Zombi diyeti: Tarih öncesi dönemden modern çağa 10 yamyamlık örneği

Yamamlık insalık tarihinde birçok topluluk tarafından uygulandı (Pixabay)
Yamamlık insalık tarihinde birçok topluluk tarafından uygulandı (Pixabay)
TT

Zombi diyeti: Tarih öncesi dönemden modern çağa 10 yamyamlık örneği

Yamamlık insalık tarihinde birçok topluluk tarafından uygulandı (Pixabay)
Yamamlık insalık tarihinde birçok topluluk tarafından uygulandı (Pixabay)

Zombilerin gerçek olmadığını biliyoruz ama yamyamlık tarihte farklı dönemlerde ve topluluklarda uygulandı.
İşte tarihten en çarpıcı 10 yamyamlık örneği.

Tarih öncesi atalarımız
Yamyamlık çok eskilere dayanıyor. Yaklaşık 900 bin yıl önce şimdiki İspanya’da bugünkü insan türünün atası Homo antecessor yamyamlığı pratik nedenlerden ötürü tercih etmişti.
2019’un Temmuz ayında Journal of Human Evolution isimli bilimsel dergide yayımlanan bir çalışmaya göre insanlar kolay yakalanabilir ve kısmen yararlı yüksek bir besin kaynağı olduğu için Homo antecessorlar tarafından tercih edilmiş.

Neandertaller 
Evrimsel süreçte daha yakın akrabalarımızdan Neandertaller de bazen yamyamlık yapıyordu.
Arkeloglar İspanya’daki Sidrón mağarası, Fransa’daki Moula-Guercy mağarası ve daha yakın dönemde Belçika’daki bir mağara da dahil olmak üzere dünyanın farklı noktalarında Neandertal toplulukların yamyam olduğuna ilişkin kanıtlar tespit etti.
Yamyamlık dışında Neandertaller, yedikleri hısımlarının kalıntıarından aletler de tasarlıyordu.

Biami kabilesi
Papua Yeni Gine’de insan öldürüp yiyen birbirinden izole birkaç topluluk var. Fakat bunların on yıllardır yamyamlık yapmadığı düşünülüyor.
2011’de Britanyalı televizyon sunucu Piers Gibbon, ülkedeki Biami topluluğunu ziyaret etmişti.
Kabilenin yaşlı üyelerinden biri Gibbon'a bir seferinde ölüm döşeğindeki kocası hakkında kötü konuştuğu şüphesiyle iki kadını öldürdüklerini anlatmıştı.
Kadınları öldürdükten sonra ateşte çevirip pişiren kabile üyleri, sonrasında da kadınların cansız bedenlerini yemişlerdi.

Fore kabilesi
Papua Yeni Gine’deki bir başka yamyam kabileyse Fore.
Fore kabilesindeki yamyamlık geleneği, ölümcül bir beyin hastalığı olan “kuru” epidemisine yol açmıştı.
Kabiledeki herkes epidemide yaşamını yitirmedi. Bazılarının vücudunda bu hastalığa ve deli dana gibi diğer “prion hastalıklarına” bağışıklık sağlayan genler bulunuyor.
Topluluğun 1950’lerde yamyalık yapmayı bırakması, epidemi vakalarında azalış sağladı.
Öte yandan, hastalığın semptom göstermesi uzun sürdüğünden, on yıllar boyunca vakalar tespit edildi.

Xiximes kabilesi
2011'de arkeologlar, Meksika’nın kuzeyinde yer alan Cuevas del Maguey bölgesindeki antik Xiximes topluluğunun yaşadığı alanda yamyamlığa kurban gittiklerine ilişkin belirtiler taşıyan insan kemikleri buldu.
Kemikler, 1400’lerin başında inşa edilmiş sığınaklarda bulundu.
Xiximes topluluğunun, kazançlı bir tahıl hasadı vereceği inancıyla düşmanlarının etlerini yediği düşünülüyor.

Aztekler
Azteklerin insan kurban ettiği biliniyor. Fakat son çalışmalarla birlikte topluluğun yamyamlık ritüelleri düzenlediğine dair kanıtlar da bulundu.
Buna göre kurban edilenin bedeni soylu birine ya da toplumda öne çıkan kişilere yemeleri için sunuluyordu. 
Bazı uzmanlarsa Azteklerde yamyamlığın kıtlık döneminde çok daha yaygın olabileceğini düşünüyor.

Brezilya'daki Wari' topluluğu
Brezilya’daki Wari' topluluğu hem kendi kabilesinden ölenlerin hem de savaşta tutsak aldıkları düşmanlarının etini yiyordu.
Wariler düşmanlarının etlerini öfke ve nefretlerini ifade etmek için yiyordu.
Kendi kabilelerinden yaşamını yitirenlerin etlerini yemeleriyse başka bir anlam taşıyor.
1960’ların sonuna kadar kendi topluluğundan hayatını yitirenlerin etlerini yiyen Wariler, böylelikle ölülerin arkasından yas tuttuklarına ve onları onurlandırdıklarına inanıyor.

16. ve 17. yüzyıl Avrupası
18. yüzyılın sonuna kadar Avrupa’da tıbbi amaçlarla yamyamlık uygulamalarına başvuruluyordu. 
Örneğin, 16. yüzyılda yaşamış hekim Paracelsus, kan içmenin sağlıklı olduğunu savunuyordu.
İlaç almak için yeterli parası olmayanlar, idam edilenlerin kanlarından cüzi bir fiyata içmek için darağaçlarının etrafında toplanırdı.

19. yüzyılda Kuzey Kutbu'nda yamyamlık
Kuzey Kutbu'ndaki zorlu keşif görevlerinde de hayatta kalmak için mürettebat yamyamlığa başvurmak zorunda kalmıştı.
19. yüzyılda HMS Erebus ve HMS Terror isimli iki keşif gemisi hava şartlarından ötürü mahsur kaldığında, mürettebat en yakındaki sığınağa 1609 kilometrelik yolu yürümeye koyuldu. Yolculuk tabii ki de iyi sonlanmadı.
150 yıl boyunca araştırmacılar, yolculuk sırasında hayatını kaybeden mürettebatların kalıntılarını keşfetti.
Kalıntılarda yamyamlık izleri olduğu tespit edildi.

Hindistan’daki Aghori yerlileri
Hindistan’daki Aghori yerlileri de yamyam kabilelerden.
Bu aşırılıkçı grup, cesetlerin üzerinde meditasyon yapıyor ve kafataslarından kase tasarlıyor.
Bazı araştırmalara göreyse kabilenin üyeleri yamyamlık ritüelleri düzenliyor.
 
Independent Türkçe, Live Science



ABD'nin en yaşanabilir 25 şehri belirlendi

Araştırmacılar, Birleşik Devletler'de yaşamak için en iyi şehirleri açıkladı ve Honolulu ilk sırada yer aldı (Unsplash)
Araştırmacılar, Birleşik Devletler'de yaşamak için en iyi şehirleri açıkladı ve Honolulu ilk sırada yer aldı (Unsplash)
TT

ABD'nin en yaşanabilir 25 şehri belirlendi

Araştırmacılar, Birleşik Devletler'de yaşamak için en iyi şehirleri açıkladı ve Honolulu ilk sırada yer aldı (Unsplash)
Araştırmacılar, Birleşik Devletler'de yaşamak için en iyi şehirleri açıkladı ve Honolulu ilk sırada yer aldı (Unsplash)

Araştırmacılar, Birleşik Devletler'de yaşamak için en iyi şehirleri açıkladı ve Honolulu ilk sırada yer aldı.

The Economist Intelligence Unit, 2025 Küresel Yaşanabilirlik Endeksi'ni yayımladı. Dünya çapında 173 şehri inceleyen rapor, bunları 5 kategoriye göre değerlendirdi: İstikrar, sağlık hizmetleri, kültür ve çevre, eğitim ve altyapı.

Raporda ABD şehirleri ilk 20'de yer almadı ancak Honolulu 23. sıraya yerleşerek raporu inceleyen Forbes'a göre ikinci yıl üst üste ABD'de yaşamak için en iyi şehir oldu.

Atlanta, ABD şehirleri arasında ikinci, genel sıralamadaysa 29. sırada yer alırken, onu genel tabloda 30. olan Pittsburgh izledi.

Seattle, Amerika'nın en iyi şehri sıralamasında 4., genel sıralamadaysa 34. sırada yer alırken Washington, ABD'de 5., genel sıralamadaysa 38. sıraya yerleşti.

Ülkenin en büyük şehirleri New York ve Los Angeles, genel tabloda sırasıyla 69. ve 57. oldu.

Raporda değerlendirilen 21 ABD şehrinden 14'ü yıllık genel sıralamada yükselse de raporun yazarlarına göre bunun nedeni "çoğunlukla diğer şehirlerin düşüşüydü".

Forbes, Amerikan şehirlerinin eğitim alanında iyi performans gösterdiğini ancak sosyal huzursuzluk ve silahlı şiddetle boğuştuğunu bildirdi.

Raporun yazarları, "Zayıf silah kontrol yasaları, suçların genellikle şiddet içerip ölümcül olmasına ve sosyal uyumu zedelemesine yol açıyor" diye yazdı.

Yazarlar, ABD Başkanı Donald Trump'ın önerdiği politikalarla ABD şehirlerinin gelecekte küresel listede daha kötü sıralalarda yer alacağını öngörüyor.

"ABD'deki Trump yönetiminin eğitim ve sağlık hizmetlerine yönelik kamu harcamalarını kısmayı önermesiyle, bölge bu raporun gelecekteki nüshalarında daha da gerilemeye riski taşıyacak" diye yazdılar.

Dünya genelinde listenin başında Kopenhag yer aldı. Danimarka'nın başkenti istikrar, eğitim ve altyapı alanlarında mükemmel puanlar kazanarak dünyanın en yaşanabilir şehri ünvanını Viyana'dan devraldı.

Avusturya'nın Viyana ve İsviçre'nin Zürih şehri ikinci sırayı paylaştı.

Üç  Avustralya şehri ilk 10'a girdi: Melbourne, Zürih ve İsviçre'nin ardından gelirken, Sidney 6., Adelaide ise 9. sırada yer aldı.

Suriye'nin başkenti Şam, genel tabloda son sıraya yerleşti.

Raporda, "Geçen yılki rejim değişikliğine rağmen, Suriye'nin başkenti yıllardır süren iç savaşın izlerini taşımaya devam ediyor ve yaşanabilirlik açısından hiçbir iyileşme görülmüyor" dendi.

Independent Türkçe