Zombi diyeti: Tarih öncesi dönemden modern çağa 10 yamyamlık örneği

Yamamlık insalık tarihinde birçok topluluk tarafından uygulandı (Pixabay)
Yamamlık insalık tarihinde birçok topluluk tarafından uygulandı (Pixabay)
TT

Zombi diyeti: Tarih öncesi dönemden modern çağa 10 yamyamlık örneği

Yamamlık insalık tarihinde birçok topluluk tarafından uygulandı (Pixabay)
Yamamlık insalık tarihinde birçok topluluk tarafından uygulandı (Pixabay)

Zombilerin gerçek olmadığını biliyoruz ama yamyamlık tarihte farklı dönemlerde ve topluluklarda uygulandı.
İşte tarihten en çarpıcı 10 yamyamlık örneği.

Tarih öncesi atalarımız
Yamyamlık çok eskilere dayanıyor. Yaklaşık 900 bin yıl önce şimdiki İspanya’da bugünkü insan türünün atası Homo antecessor yamyamlığı pratik nedenlerden ötürü tercih etmişti.
2019’un Temmuz ayında Journal of Human Evolution isimli bilimsel dergide yayımlanan bir çalışmaya göre insanlar kolay yakalanabilir ve kısmen yararlı yüksek bir besin kaynağı olduğu için Homo antecessorlar tarafından tercih edilmiş.

Neandertaller 
Evrimsel süreçte daha yakın akrabalarımızdan Neandertaller de bazen yamyamlık yapıyordu.
Arkeloglar İspanya’daki Sidrón mağarası, Fransa’daki Moula-Guercy mağarası ve daha yakın dönemde Belçika’daki bir mağara da dahil olmak üzere dünyanın farklı noktalarında Neandertal toplulukların yamyam olduğuna ilişkin kanıtlar tespit etti.
Yamyamlık dışında Neandertaller, yedikleri hısımlarının kalıntıarından aletler de tasarlıyordu.

Biami kabilesi
Papua Yeni Gine’de insan öldürüp yiyen birbirinden izole birkaç topluluk var. Fakat bunların on yıllardır yamyamlık yapmadığı düşünülüyor.
2011’de Britanyalı televizyon sunucu Piers Gibbon, ülkedeki Biami topluluğunu ziyaret etmişti.
Kabilenin yaşlı üyelerinden biri Gibbon'a bir seferinde ölüm döşeğindeki kocası hakkında kötü konuştuğu şüphesiyle iki kadını öldürdüklerini anlatmıştı.
Kadınları öldürdükten sonra ateşte çevirip pişiren kabile üyleri, sonrasında da kadınların cansız bedenlerini yemişlerdi.

Fore kabilesi
Papua Yeni Gine’deki bir başka yamyam kabileyse Fore.
Fore kabilesindeki yamyamlık geleneği, ölümcül bir beyin hastalığı olan “kuru” epidemisine yol açmıştı.
Kabiledeki herkes epidemide yaşamını yitirmedi. Bazılarının vücudunda bu hastalığa ve deli dana gibi diğer “prion hastalıklarına” bağışıklık sağlayan genler bulunuyor.
Topluluğun 1950’lerde yamyalık yapmayı bırakması, epidemi vakalarında azalış sağladı.
Öte yandan, hastalığın semptom göstermesi uzun sürdüğünden, on yıllar boyunca vakalar tespit edildi.

Xiximes kabilesi
2011'de arkeologlar, Meksika’nın kuzeyinde yer alan Cuevas del Maguey bölgesindeki antik Xiximes topluluğunun yaşadığı alanda yamyamlığa kurban gittiklerine ilişkin belirtiler taşıyan insan kemikleri buldu.
Kemikler, 1400’lerin başında inşa edilmiş sığınaklarda bulundu.
Xiximes topluluğunun, kazançlı bir tahıl hasadı vereceği inancıyla düşmanlarının etlerini yediği düşünülüyor.

Aztekler
Azteklerin insan kurban ettiği biliniyor. Fakat son çalışmalarla birlikte topluluğun yamyamlık ritüelleri düzenlediğine dair kanıtlar da bulundu.
Buna göre kurban edilenin bedeni soylu birine ya da toplumda öne çıkan kişilere yemeleri için sunuluyordu. 
Bazı uzmanlarsa Azteklerde yamyamlığın kıtlık döneminde çok daha yaygın olabileceğini düşünüyor.

Brezilya'daki Wari' topluluğu
Brezilya’daki Wari' topluluğu hem kendi kabilesinden ölenlerin hem de savaşta tutsak aldıkları düşmanlarının etini yiyordu.
Wariler düşmanlarının etlerini öfke ve nefretlerini ifade etmek için yiyordu.
Kendi kabilelerinden yaşamını yitirenlerin etlerini yemeleriyse başka bir anlam taşıyor.
1960’ların sonuna kadar kendi topluluğundan hayatını yitirenlerin etlerini yiyen Wariler, böylelikle ölülerin arkasından yas tuttuklarına ve onları onurlandırdıklarına inanıyor.

16. ve 17. yüzyıl Avrupası
18. yüzyılın sonuna kadar Avrupa’da tıbbi amaçlarla yamyamlık uygulamalarına başvuruluyordu. 
Örneğin, 16. yüzyılda yaşamış hekim Paracelsus, kan içmenin sağlıklı olduğunu savunuyordu.
İlaç almak için yeterli parası olmayanlar, idam edilenlerin kanlarından cüzi bir fiyata içmek için darağaçlarının etrafında toplanırdı.

19. yüzyılda Kuzey Kutbu'nda yamyamlık
Kuzey Kutbu'ndaki zorlu keşif görevlerinde de hayatta kalmak için mürettebat yamyamlığa başvurmak zorunda kalmıştı.
19. yüzyılda HMS Erebus ve HMS Terror isimli iki keşif gemisi hava şartlarından ötürü mahsur kaldığında, mürettebat en yakındaki sığınağa 1609 kilometrelik yolu yürümeye koyuldu. Yolculuk tabii ki de iyi sonlanmadı.
150 yıl boyunca araştırmacılar, yolculuk sırasında hayatını kaybeden mürettebatların kalıntılarını keşfetti.
Kalıntılarda yamyamlık izleri olduğu tespit edildi.

Hindistan’daki Aghori yerlileri
Hindistan’daki Aghori yerlileri de yamyam kabilelerden.
Bu aşırılıkçı grup, cesetlerin üzerinde meditasyon yapıyor ve kafataslarından kase tasarlıyor.
Bazı araştırmalara göreyse kabilenin üyeleri yamyamlık ritüelleri düzenliyor.
 
Independent Türkçe, Live Science



Esrar kullanımı kalp hastalığı ve felç riskini iki kat artırıyor

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash
TT

Esrar kullanımı kalp hastalığı ve felç riskini iki kat artırıyor

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash

Araştırmalar, kenevir kullanıcılarının felç, kalp krizi geçirme veya kalp hastalığından ölme olasılığının iki kat daha fazla olduğunu ortaya koydu.

Kaliforniya Üniversitesi'nden bilim insanları, esrar kullanıcıları arasında kalp krizi gibi rahatsızlıkların görülme riskinin yüzde 29, felç riskinin yüzde 20 ve kalp hastalığından ölme riskinin iki kat daha fazla olduğunu buldu.

Heart adlı akademik dergide yayımlanan çalışmada, uyuşturucu ve hastalıklar arasındaki ilişkiyi araştırmak için 200 milyon kişiyi kapsayan 24 çalışma incelendi.

Araştırmacılar, çalışmanın "esrarın kardiyovasküler risk oluşturmadığı varsayımı hakkında ciddi sorular ortaya attığını" belirtti.

İncelenen araştırmalar 2016'yla 2023 arasında yapılmıştı ve 19 ila 59 yaşındaki kişileri kapsıyordu.

Araştırma, esrar maruziyetinin uyuşturucuyu yakarak içmekten mi yoksa başka tüketim şekillerinden mi kaynaklandığını belirtmedi.

2023'te Amerikan Kardiyoloji Koleji, esrar içen veya esrar katkılı gıdaları günlük tüketen kişilerin koroner arter hastalığına (KAH) yakalanma riskinin üçte bir oranında daha yüksek olduğunu açıklamıştı.

KAH, en yaygın kalp hastalığı türü. Kolesterol, organa kan sağlayan arterleri daraltarak göğüs ağrısı, nefes darlığı ve yorgunluğa neden oluyor.

Bu önemli bağlantı, kullanıcıların tütün içip içmediğine, alkol alıp almadığına, önemli kardiyovasküler risk faktörleri taşıyıp taşımadığına ve yaş ya da cinsiyetten bağımsız olarak geçerliydi.

Kullanıcıların esrarı yakıp içerek, yenebilir ürünler tüketerek veya başka yöntemlerle almaları da fark yaratmadı.

Amerikan Kardiyoloji Koleji araştırmacıları, kişilerin esrar kullandığını doktorlarına bildirmeleri gerektiğini, böylece klinisyenlerin kalp sağlığını izlemeye başlayabileceğini söyledi.

Stanford Üniversitesi'nde asistan hekim ve çalışmanın başyazarı Dr. Ishan Paranjpe şunları söyledi:

Esrar kullanımının KAH ile bağlantılı olduğunu bulduk. Daha sık esrar kullanımı KAH riskinin artmasıyla bağlantılı olduğundan doz-yanıt ilişkisi de gördük. Halk sağlığı açısından bakıldığında, esrar kullanımının daha önce fark edilmeyen bazı zararları olduğu ve insanların bunu dikkate alması gerektiği ortaya çıkıyor. Bilimsel açıdan bakıldığında, bu bulgular heyecan verici çünkü bu yolu kontrol altına almak için keşfedebileceğimiz yeni ilaç hedefleri ve mekanizmalar olabileceğini gösteriyor.

Independent Türkçe