Grip, nezle gibi viral rahatsızlıklarda antibiyotik kullanmayın

Grip, nezle gibi viral rahatsızlıklarda antibiyotik kullanmayın
TT

Grip, nezle gibi viral rahatsızlıklarda antibiyotik kullanmayın

Grip, nezle gibi viral rahatsızlıklarda antibiyotik kullanmayın

Mersin İl Sağlık Müdürü Sinan Bahçacı, Antibiyotik kullanımına ilişkin yapılan en önemli yanlışlığın grip, nezle gibi viral rahatsızlıkların, antibiyotik kullanımı ile tedavi edilmeye çalışılması olduğunu vurgulayarak, "Antibiyotikler yalnızca bakteriler üzerinde etkili olabilmektedir. Yanlış antibiyotik kullanımı birçok sağlık sorununu da beraberinde getirmektedir" dedi.
16-22 Kasım Dünya Antibiyotik Farkındalık Haftası dolayısıyla açıklama yapan Müdür Bahçacı, antibiyotik direnç gelişiminin tüm dünyada gün geçtikçe artan ancak aynı zamanda önlenebilir bir sağlık sorunu olduğunu söyledi. 16-22 Kasım'ın Antibiyotik Farkındalik Haftası olarak ilan edildiğini kaydeden Bahçacı, "Bu haftanın amacı antibiyotiklerin gelecekte de güvenle kullanılabilmesi için tüm sağlık çalışanları ve toplum üzerinde akılcı antibiyotik kullanımı konusunda farkındalık oluşturmaktadır. Antibiyotikler, sağlık alanında en önemli tedavi edicilerinden biridir. Antibiyotiklerin keşfedilmesi sayesinde tüm dünyada bakteriyel hastalıklardan kaynaklı ölümcül rahatsızlıklar tedavi edilebilir hale gelmiştir. Antibiyotikler, hala modern tıbbın birçok tedavisinde tartışmasız bir öneme sahiptir. Özellikle organ nakilleri, kanser tedavisinde kullanılan kemoterapi ve hatta birçok ortopedik cerrahi uygulamalar güçlü antibiyotikler sayesinde mümkün olmaktadır. Ancak sağlık alanının bu önemli keşfi, akılcı reçete edilmeme ve kullanılmama nedeniyle, birçok sağlık sorununu da beraberinde getirmektedir" diye konuştu.

"Antibiyotikler yalnızca bakteriler üzerinde etkili olabilmektedir"
Antibiyotik kullanımına ilişkin yapılan en önemli yanlışlığın grip, nezle gibi viral rahatsızlıkların, antibiyotik kullanımı ile tedavi edilmeye çalışılması olduğunu vurgulayan Bahçacı, "Covid-19 pandemisine sebep olan etkende bir virüstür ve dolayısıyla tedavide antibiyotiklerin herhangi bir etkinliği yoktur. Antibiyotiklerin, sanıldığının aksine viral enfeksiyonları yok etme, tedavi süresini kısaltma ya da yayılmasını durdurma gibi bir işlevi yoktur. Antibiyotikler yalnızca bakteriler üzerinde etkili olabilmektedir. Öte yandan yanlış antibiyotik kullanımı bakterilerin antibiyotik tedavisine direnç kazanmasına yol açar. Bu durumda antibiyotik, gerçekten gerekli olduğunda hastalıkları tedavi edemez hale gelir. Diğer yandan yanlış antibiyotik kullanımı, tedavi sürecini hem hasta hem de kamu nezdinde artırır ya da yan etkisi çok fazla yeni ilaçların kullanımını gerektirir. Antibiyotiklere direnç kazanan bakteriler sadece yayılmaz, dirençten sorumlu genetik yapılarını diğer bakterilere de geçirip bugünü olduğu kadar gelecekte antibiyotik ilaç kullanımını da tehdit eder. Bundan en çok da cerrahi hastaları, organ nakli yapılanlar, kanser kemoterapisi gören hastalar, yoğun bakım hastaları ve prematüre bebekler gibi hastalar zarar görmektedir" şeklinde konuştu.

"Sağlık için kullanılan antibiyotikler, bugün ve gelecekte başka hastalıklara davetiye çıkarmaktır"
Antibiyotik direncinin çoktan beri bilindiğine dikkat çeken Bahçacı, "Ancak son zamanlarda direnç gelişimi çok artmış ve hem dünyada hem de ülkemizde ciddi bir halk sağlığı sorunu haline gelmiştir. Bu nedenlerle tüm ilaçlarda temel ilke olan akılcı ilaç kullanımına, antibiyotikler söz konusu olduğunda daha da önem vermek gerekmektedir. Akılcı ilaç kullanımının temel ilkesi ilacın bir uzman tarafından verilmesi ve bir uzmanın bilgi ve danışmanlığında temini ve kullanımıdır. Bununla birlikte, ilacın önerildiği biçimde ve önerilen doz ve zamanda kullanımı kullanıcıların en önemli sorumluluğudur. Diğer türlüsü, sağlıklı olmak için kullanılan antibiyotikler nedeniyle, bugün ve gelecekte başka hastalıklara davetiye çıkarmak demektir. Bakanlığımız Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu tarafından uygulamaya konulan Akılcı İlaç Kullanımı Programı kapsamında bu yıl 5'incisi yapılacak olan Akılcı Antiyotik Kullanımı ve Farkındalık Sempozyumu 20 Kasım 2020 tarihinde il koordinatörlerinin katılımı ile internet ortamında çevrimiçi olarak yapılacaktır. Bizde pandemi sebebi ile Mersin İl Sağlık Müdürlüğü olarak eğitimlerimizi internet ortamında gerçekleştirmeye devam ediyoruz. İçinde bulunduğumuz haftanın önemine binaen ilimizde görev yapan aile hekimlerine sürece yaptıkları katkılardan dolayı birer teşekkür mektubu gönderilmiş, ayrıca her hekimin yıl boyunca reçete ettiği antibiyotik miktarı da bu mektupta yer almıştır. Bu şekilde her aile hekiminin kendisini değerlendirmesi noktasında imkan tanınmıştır" ifadelerini kullandı.



Sonsuzluk Galaksisi, süper kütleli kara deliklerin gizemine ışık tuttu

Süper kütleli kara deliklerin daha küçük kara deliklerin birleşimiyle oluştuğu düşünülürken, bilim insanları farklı bir teori ortaya atıyor (Temsili/NASA)
Süper kütleli kara deliklerin daha küçük kara deliklerin birleşimiyle oluştuğu düşünülürken, bilim insanları farklı bir teori ortaya atıyor (Temsili/NASA)
TT

Sonsuzluk Galaksisi, süper kütleli kara deliklerin gizemine ışık tuttu

Süper kütleli kara deliklerin daha küçük kara deliklerin birleşimiyle oluştuğu düşünülürken, bilim insanları farklı bir teori ortaya atıyor (Temsili/NASA)
Süper kütleli kara deliklerin daha küçük kara deliklerin birleşimiyle oluştuğu düşünülürken, bilim insanları farklı bir teori ortaya atıyor (Temsili/NASA)

Bilim insanları ilk kez doğrudan bir gaz ve toz bulutunun çökmesi sonucu oluşmuş bir süper kütleli kara delik saptamış olabilir. Sonsuzluk Galaksisi'ndeki bu keşif, evrenin ilk dönemlerine dair merak edilen bir soruya da ışık tutma potansiyeli taşıyor. 

Kara delikler yaşam döngülerinin sonuna gelen büyük kütleli yıldızların süpernova patlamasının ardından kendi üzerine çökmesi sonucu oluşuyor. Süper kütleli kara deliklerse bu daha küçük kara deliklerin zaman içinde birleşmesiyle meydana geliyor.

Öte yandan NASA öncülüğünde geliştirilen James Webb Uzay Teleskobu (JWST), Büyük Patlama'dan sonraki yaklaşık 500 milyon yıl içinde oluşmuş süper kütleli kara delikler keşfediyor. Böyle bir yapının ortaya çıkması için en az 1 milyar yıl geçmesi gerektiğini düşünen gökbilimciler, son yıllarda bu tuhaflığa bir açıklama getirmeye çalışıyor. 

Öne çıkan teorilerden birine göre bazı süper kütleli kara delikler, devasa bir gaz ve toz bulutunun herhangi bir yıldız üretmeden doğrudan kendi üstüne çökmesiyle meydana geliyor olabilir. 

Ancak bilim insanları daha önce bu senaryoyu destekleyen somut bir kanıt bulamamıştı. 

Yale Üniversitesi'nden Pieter van Dokkum liderliğindeki bir araştırma ekibi, Dünya'dan yaklaşık 8 milyar ışık yılı uzaktaki bir galakside bu kanıtı bulmuş olabilir.

cdfvgbh
James Webb Uzay Teleskobu, Sonsuzluk Galaksisi'nde toplam üç süper kütleli kara delik buldu (NASA/Yale Üniversitesi)

JWST'yi kullanarak galaksiyi gözlemleyen bilim insanları, sonsuzluk işaretine benzeyen bir görüntüyle karşılaştı. Bu nedenle Sonsuzluk Galaksisi adını alan gökadanın, iki galaksinin kafa kafaya çarpışması sonucu oluştuğu için bu şekli aldığı düşünülüyor.

Araştırmacılar şaşırtıcı bir şekilde iki galaksinin birleştiği yerdeki gaz bulutunun içinde süper kütleli bir kara delik tespit etti. Kara deliğin, halihazırda beslendiği bu gaz bulutunda oluştuğu tahmin ediliyor.

Hakemli dergi The Astrophysical Journal Letters'ta 15 Temmuz Salı günü yayımlanan makalenin başyazarı van Dokkum "Devasa bir galaksinin çekirdeği dışında bir kara delik bulmak başlı başına olağandışı bir durum ancak daha da sıradışı olan şey, oraya nasıl geldiği" diyerek ekliyor: 

Muhtemelen oraya öylece varmamış, orada oluşmuş. Ve epey yakın bir zamanda. Başka bir deyişle, bir süper kütleli kara deliğin doğuşuna tanıklık ettiğimizi düşünüyoruz, ki bu daha önce hiç görülmemiş bir şey.

Bilim insanları iki galaksinin çarpışması sırasında yoğun bir gaz düğümü oluştuğunu ve burada Güneş'in 1 milyon katı ağırlığında süper kütleli kara deliğin meydana geldiğini tahmin ediyor.

Ekip teorilerini test etmek için kara deliğin hızıyla, onu çevreleyen gaz bulutunun hızını karşılaştırdı. Bunların birbirine yakın olması, kara deliğin orada oluşma ihtimalini güçlendirdi.

Çalışma ayrıca, çarpışan iki galaksinin çekirdeklerinde de aktif süper kütleli kara delikler bulunduğunu ortaya koydu.

Bunun beklenmediğini belirten van Dokkum, çalışmanın bulgularını şöyle değerlendiriyor:

Doğrudan çökme sonucu bir kara delik bulduğumuzu kesin bir şekilde söyleyemeyiz. Ancak bu yeni verilerin, diğer açıklamalardan bazılarını elerken, yeni doğmuş bir kara delik ihtimalini güçlendirdiğini söyleyebiliriz. Verileri incelemeye ve bu olasılıkları araştırmaya devam edeceğiz.

Independent Türkçe, Space.com, IFLScience, The Astrophysical Journal Letters