Libya’nın doğusundaki yetkililer, güvenlik sorununa çözüm arıyor

Bingazi’deki Ortak Güvenlik Odası toplantısı (Genelkurmak Başkanlığı basın bürosu)
Bingazi’deki Ortak Güvenlik Odası toplantısı (Genelkurmak Başkanlığı basın bürosu)
TT

Libya’nın doğusundaki yetkililer, güvenlik sorununa çözüm arıyor

Bingazi’deki Ortak Güvenlik Odası toplantısı (Genelkurmak Başkanlığı basın bürosu)
Bingazi’deki Ortak Güvenlik Odası toplantısı (Genelkurmak Başkanlığı basın bürosu)

Libya’nın doğusundaki yetkililer, yaklaşık 3 yıldır terörist gruplarla şiddetli bir savaşa tanık olan Bingazi’deki güvenlik kaosunun kaynaklarını kurutmak ve istikrarı yeniden sağlamak amacıyla şehre yöneldi. Yetkililer, istikrarın ‘vatandaşların elinde bulunan orta ve ağır ölçekli silahlara el koyup, Ulusal Ordu (LUO) ve İçişleri Bakanlığı’na bağlı unsurlar da dahil olmak üzere, ceza davaları kapsamında arananları soruşturmaya tabi tutarak’ sağlanacağına inanıyor.
Söz konusu adım, LUO lideri Mareşal Halife Hafter’in Genelkurmay Başkanı Korgeneral Abdurrazık en-Nazuri ve geçici hükümette İçişleri Bakanı Müsteşar İbrahim Buşanaf önderliğinde oluşturulmasını emrettiği Bingazi Ortak Güvenlik Odası’nın kaosun sonlandırılması için yürüttüğü çalışmaların devamı niteliği taşıyor.
Ortak Güvenlik Odası, geçtiğimiz Perşembe akşamı düzenlediği bir toplantıda, vatandaşların silahlarını hafif silahlarla kısıtlamak ve orta- ağır ölçekli silahlara el koymak başta olmak üzere çeşitli kararlar aldı. Şehirdeki vatandaşlar arasında memnuniyetle karşılanan toplantıda, sosyal etkinliklerde ateş açılmasını yasaklama meselesine de vurgu yapıldı. Nazuri başkanlığındaki Oda, askeri ve güvenlik kurumlarıyla bağlantılı aranan isimleri tespit ederek, onlara karşı yasal tedbirlerin alınmaya başlayacağını belirtti. Söz konusu prosedür, ‘hesap vermeksizin halka karşı suç işlediklerini’ söyleyen vatandaşların artan şikayetleri üzerine alındı.
Güvenlik Odası, Nazuri başkanlığında genişletilmiş bir toplantı düzenlendiğini açıkladı. Toplantı, saha çalışması için son ekipmanları ele almak ve yeni planları onaylamak amacıyla oda üyeleri, askeri birlik komutanları ve alt plan başkanlarını kapsadı. Toplantıda ayrıca, ‘Denetleme ve Disiplin İdaresi ve askeri polis gibi askeri ve güvenlik idari birimleri faaliyete geçirilerek, sahada güvenlik planlarının uygulanma süreci’ masaya yatırıldı.
Bingazi’de Genel İstihbarat Daire Başkanlığı’nda düzenlenen toplantının kapanışı sırasında askeri ve güvenlik birimlerinin komutanları, ortak gücün, arananları yakalamak üzere çalışmaya hazır olduğunu kaydetti. Bingazi’de çok sayıda kişi,
başta orta ve ağır ölçekli olmak üzere silahlara el koyma adımının, 2017 yılında Libya’nın doğusundaki teröre karşı savaşa tanık olan vatandaşların acil bir talebi olduğuna inanıyor.
Bingazi’de avukat olarak çalışan Muhammed Ebu Kureyyim, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, “Silahlı askeri örgütleri dağıtma ve bu grupların kontrolündeki karargahları tahliye etme eğilimi Ortak Oda’nın en önemli kararlarından biri” dedi.
Muhammed Ebu Kureyyim, 10 gün önce Avukat Hanan el-Baraasi’nin öldürülmesinin yanı sıra, Milletvekili Siham Sergiva’nın yaklaşık 16 ay önce evinden kaçırılması suçuyla ilgili gerçeklerin açığa çıkarılması gerektiğini vurguladı. Hafter, Baraasi’nin ölümüne yol açan ‘suçu’ kınarken, faillerin yakalanması için çalışmaların yoğunlaştırıldığını belirtti. Birleşmiş Milletler (BM) raporları, Libya’daki silah sayısının hafif, orta ve ağır ölçekli olmak üzere 29 milyona ulaştığını ortaya koydu. Rapor, Libya’nın dünyanın en kontrolsüz silah stokuna sahip olduğunu ortaya koydu.



Komutanı tarafından Gazze'ye girmeye zorlanan İsrail askeri intihar girişiminde bulundu

Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
TT

Komutanı tarafından Gazze'ye girmeye zorlanan İsrail askeri intihar girişiminde bulundu

Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)

İsrail medyası, Gazze Şeridi'ne yönelik savaşın zorlukları nedeniyle sadece bir hafta içinde dört İsrail askerinin intihar ettiğini bildirdi. İsrail Kamu Yayın Kuruluşu KAN, komutanlarının sorumsuz davranışlarına karşı çıkan birlikteki arkadaşlarının uyanıklığı olmasaydı neredeyse listeye katılacak olan beşinci bir askerin hikayesini açıkladı.

Muhabir Carmela Menashe, askerlerden alıntı yaparak, arkadaşlarının ‘Gazze'ye girmeyi reddettiğini, ancak komutanının onu zorladığını, bunun üzerine askerin silahın namlusunu ağzına dayadığını ve kendini vurmakla tehdit ettiğini, bunun üzerine komutanın onu hafta sonu izninden men ederek cezalandırmaya karar verdiğini’ anlattı.

dfgthy
Meslektaşlarının cenaze töreni için mezarlığa giden yaralı İsrail askerleri, 8 Temmuz 2025 (AP)

İsrailli muhabire göre, ‘asker başlangıçta kabul etti ve Gazze'ye girdi. Ancak sonra geri döndü ve tekrar dışarı çıkmak istedi; komutana orada kalamayacağını açıklamaya çalıştı. Komutan onu hafife aldı ve onu başka cezalarla tehdit etti. Birlikteki arkadaşları son anda devreye girerek intihar etmesini engelledi ve onu psikolojik destek subayıyla görüşmeye zorladı.’

Psikolojik destek subayı, askerin durumunun Gazze Şeridi'ne girmesine izin vermediğine karar vererek onu birlik dışında tedavi görmesi için göndermiş; psikolojik durumunun ciddi olduğu teşhis edilmiş ve askerin ordudan tamamen terhis edilerek tedavi altına alınmasına karar verilmiş.

Muhabir, “Askerin durumu benzersiz değil; savaş binlerce askeri travmatize ediyor. Zamanında gerekli tedaviyi görmeyenler kendilerini ciddi bir depresyon içinde buluyor ve bu da aşırı durumlarda intihara yol açabiliyor” dedi.

4 asker intihar etti

Tel Aviv medyası sadece geçen hafta dört askerin intihar ettiğini ve savaşın başladığı 7 Ekim 2023 tarihinden bu yana intihar eden asker sayısının 44'e yükseldiğini duyurdu.

İntihar eden askerlerin çoğunluğunun aktif görevdeki yedek askerler olduğunu belirten Haaretz gazetesi, İsrailli askeri kaynaklara dayandırdığı haberinde intihar eden askerlerin büyük bir kısmının savaş sırasında psikolojik durumlarını önemli ölçüde etkileyen durumlara maruz kaldıklarını aktardı.

xcvfgbh
Temmuz 2025'te Gazze Şeridi'nde öldürülen meslektaşlarının cenaze töreninde ağlayan İsrailli askerler (AFP)

Gazete, orduda aktif görevde olan İsrailli askerlerin intihar oranlarının önceki yıllara göre artış gösterdiğini doğruladı.

Kaynaklar, intiharların bazen iç raporlarda ‘çatışma dışı ölüm’ veya ‘soruşturma altındaki durumlar’ gibi muğlak etiketler altında kategorize edilmesi nedeniyle gerçek sayının daha yüksek olabileceğini tahmin ediyor.

Şarku’l Avsat’ın Haaretz'den aktardığına göre İsrail ordusu, 2024 yılının başından bu yana yaklaşık bin 600 askerin travma sonrası stres semptomlarından mustarip olduğunu kabul ediyor ve bu da yaklaşık 250 askeri ruh sağlığı nedenleriyle terhis etmesine neden oldu.

Veriler intihar eden askerlerin çoğunun geçtiğimiz mart ayında yeniden başlayan savaştan bu yana çatışmaların devam ettiği Gazze'deki çatışmalara katıldığını gösteriyor.

cdfgthy
Temmuz ayında Gazze'de öldürülen bir İsrail askerinin cenaze töreninden (EPA)

Cepheden dönen askerlerin psikolojik olarak yalnızlaştığı ve özellikle muharebe tugaylarına yeni katılanlar ile dışlanmış sosyal sınıflara mensup askerlere yeterli psikolojik bakım sağlanmadığı belirtiliyor.

Ordu, sahadan dönen askerlerle ilgili sessiz bir iç krizle karşı karşıya; bu askerler fiziksel yaralanmaların ötesinde derin psikolojik yaralar da taşıyor ve bu da bazılarının son bir kaçış olarak intiharı seçmesine neden oluyor.

Gözlemciler Gazze savaşının sadece Filistinlileri tüketmekle kalmadığını, aynı zamanda İsrail'in iç cephesinde de giderek artan bir çatlağa neden olduğunu, askerlerin karada savaşırken psikolojik kaderlerinin havada asılı kaldığını düşünüyor.