğini ve ‘yüzlerce’ Filistinli tutukluyu serbest bırakmaya hazır olduğunu doğruladı.

‘Zaman tükeniyor’

Birleşmiş Milletler (BM) tarafından güvenilir kabul edilen Hamas yönetimindeki Sağlık Bakanlığı verilerine göre, İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik savaşında çoğu kadın ve çocuk olmak üzere 46 bin 645'ten fazla Filistinli hayatını kaybetti. İsrail, Gazze Şeridi'ne hava saldırıları düzenlemeye devam ederken, Gazze Şeridi’ndeki Sağlık Bakanlığı'na göre dün sabaha kadar geçen son 24 saat içinde en az 61 Filistinli yaşamını yitirdi.

ZXCSDFER
Deyr el-Balah'taki İsrail saldırısının ardından Aksa Şehitleri Hastanesi’ne sevk edilen yaralı bir Filistinli çocuk (EPA)

Gazze Şeridi'nde yerinden edilen Nadia Mustafa Madi isimli Filistinli, ateşkes sağlanmasını umut ediyor. Madi, “Enkazın ortasında hayatımı yeniden inşa etmeye hazırım” dedi.

Savaşın patlak vermesinden bu yana, Kasım 2023'ün sonunda sadece bir hafta süren bir ateşkes yapıldı ve o zamandan beri dolaylı müzakereler her iki tarafın da uzlaşmazlığı nedeniyle engellendi. Bununla birlikte, Donald Trump'ın seçimden önce esirlerin serbest bırakılmaması halinde bölgeyi ‘cehenneme’ çevirme sözü vermesinin ardından, Gazze Şeridi'nde halen tutulan esirlerin serbest bırakılması ve ateşkese varılması için uluslararası baskı arttı.

CDVFGTHYJ
Han Yunus'taki bir yardım noktasından yiyecek almak için mücadele eden Filistinliler (AP)

Gazze Şeridi’nde tutulan esirlerden Carmel Gat'ın akrabası Jill Dickman, dün akşam Kudüs'te düzenlenen miting sırasında şunları söyledi: “Zamanımız tükeniyor… Hayatta olan esirler eninde sonunda ölecek. Şimdi harekete geçmeliyiz.”

‘Tampon bölge’

İsrailli bir yetkiliye göre anlaşmanın ikinci aşamasına ilişkin müzakereler, ilk aşamanın yürürlüğe girmesinden sonraki ‘on altıncı gün’ başlayacak. Şarku’l Avsat’ın Times of Israel'den aktardığı habere göre ikinci aşamada ‘kalan esirlerin, erkek askerlerin, askerlik çağındaki erkeklerin ve öldürülen esirlerin cesetlerinin serbest bırakılması’ ele alınacak.

“Hedefe yakınız ama henüz orada değiliz” diyen İsrailli yetkili, İsrail'in ‘ölü ve diri tüm esirler iade edilene kadar’ Gazze Şeridi'nden ayrılmayacağını vurguladı. İsrail medyası da ilk aşamanın uygulanması sırasında İsrail'in Gazze Şeridi'nde bir ‘tampon bölge’ oluşturmasına izin verileceğini bildirdi. AFP'ye konuşan Hamas'a yakın bir kaynağa göre İsrail ordusu, ‘Gazze Şeridi'nin 800 metre içinde, güneyde Refah'tan kuzeyde Beyt Hanun'a kadar uzanan bir şeritte’ kalacak.

İsrailli yorumculara göre Netanyahu nihayetinde kabinesindeki aşırı sağcı bakanların ateşkes aleyhindeki baskılarını görmezden gelmeye karar verdi. İsrail Dışişleri Bakanı Gideon Saar Roma'dan yaptığı açıklamada, “Esirler konusunda bir anlaşmaya varmak için bizim tarafımızda gerçek bir irade var. Eğer başarılı olursak, hükümette çoğunluk anlaşmadan yana olacaktır” ifadelerini kullandı.

XCDFV
Tel Aviv'deki İsrail Savunma Bakanlığı önünde Gazze Şeridi'nde tutulan esirlerin serbest bırakılması için harekete geçilmesi çağrısında bulunan bir pankart tutan protestocu (AFP)

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken dün Washington'da yaptığı konuşmada, Gazze Şeridi'ne uluslararası bir güvenlik gücü gönderilmesini ve bu gücün BM gözetiminde olmasını önerdi. Blinken ayrıca, işgal altındaki Batı Şeria'da bulunan Filistin Yönetimi'nin gelecekte Gazze Şeridi'ni yönetmesini teklif etti.