Anlaşmaya rağmen SDG, çocukları zorla silah altına almakla suçlanıyor

Kamışlı şehrindeki SDG Kadın Koruma Birlikleri’nin eğitim kamplarından biri (Şarku’l Avsat)
Kamışlı şehrindeki SDG Kadın Koruma Birlikleri’nin eğitim kamplarından biri (Şarku’l Avsat)
TT

Anlaşmaya rağmen SDG, çocukları zorla silah altına almakla suçlanıyor

Kamışlı şehrindeki SDG Kadın Koruma Birlikleri’nin eğitim kamplarından biri (Şarku’l Avsat)
Kamışlı şehrindeki SDG Kadın Koruma Birlikleri’nin eğitim kamplarından biri (Şarku’l Avsat)

Suriye’nin kuzeydoğusundaki Suriye Demokratik Güçleri’nin kontrolünde olan bölgelerdeki Çocuk Hakları Dairesi Başkanı Nevruz Ali, büronun, son birkaç gün içerisinde ebeveynlerinden izin alınmadan ve eğitimleri tamamlanmadan çocukların orduda görevlendirildiği hususunda çok sayıda şikayet aldığını belirtti. Suriye İnsan Hakları Gözlemevi ise, çocuklara yönelik devam eden ihlaller çerçevesinde Özerk Yönetim’in nüfuz alanlarında artan hoşnutsuzluğu dile getirdi.
Nevruz Ali, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, “Doğrulamak ve bu konuda gerekli önlemleri almak için şikayetleri, SDG liderliğine gönderdik” dedi. Bir Kürt yetkili de Özerk Yönetim’in kontrolü altındaki şehir ve kasabalarda bulunan çocuk hakları bürolarının çalışma mekanizmasının güçlendirilmesi gerektiğini vurguladı. Yetkili, “Birkaç gün önce Orta Doğu ve Kuzey Afrika’daki UNICEF ofisi temsilcileriyle SDG liderliği ve Birleşmiş Milletler (BM) arasında çocuk işçiliğinin ve orduda görevlendirilmesinin önlenmesi konusunda imzalanan anlaşmanın şartları hakkında bir toplantı yaptık” ifadelerini kullandı.
Ali, toplantıda, yönetim alanlarında çocukları koruma mekanizmalarının nasıl kurulacağına dair ayrıntılı bir görüşme yapıldığını belirtti.
Özerk Yönetim ve SDG, çocukların silahlı çatışmalarda kullanımını durdurmak amacıyla ortak bir sivil şikayet mekanizması oluşturdu ve geçen Eylül ayının başlarında da henüz reşit olmayan çocukların orduda görevlendirilmesiyle ilgilenen özel bir ofis açtı. Özerk Yönetim yetkilileri ve askeri güçlerine göre Çocuk Hakları Bürosu, mekanizmanın, vatandaşların, ailelerin ve insani yardım aktivistlerin şikayette bulunmasına, kız ve erkek çocuklarının ordu saflarına alınması hususunda raporlar sunmasına olanak tanıyan bir sivil şikayet mekanizmasını içerdiğini kaydetti.
Geçen yıl SDG Lideri Mazlum Abdi, BM Çocuklar ve Silahlı Çatışma Özel Temsilcisi Virginia Gamba ile 18 yaş altındaki çocukların askere alınmasına son vermeyi ve onları askeri eylemlerde kullanmamayı taahhüt eden bir plan imzaladı.
Son yıllarda sosyal medya organları, Suriye’nin kuzeydoğu bölgelerindeki halkın, reşit olmayan kız ve erkek çocuklarının askeri harekata katılmaya itildiklerine dair şikayetlere tanık oldu. Son örnekler arasında Suriye’nin kuzeyindeki ed-Derbesiye’den aktivist İmran Aliko, sosyal paylaşım sitesi Facebook aracılığıyla 16 yaşındaki kızı Ravan’ın fotoğrafını ve kızını kaçırarak SDG’ye bağlı ‘Kadınları Koruma Birliği’ne YPJ  teslim ettiği hususunda Devrimci Gençlik Hareketi’ni suçlayan bir video paylaştı.
İmran, söz konusu videoda, “Kızım, 8 Ekim’de Devrimci Gençlik tarafından kaçırıldı. Yönetimine bağlı tüm askeri ve sivil kurumları kontrol ettim, ancak akıbetini açıklamayı ve onu ailesine veya okuluna teslim etmek için bizimle iş birliği yapmayı reddettiler” dedi.
Aliko, SDG’nin imzasına rağmen reşit olmayan çocukların orduya alınımının hala devam ettiğini ve bu çocukların koşullarını takip etmek için Özerk Yönetim’e bağlı bir Çocuk Hakları Bürosu’nun açıldığını ifade etti. İmran Aliko, “Kızım Ravan’ın, bu yaşta silahlanmadan, ülkesine eğitim ve hizmet veren bir doktor veya öğretmen olmaları amacıyla çocuklar için en uygun yer olan eğitim koltuğuna güvenle dönmesini umuyorum” ifadelerini kullandı.

Sorumlu SDG
Öte yandan Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR), 15 Kasım’da resmi hesabı aracılığıyla, Özerk Yönetim ve SDG’ye ‘Devrimci Gençliğin, çocuk kaçırarak ve onları asker olarak saflarına alarak çocukluk haklarına yönelik ihlallerine son verilmesi’ çağrısı yaptı.
SOHR, Suriye’deki bu coğrafi bölgeyi yöneten taraf olması dolayısıyla bu ihlallerin meydana gelmesinden dolayı, SDG’yi ve Özerk Yönetim liderliğini sorumlu tuttu. “SOHR olarak bizler, Devrimci Gençlik çocukları orduya almayı ve kaçırmayı bırakana kadar, çocuklara yönelik bu aleni ihlallere ışık tutmaya devam edeceğiz” diyen gözlemevi, kaçırılanların aileleri ve akrabaları tarafından şikayetler aldıklarına dikkati çekti.
SOHR, bu tarafların, Kamışlı kırsalındaki Hirbet ed-Dib köyünden S.K. adında 14 yaşındaki bir çocuğu kaçırıp Haseke kırsalındaki askeri güçlerin saflarına götürdüklerini bildirdi.
Çocuklara yönelik devam eden bu ihlallerin arka planında, Özerk Yönetim’in kontrolü altındaki bölgelerde hoşnutsuzluk artarken, ‘ailelerinin yanında evlerinde olma, normal bir yaşam sürme, eğitim alma ve oyun oynama gibi en basit hakların tadını çıkarmaları gereken bir zamanda çocukların, askeri bir araca dönüştürüldükleri’ vurgulandı.
Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre Özerk Yönetim Başkanı Abdulhamid el-Mahbaş, yaptığı basın açıklamasında, askeri liderliğin SDG’ye, ‘liderler de dahil olmak üzere, çocuk hakları ihlalleri faillerinin uluslararası standartlar uyarınca hesap verebilirliğini sağlama’ taahhüdünde bulunduğuna dikkati çekti.



Umman, Suudi Arabistan ve Azerbaycan’da yapılan görüşmeler, bölgeyle ilgili yeni formüller ve istikrar beklentileri

Fotoğraf: AFP
Fotoğraf: AFP
TT

Umman, Suudi Arabistan ve Azerbaycan’da yapılan görüşmeler, bölgeyle ilgili yeni formüller ve istikrar beklentileri

Fotoğraf: AFP
Fotoğraf: AFP

Elie el- Kasifi

Geçtiğimiz hafta bölgedeki gelişmelerle ilgili iki önemli görüşme gerçekleşti. Medyada geniş yer bulan ilk görüşme, İran'ın nükleer programını müzakere etmek üzere Umman'ın başkenti Maskat'ta ABD ve İran heyetleri arasında yapılan müzakere toplantısıydı. Medyanın ilgisini ilki kadar çekemeyen Fazla ikinci toplantı ise Türkiye ve İsrail heyetleri arasında ‘iki taraf arasında sürtüşmeyi önleyecek istikrarlı bir mekanizmaya’ ulaşmak ve Suriye'de iki taraf arasında ‘kırmızı çizgiler’ çizmek amacıyla Azerbaycan'da bir araya geldikleri görüşmeydi.

Bu iki görüşmeden önce, ABD Başkanı Donald Trump ve İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu arasında Beyaz Saray'da bir görüşme gerçekleşti. Bu görüşmeden çıkan ana sonuç, kendince bir ‘barış adamı’ olmaya çalışan ABD Başkanı'nın İran ile müzakere etmeye ve bir anlaşmaya varmaya kararlı olduğuydu. Trump ayrıca ‘barış yapma’ çabalarının, dostları Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Binyamin Netanyahu arasında gerginliğin yaşandığı Suriye'ye de uzanmasını istiyor.

Suudi Arabistan Enerji Bakanı Prens Abdulaziz bin Selman Al Suud pazar günü ABD'li mevkidaşı Chris Wright ile bir araya geldi. Suudi Bakan, ABD ile Suudi Arabistan'ın enerji ve sivil nükleer teknoloji alanlarında iş birliği için bir ön anlaşma imzalamaya yakın olduğunu açıkladı.

Bu açıklama, 2015 yılında eski ABD Başkanı Barack Obama yönetimi ile İran arasında imzalanan ve daha sonraki gelişmelerle meşrulaşan Suudi Arabistan ve diğer Arap ülkelerinin endişelerini arttıran nükleer anlaşmanın ardından bölgede hakim olan atmosferi hatırlattı. O dönemde Riyad'ın sivil bir nükleer program arayışında olduğuna dair söylentiler artmıştı.

Ancak bu açıklama, ABD Başkanı'nın ikinci dönemindeki ilk yurtdışı ziyareti olarak mayıs ayı ortalarında gerçekleştirmesi beklenen Riyad ziyaretinin arifesinde gelmesi ve bu ziyaretin ABD'nin Ortadoğu stratejisinin başlıklarını ortaya koyması açısından büyük önem taşıyor. Ancak burada ‘İsrail'in Filistin topraklarındaki ve bölgedeki saldırgan politikalarında ısrar etmesiyle giderek karmaşıklaşan bölgede Trump'ın ‘büyük bir pazarlık’ peşinde mi yoksa uzun vadeli çözümleri erteleyerek ya da umursamayarak, öngörülebilir gelecekte bölgenin özelliklerine dair esnek bir algı içerisinde ‘perakende anlaşmalar’ peşinde mi?’ diye sorulması gerekiyor.

Bu bağlamda, ABD Enerji Bakanı Wright’ın Riyad'dan yaptığı açıklamaya İsrail'in verdiği tepki dikkat çekiciydi. Muhalefet lideri Yair Lapid, Tel Aviv'in Washington'dan Suudi Arabistan topraklarında uranyum zenginleştirilmesine açık bir yasak getirmesini istemesi gerektiğini söyledi. Bu durum, Washington'ın İsrail'i bölgede kabul görmesi sürecini genişletme girişiminden, Gazze Şeridi'nde devam eden savaşın bu süreci engelleyen sonuçlarına ve İran'ın bölgesel nüfuzunun azalmasının ardından bölgedeki güç dengesine ilişkin yeni bir harita çizme girişimine kadar bölgedeki dosyaların birbiriyle bağlantılı olduğunu gösteriyor.

ABD'nin garantisi, Lübnan'da İsrail ve Suriye arasındaki çelişkileri yönetmek için yeterli olmasa da aralarındaki çatışmanın doğrudan savaş sınırlarına tırmanmasını önlemek için her zaman mevcuttu.

Açıklamanın en can alıcı noktası ise ABD yönetiminin İran'ın nükleer dosyasını ele alma planına atıfta bulunmasıdır. ABD'nin tutumundan Washington'ın İran'ın nükleer programını İsrail'in istediği gibi Libya tarzında tasfiye etmek istemediği, ancak İran'ın nükleer silaha sahip olmaması olduğu ve bunun Tahran tarafından da teyit edildiği sonucu çıkarılabilir. Diğer bir deyişle, Trump yönetimi İran'ın sivil amaçlı nükleer programının devam etmesini önemsemiyor. Bu durum daha çok İsrail'de bir endişe yaratıyor. Fakat daha da önemlisi, Bakan Wright'ın pazar günü Riyad'dan yaptığı açıklamada yer alan Amerikan algısına göre yeni bölgesel dengeleri anlamak için yeni bir bakış açısı yaratıyor.

Nihayetinde tüm bu toplantıların ortak paydası, bölgeyi kendi çıkarlarına uygun şekilde dizayn etmeye çalışan bir oyuncu olarak ABD’dir. Bu, ABD'nin sürekli değişime tabi olan eski bir çabası olsa da İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik savaşı, tıpkı ABD'nin ‘Yeni Ortadoğu’ projesini hayata geçiren Irak işgali sonrasında olduğu gibi, bu çabayı yeniden alevlendirdi. Ancak bu süreç İran'ın Irak, Suriye, Lübnan ve Yemen olmak üzere dört Arap ülkesinin başkentini kontrol etmesiyle sona erdi.

drgty
Suriye'nin güney sınırı boyunca İsrail tarafından ilhak edilen Golan Tepeleri'ndeki bir bölgede bir Merkava savaş tankını inceleyen bir İsrail askeri, 25 Mart 2025 (AFP)

Buradaki akıllara ‘eğer bölge şu anda ters bir yörüngeye girmişse, yani İran'ın bölgedeki nüfuzunun azaldığı bir yörüngeye girmişse, Tahran'ın bıraktığı boşluğu kim, nasıl dolduracak?’ sorusu geliyor.

İsrail ve Türkiye'nin Suriye'de karşı karşıya gelmesi, bu boşluğu doldurma mücadelesinde önemli bir kısmı oluştursa da bu çatışma, İran ve İsrail arasında Suriye topraklarında on yıldan fazla bir süredir tanık olunan çatışmadan farklı olacak gibi görünüyor. Buradaki en belirgin fark ise Washington'ın Tel Aviv ve Ankara arasında arabulucu rolü oynayarak, Suriye'de her iki taraf için de kırmızı çizgiler konusunda bir anlaşmaya varmaya çalışmasıdır. Bu anlaşma, 1976 yılında Suriye ordusunun Lübnan'a girmesinin önünü açan ve ABD himayesinde Lübnan'da İsrail ile Suriye arasında imzalanan kırmızı çizgiler anlaşmasını anımsatıyor.

Ancak 1976-1982 yılları arasında Lübnan'da olduğu gibi, Amerikan garantisi Lübnan topraklarında İsrail ve Suriye arasındaki çelişkileri yönetmek için yeterli olmadı. Ancak ikisinin de istemediği doğrudan bir savaşı önlemek için her zaman hazır bulundu. Aynı senaryonun Suriye’de de tekrarlanması ve Washington'ın Suriye topraklarında Tel Aviv ve Ankara arasındaki tüm çelişkileri yönetemese de aralarındaki çatışmanın iki tarafın da istemediği doğrudan bir askeri çatışmaya dönüşmesini engellemek için müdahale edebilmesi ihtimali de söz konusu.

İsrail'in Suriye ve Lübnan'daki saldırganlığı, güvenliğini sağlama iddialarının ötesine geçerek bölgedeki uzun vadeli hedeflerini gerçekleştirmeye, öncelikle de kendi çıkar haritasına uymayan yeni bölgesel nüfuz haritalarının çizilmesini engellemeye yönelik bir saldırganlıktır.

Ancak İsrail'in Suriye'ye müdahalesi, Tel Aviv'in Suriye topraklarındaki ısrarlı saldırganlığını meşrulaştırmak için öne sürdüğü ve İsrail içinde bazı çevrelerin sorgulamaya başladığı başlıklarla hiçbir ilgisi olmayan başka bir başlığa atıfta bulunuyor. İsrail'in Suriye'deki ‘korkularının’ ne askeri açıdan ne de Suriye'deki yeni rejimin öncelikleri açısından sağlam bir gerekçesi var. Bu öncelikler temelde ekonomik ve sosyal meseleler ve bunların şiddetlenmesini sınırlandırmak için Arap dünyasından ve uluslararası toplumdan en geniş desteği alabilmekle ilgili.

Şarku’l Avsat’ın Al Majalla’dan aktardığı analize göre Lübnan ile sınırdaki beş noktada askerlerini konuşlandıran ve hava saldırılarına devam eden İsrail, 27 Kasım'dan bu yana Lübnan’a karşı gerçekleştirdiği bombardımanlarda 14 kadın ve 9 çocuğun ölümüne neden olurken kendisine karşı askeri eylem planladıklarını doğrulayacak hiçbir delil olmamasına rağmen Hizbullah kadrolarına düzenlediği suikastlarla ateşkes anlaşmasını ihlal etmeye devam ediyor. Tüm bunların İsrail'in ‘güvenlik kaygıları’ ile de ilgisi yok. Çünkü kendi lehine olan ateşkes anlaşmasının bu ‘endişeleri’ ortadan kaldırması gerekirdi. Ancak İsrail, bölgesel konumunu güçlendirmek ve bölgenin yeni hatlarını etkilemek için mümkün olduğunca çok kart toplamaya çalışıyor.

fgrtyu
Lübnan'ın güneyindeki sınır kasabası Ayterun’da İsrail’in bombardımanında yıkılan binaların önünden geçiyor Şii bir din adamı (AFP)

Sonuç olarak, İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik savaşı, ilk haftalarından bu yana, 7 Ekim 2023'teki Hamas’ın Aksa Tufanı Operasyonu’na verilen tepkinin ötesine geçerek İsrail'in Filistin toprakları üzerindeki uzun vadeli hedeflerine ulaşmak için bir araca dönüştü. Bu hedeflerin başında, yaşanılabilir bir Filistin devletinin kurulması için her türlü coğrafi, sosyal ve siyasi zeminin baltalanması geliyor.

Bu durum, Suriye'deki değişimin varlıklarını kanıtlamalarının ve bölgesel nüfuzlarını güçlendirmelerinin yolunu açtığı yükselen bölgesel güçler ile bölgede kendi entegrasyonu pahasına da olsa bölgesel istikrarsızlaştırma kartını oynayan İsrail arasında büyük çelişkiler yarattı. Başka bir deyişle, İsrail'in Filistin toprakları ve ötesiyle ilgili mevcut stratejisi, Tel Aviv'in normalleşme ve barış yollarına, bu yolların Filistin topraklarındaki politikalarıyla çelişmesi halinde bağlı kalmayacağını teyit ediyor. Bu saldırgan politikalar, mevcut sağcı hükümet koalisyonunun devamı için bir gereklilik haline gelmiştir.

İran’ın ve bölgedeki vekillerinin teslim olması o kadar da ‘mantıklı’ görünmüyor. Zira İran'ın kendi sınırları içine dönmeye ve yayılmacı projesinden ve vekillerinden tamamen vazgeçmeye hazır olduğu teorisine güvenmek zor.

Dolayısıyla, İsrail bölgesel bir mesele olarak İran’ın bölgedeki nüfuzunu zayıflattıysa, kendisi de giderek daha belirgin ve kötüleşen bir bölgesel mesele haline geldi. Sanki İran meselesi bir süreliğine İsrail meselesini gölgede bırakmış gibi, bu da bölgedeki İran-İsrail çatışmasının karmaşık dinamiğini yansıtıyor. Bu bağlamda tanık olunan tüm korkunç suçlar ve zulümlerle birlikte Gazze Şeridi'ndeki savaşın, İsrail'in Filistinliler ve bölge halklarıyla kolayca uzlaşma yolunu izleyebileceğini hayal etmek oldukça güç. Bu da bölgesel istikrar beklentilerini değerlendirmede kilit bir faktör olarak karşımıza çıkıyor.

İran'ın Trump’ın ‘önerisini’ kabul etmesinin temel faktörü olan içinde bulunduğu boğucu ekonomik kriz nedeniyle rejimine karşı risk haline gelen içerideki tehlikeler kötüleştiğinden kendi sınırlarına dönmeye ve yayılmacı projesinden tamamen vazgeçmeye hazır olduğu teorisine güvenmenin de zor olduğu bir gerçek. Fakat bu, Tahran'ın bölgedeki uyuyan hücrelerini yeniden harekete geçirmek için gelecekte fırsat kollamayacağı anlamına gelmiyor.