Libya’nın doğusundaki yetkililer, güvenlik sorununa çözüm arıyor

Bingazi’deki Ortak Güvenlik Odası toplantısı (Genelkurmak Başkanlığı basın bürosu)
Bingazi’deki Ortak Güvenlik Odası toplantısı (Genelkurmak Başkanlığı basın bürosu)
TT

Libya’nın doğusundaki yetkililer, güvenlik sorununa çözüm arıyor

Bingazi’deki Ortak Güvenlik Odası toplantısı (Genelkurmak Başkanlığı basın bürosu)
Bingazi’deki Ortak Güvenlik Odası toplantısı (Genelkurmak Başkanlığı basın bürosu)

Libya’nın doğusundaki yetkililer, yaklaşık 3 yıldır terörist gruplarla şiddetli bir savaşa tanık olan Bingazi’deki güvenlik kaosunun kaynaklarını kurutmak ve istikrarı yeniden sağlamak amacıyla şehre yöneldi. Yetkililer, istikrarın ‘vatandaşların elinde bulunan orta ve ağır ölçekli silahlara el koyup, Ulusal Ordu (LUO) ve İçişleri Bakanlığı’na bağlı unsurlar da dahil olmak üzere, ceza davaları kapsamında arananları soruşturmaya tabi tutarak’ sağlanacağına inanıyor.
Söz konusu adım, LUO lideri Mareşal Halife Hafter’in Genelkurmay Başkanı Korgeneral Abdurrazık en-Nazuri ve geçici hükümette İçişleri Bakanı Müsteşar İbrahim Buşanaf önderliğinde oluşturulmasını emrettiği Bingazi Ortak Güvenlik Odası’nın kaosun sonlandırılması için yürüttüğü çalışmaların devamı niteliği taşıyor.
Ortak Güvenlik Odası, geçtiğimiz Perşembe akşamı düzenlediği bir toplantıda, vatandaşların silahlarını hafif silahlarla kısıtlamak ve orta- ağır ölçekli silahlara el koymak başta olmak üzere çeşitli kararlar aldı. Şehirdeki vatandaşlar arasında memnuniyetle karşılanan toplantıda, sosyal etkinliklerde ateş açılmasını yasaklama meselesine de vurgu yapıldı. Nazuri başkanlığındaki Oda, askeri ve güvenlik kurumlarıyla bağlantılı aranan isimleri tespit ederek, onlara karşı yasal tedbirlerin alınmaya başlayacağını belirtti. Söz konusu prosedür, ‘hesap vermeksizin halka karşı suç işlediklerini’ söyleyen vatandaşların artan şikayetleri üzerine alındı.
Güvenlik Odası, Nazuri başkanlığında genişletilmiş bir toplantı düzenlendiğini açıkladı. Toplantı, saha çalışması için son ekipmanları ele almak ve yeni planları onaylamak amacıyla oda üyeleri, askeri birlik komutanları ve alt plan başkanlarını kapsadı. Toplantıda ayrıca, ‘Denetleme ve Disiplin İdaresi ve askeri polis gibi askeri ve güvenlik idari birimleri faaliyete geçirilerek, sahada güvenlik planlarının uygulanma süreci’ masaya yatırıldı.
Bingazi’de Genel İstihbarat Daire Başkanlığı’nda düzenlenen toplantının kapanışı sırasında askeri ve güvenlik birimlerinin komutanları, ortak gücün, arananları yakalamak üzere çalışmaya hazır olduğunu kaydetti. Bingazi’de çok sayıda kişi,
başta orta ve ağır ölçekli olmak üzere silahlara el koyma adımının, 2017 yılında Libya’nın doğusundaki teröre karşı savaşa tanık olan vatandaşların acil bir talebi olduğuna inanıyor.
Bingazi’de avukat olarak çalışan Muhammed Ebu Kureyyim, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, “Silahlı askeri örgütleri dağıtma ve bu grupların kontrolündeki karargahları tahliye etme eğilimi Ortak Oda’nın en önemli kararlarından biri” dedi.
Muhammed Ebu Kureyyim, 10 gün önce Avukat Hanan el-Baraasi’nin öldürülmesinin yanı sıra, Milletvekili Siham Sergiva’nın yaklaşık 16 ay önce evinden kaçırılması suçuyla ilgili gerçeklerin açığa çıkarılması gerektiğini vurguladı. Hafter, Baraasi’nin ölümüne yol açan ‘suçu’ kınarken, faillerin yakalanması için çalışmaların yoğunlaştırıldığını belirtti. Birleşmiş Milletler (BM) raporları, Libya’daki silah sayısının hafif, orta ve ağır ölçekli olmak üzere 29 milyona ulaştığını ortaya koydu. Rapor, Libya’nın dünyanın en kontrolsüz silah stokuna sahip olduğunu ortaya koydu.



Kuşatma altındaki el-Faşir, savaş ve açlıkla mücadele ediyor

Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)
Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)
TT

Kuşatma altındaki el-Faşir, savaş ve açlıkla mücadele ediyor

Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)
Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)

Sudan'ın batısında bulunan Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir'deki sivillerin durumu, gıda, su ve tıbbi tedaviye erişimin giderek zorlaşmasıyla daha da kötüleşiyor. Açlık ve devam eden çatışmalar, Nisan 2024'ten bu yana şehirde mahsur kalan on binlerce insanın kaderini tehdit ediyor. Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) her geçen gün kötüleşen insani durumun ortasında, gıda maddelerinin şehre girdiği tüm geçitleri ve yolları kapatıyor; temel gıda maddeleri ve yakıt tedarik etme girişimlerini engelliyor.

El-Faşir'deki kaynaklar, HDK’nin her gün pazarları ve hayati tesisleri ağır topçu ateşine tutması nedeniyle büyük marketlerin kapılarını kapatmasının ardından sivillerin büyük zorluklarla gıda temin ettiğini söyledi. Şarku’l Avsat’a konuşan kaynaklar, “Siviller, mısır unu, şeker, yağ ve sabun gibi temel gıda maddelerini satın almak için meskûn mahallelerdeki küçük marketlere güveniyor” dedi.

Devam eden kuşatmanın bir sonucu olarak, bölge sakinlerinin alım gücü azaldı ve yüksek fiyatlar nedeniyle az miktarda yiyecek bile alamaz hale geldiler.

Bir bölge sakini, banka yoluyla ödeme yapıldığında fiyatların iki katına çıktığını, nakit ödeme yapıldığında ise fiyatların düştüğünü ve çok sayıda bölge sakininin yüksek fiyatlar nedeniyle el-Faşir'den kaçtığını belirtti. Birçok sebze ve meyve türü bir yılı aşkın süredir şehrin pazarlarında bulunmuyor.

Gıda kaçakçılığı

Bazı kent sakinlerine göre, el-Faşir'e mal ve eşya sokmanın tek yolu eşek ve deve gibi hayvanları kullanarak kaçakçılık yapmak, ancak bu da riskli. Çünkü HDK militanları tarafından durduruluyorlar ve çoğu zaman mallara el konuluyor.

VFGHY
Sudanlılar savaştan kaçmak için Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir’in eteklerinde bulunan Ebu Şuk Mülteci Kampı’na sığınıyor. (AP)

Şehir sakinlerinin çoğunluğu, günde darı unu ve mısırdan yapılan tek bir ana öğünle yetiniyor ve ellerinde başka bir şey olmayabiliyor.

Geleneksel yeraltı kuyularından yeterli miktarda içme suyu temin edilse de, bir varilin fiyatının 8 bin Sudan cüneyhini aşması vatandaşların sıkıntılarını artırıyor.

Günde bir öğün ücretsiz yemek sağlayan aşevlerine bağımlı hale gelen ailelerin sayısı her geçen gün artıyor; bazen bu yemekler ihtiyaç sahibi ailelerin sayısına yetmiyor. El-Faşir'deki bazı vatandaşlar, kuşatma altında bulunan kentteki insani durumun özellikle çocuklar, kadınlar ve yaşlılar için ciddi bir zorluk derecesine ulaştığını, yetersiz beslenme nedeniyle zayıf vücutlarının bunu kanıtladığını bildirdi.

Yerlerinden edilen insanlar HDK ve müttefikleri tarafından öldürmeye varan ciddi ihlallere maruz kaldıkları için el-Faşir'den kaçmak da güvenli değil. Bölge sakinleri, kuşatmanın devam etmesi ve el-Faşir'e insani erişimin açılmaması halinde, sonbahar mevsimine girilmesi ve vatandaşların tarım yapamaması nedeniyle durumun daha da kötüleşeceğinden korkuyor.

Saha durumu

El-Faşir'deki geniş alanlar, son birkaç gün içinde siviller arasında onlarca ölüm ve yaralanmaya neden olan, bazıları konutları hedef alan yoğun topçu bombardımanına ve insansız hava aracı (İHA) saldırılarına tanık oluyor.

Yerel kaynaklar, ordunun geçtiğimiz aylarda HDK tarafından el-Faşir'e düzenlenen onlarca saldırıyı püskürtmeyi başardığını bildirdi. El-Faşir sakinleri, Birleşmiş Milletler (BM) ve yardım kuruluşlarının insani yardımın ihtiyaç sahibi sivillere ulaşmasına izin vermesi için HDK üzerinde daha fazla baskı kurmasını bekliyor.

Yerel bir gönüllü grubu olan el-Faşir Direniş Komiteleri Koordinasyonu, çatışmaların ortasında kalan on binlerce masum insanın çektiği acılara son vermek için orduyu şehir üzerindeki kuşatmayı kaldırmaya çağırıyor.

CDFG
Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir'deki Hızlı Destek Kuvvetleri mensupları (Arşiv - Telegram)

Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan kısa bir süre önce BM Genel Sekreteri Antonio Guterres'in talebi üzerine kentte bir hafta süreyle insani ateşkes yapılmasını kabul etti, ancak HDK bu konuda kendileriyle herhangi bir temas kurulmadığını belirtti.

HDK'ye göre el-Faşir kentinde şu anda siviller bulunmuyor; kentte bulunanlar ordu ve müttefik silahlı gruplara mensup savaşçılar.

Geçtiğimiz haziran ayında BM Güvenlik Konseyi, bir yıldan uzun bir süredir HDK tarafından kuşatma altında tutulan ve ordunun geniş ve yoğun nüfuslu Darfur bölgesindeki son kalesi olan el-Faşir üzerindeki kuşatmanın kaldırılması için bir karar almıştı.