Yaklaşık iki bin yıl önce Vezüv Yanardağı patlamasında ölen iki kurbanının kalıntıları bulundu

Yaklaşık iki bin yıl önce Vezüv Yanardağ patlamasında ölen iki kurbanının kalıntıları (DPA)
Yaklaşık iki bin yıl önce Vezüv Yanardağ patlamasında ölen iki kurbanının kalıntıları (DPA)
TT

Yaklaşık iki bin yıl önce Vezüv Yanardağı patlamasında ölen iki kurbanının kalıntıları bulundu

Yaklaşık iki bin yıl önce Vezüv Yanardağ patlamasında ölen iki kurbanının kalıntıları (DPA)
Yaklaşık iki bin yıl önce Vezüv Yanardağ patlamasında ölen iki kurbanının kalıntıları (DPA)

İtalya’nın Pompei Antik Kenti'nde arkeolojik kazıların yapıldığı sahadaki yetkililer, yaklaşık iki bin yıl önce Vezüv Yanardağı patlamasında ölen iki kişinin kalıntılarının bulunduğunu duydurdular.
Napoli şehri yakınlarındaki kazı sahasında görevli yetkililer, yanardağ patlaması sonucu ölen iki kişinin bedeninin bulunduğunu belirttiler.
Fransız Haber Ajansı’nın (AFP) haberine göre araştırmacılar, kıyafetlerinin ve fiziksel görünümlerinin izlerine dayanarak bulunan bedenlerden birinin 40 yaşlarındaki bir asilzadeye, diğerinin ise onun kölesi olduklarını düşündükleri 20’li yaşlarda bir gence ait olduğunu tahmin ediyorlar.
Vezüv Yanardağı'nın MS 79'da patlamasıyla lavlar ve küller altında kalan Pompei Antik Kenti, Kolezyum’un ardından İtalya’nın en fazla turist çeken bölgesidir. Pompei Antik Kenti’nin geçtiğimiz yıl yaklaşık 4 turist ziyaret etti.
44 hektarlık bir alana yayılan devasa büyüklükte arkeolojik alan, Roma İmparatorluğu'nun en zengin şehirlerinden birinin kalıntılarıdır. Birçok yapı, kül katmanlarına gömülmüş durumda. Bu kül katmanları, söz konusu yapılar ve yanardağ patlamasında ölenlerin cesetleri dahil olmak üzere kentin orijinal haliyle günümüze ulaşmasını sağladı.
Kazılarda iki erkeğe ait kalıntıların çıkarılmasının ardından kemikleri incelenmek üzere çalışmalar başlatıldı. 1867'de Giuseppe Fiorelli tarafından bulunan bir teknikle üzerlerine alçı döküldü. Bu teknikle, cesetlerin bulundukları halleriyle şekilleri korunarak bir iskelet oluşturuluyor.
Pompei'ye bağlı 700 metre mesafedeki Civita Giuliana'daki kazı çalışmaları sırasında önce bir ahır ve üç atın kalıntılarının bulundu. Ardından Napoli Körfezi'ne hakim bir tepede inşa edilmiş lüks villada yapılan kazılarda iki insan bedenine ulaşıldı. Bedenler, villanın altındaki bir tünelde bulunurken buraya yanardağın patlaması sonrası sığınmak için gittiklerine inanılıyor. Pompei Antik Kenti’ndeki kazı çalışmaları devam ederken, yeni tip koronavüris (Kovid-19) salgınıyla mücadele tedbirleri nedeniyle turistik geziler askıya alınmış durumda.
 



10 bin yıl önce eriyen buzulların, kıta kaymasını hızlandırdığı bulundu

Grönland Buz Tabakası yaklaşık 3 milyon kilometreküp buz içeriyor (NASA)
Grönland Buz Tabakası yaklaşık 3 milyon kilometreküp buz içeriyor (NASA)
TT

10 bin yıl önce eriyen buzulların, kıta kaymasını hızlandırdığı bulundu

Grönland Buz Tabakası yaklaşık 3 milyon kilometreküp buz içeriyor (NASA)
Grönland Buz Tabakası yaklaşık 3 milyon kilometreküp buz içeriyor (NASA)

Bilim insanları 10 bin yıl önce buzulların erimesinin, kıtaların hareketini hızlandırmış olabileceğini buldu. 

26 bin yıl önce Kuzey Amerika'nın büyük bir bölümünü kaplayan Laurentide Buz Tabakası erimeye başlamıştı. Buzun erimesiyle su, okyanusa akmış ve küresel çaptaki deniz seviyeleri yılda ortalama 1 santimetre yükselmişti.

Colorado Boulder Üniversitesi'nden jeofizikçiler, Dünya'nın bu döneme ait bilgisayar modelini oluşturarak buz tabakasının erimesinin sonuçlarını analiz etti. 

Bulguları hakemli dergi Nature'da dün (23 Nisan) yayımlanan çalışmaya göre buzların erimesi,  Kuzey Amerika kıtası levhasının hareketini yüzde 25 hızlandırmış olabilir. 

Hesaplamalar ayrıca Kuzey Amerika ve Avrasya levhaları arasındaki Atlantik Ortası Sırtı'nın genişleme hızının 6 bin ila 12 bin yıl önce yüzde 40 oranında arttığına işaret ediyor.

Araştırmacılar trilyonlarca ton buzun eriyip okyanusa karışmasıyla kıtanın ağırlık kaybettiğini ve levhanın saat yönünde döndüğünü düşünüyor. Modele göre Atlantik Ortası Sırtı'nın genişlemesindeki artış da bundan kaynaklanıyor.

Makalenin yazarlarından Tao Yuan, "Buz hacmi büyük ölçüde azaldığında, yerkabuğunda büyük bir hareket meydana geldi" diyerek ekliyor: 

Bilim insanları, buzun erimesinin plakaların yükselmesine neden olduğunu biliyordu. Ancak biz, buzun erimesi nedeniyle plakaların yatay olarak da epey hareket edebildiğini gösterdik.

Yeni çalışma, kıta kayması ve deniz tabanı genişlemesinin, milyonlarca yıla yayılan yavaş süreçlerin yanı sıra çok daha kısa zaman aralıklarında da gerçekleşebileceğini gösteriyor.

Bilim insanları Grönland buz tabakasının erimesinin, bugün İzlanda'da yıkıcı sonuçlar doğurabileceğini de söylüyor. 

Atlantik Ortası Sırtı, İzlanda'dan geçiyor ve yaklaşık 10 bin yıl önce adada yoğun bir volkanik aktivite yaşandığı biliniyor. Bu volkanik faaliyetlerin, sırtın genişlemesindeki artışla bağlantılı olup olmadığı henüz kesinlik kazanmadı. Ancak böyle bir durumda genişleme, magmanın yüzeye çıkmasına ve volkanların patlamasına yol açmış olabilir.

Çalışmanın diğer yazarı Shijie Zhong "Bu volkanizma örüntüsü, kısmen bizim incelediğimiz buzul erimesinden kaynaklanmış olabilir" diyor.

Grönland'daki buzların günümüzdeki erime hızı, kıtaların hareketini etkileyecek seviyede değil. Ancak araştırmacılara göre özellikle bu hız artarsa gelecek birkaç yüz yıl içinde İzlanda'da ciddi etkiler yaratabilir.

Yuan, "Grönland ve Batı Antarktika'daki buz tabakaları hâlâ eriyor" diyerek ekliyor: 

Buzların erimesinin gelecekte deniz tabanının yayılmasını ve yakınlardaki okyanus ortası sırtlarında volkanizmayı artırabileceğini düşünüyoruz.

Independent Türkçe, Phys.org, Discover Magazine, IFLScience, Nature