عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

UMH İçişleri Bakanı: Serrac, Kahire’de gizli görüşmelerde bulundu

Libya yasama organını birleştirmek için Fas'ta bir araya geliyor

İçişleri Bakanı Fethi Başağa (Reuters)
İçişleri Bakanı Fethi Başağa (Reuters)
    Kahire/Halid Mahmud
TT
TT

UMH İçişleri Bakanı: Serrac, Kahire’de gizli görüşmelerde bulundu

İçişleri Bakanı Fethi Başağa (Reuters)
İçişleri Bakanı Fethi Başağa (Reuters)

Fayiz es-Serrac başkanlığındaki Ulusal Mutabakat Hükümeti'nin (UMH) İçişleri Bakanı Fethi Başağa, Serrac’ın Mısır'a gizli bir ziyarette bulunduğunu açıkladı. Başağa, Serrac’ın Mısırlı yetkililerle görüştüğü ziyaretin birkaç saat sürdüğünü kaydetti. Öte yandan Libya’da başkent Trablus ve doğudaki Tobruk kentinde bölünmüş haldeki Temsilciler Meclisi üyeleri ülkenin yasama organını birleştirmek için Fas'ın Tanca kentinde bir araya geliyor. Bu gelişme, Birleşmiş Milletler Libya Destek Misyonu’nun (UNSMIL), Tunus'ta düzenlenen Libya Siyasi Diyalog Forumu’na katılanlara yaptığı, hükümet ve Başkanlık Konseyi de dahil olmak üzere yeni yönetim için aday gösterme mekanizmalarını tartışmak amacıyla oturumları, basına kapalı olarak telekonferans aracılığıyla devam ettirme çağrısıyla birlikte yaşandı.

Kahire ziyaretini açıkla şartı
UMH İçişleri Bakanı Başağa,  Serrac’ın geçtiğimiz hafta Kahire'yi ziyaret ettiğini ve ziyaret sırasında Mısırlı yetkililerle görüştüğünü, daha sonra Bahreyn'e geçerek burada başsağlığı dileklerini ilettiğini açıkladı. Fransa'daki resmi bir çalışma ziyaretinden dönen Başağa, dün yaptığı açıklamalarda, Mısırlı yetkililerden Serrac’ın Kahire ziyaretinin kamuoyuna açıklamasını şart koştuğunu iddia etti.
Başağa ülkenin doğusundaki, batısındaki ve güneyindeki tüm güvenlik ve emniyet müdürlüklerinin idari ve mali olarak kendisine bağlı olduğunu ve çeyrek milyon polisin maaşını ödediğini öne sürerek,  Serrac'ın makamına kendisini aday göstermeye çalıştı. Başağa, adli makamları da mahkemenin pasaport verme sistemini geliştirme projesini askıya alması hakkında soruşturma başlatmaya çağırdı.
Öte yandan bugün için Siyasi Diyalog Forumu oturumlarına katılmak için davet edilen UMH’ye bağlı Libya Devlet Yüksek Konseyi (DYK) üyeleri dün basına yaptıkları açıklamalarda, oturumların yapılma yöntemlerinin yanı sıra sürekli yaşanan elektrik kesintileri ve internet bağlantısı kopmaları nedeniyle olası teknik sorunların nasıl giderileceği konusunda bir netliğin olmayışından şikayet ettiler.
Bu arada, Temsilciler Meclisi'nin Trablus'taki milletvekillerinden bir heyet, önümüzdeki hafta Libya'nın Gadames kentinde yapılacak bir oturum için hazırlık olarak Temsilciler Meclisi’nin tüm üyelerini kapsayan bir istişare toplantısı katılmak üzere Fas'a geldi. Libya Ulusal Ordusu (LUO) lideri Mareşal Halife Hafter, Tobruk’taki milletvekillerinin cumartesi günü yapmaları planlanan seyahatlerinin kesintiye uğramasının ardından Fas'taki toplantıya katılmaları için özel bir uçak tahsis etti. Bu da Hafter’in toplantıya karşı olmadığını gösterdi.
Trablus Temsilciler Meclisi'nden yapılan açıklamada, Temsilciler Meclisi'nin tüm üyelerinin de dahil olacağı bir istişare toplantısı düzenlemek için davet aldıkları belirtildi. Bu toplantının ardından Libya'da yeter sayıya sahip resmi bir oturum yapılacağı kaydedildi. Tobruk Temsilciler Meclisi'ndeki milletvekilleri ise Fas’ın davetinin sadece Tobruk’taki milletvekilleri ile sınırlı olduğunu söylediler. Trablus ve Tobruk'ta toplam 200 sandalyeli Temsilciler Meclisi’nden toplantıya katılanların sayısı ise 100'ü geçiyor.
Trablus ve Tobruk olmak üzere bölünmüş olan Temsilciler Meclisi, iki bölümündeki mevcut milletvekili 170'i geçiyor. Ancak ölümler ve bireysel istifalar nedeniyle kesin bir rakam verilemiyor.
Fas’taki toplantı, Temsilciler Meclisi ile DYK arasında varılan Bouznika uzlaşılarının başarısının ardından, bölünmüş haldeki Temsilciler Meclisi’nin ortak bir oturum yapması için uzlaşıya varılmasını ve bir araya gelmesi için ortak bir zemin bulunmasını amaçlıyor. Söz konusu istişare toplantılarının başarılı olması durumunda, Libya Siyasi Diyalog Forumu katılımcılarının yeni yönetimi üstlenecek aday isimleri oylamak için kapsamlı bir oturum düzenlenecekleri düşünülüyor.
Bu arada Tobruk merkezli Temsilciler Meclisi Başkanı Akile Salih'in, milletvekilleri arasındaki bölünmüşlüğün ortadan kaldırılması ve Libya krizine siyasi bir çözüm bulunması için gerekli ilke ve standartlar üzerinde anlaşmaya varılması amacıyla Mısırlı mevkidaşı Ali Abdulal'ın davetlisi olarak yakında Kahire'yi ziyaret etmesi bekleniyor.
Öte yandan dün dokuz Libya insan hakları örgütü ortak bir açıklamada bulunarak Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri ve UNSMIL’den BM himayesinde Tunus'ta yapılan Libya Siyasi Diyalog Forumu'nda rüşvet iddialarının soruşturulmasını talep ettiler. Açıklamada, soruşturmanın sonuçları ve olaya adı karışanlar açıklanmadan, sonuçların Libyalılar tarafından kabul edilmeyeceği ve saygı gösterilmeyeceği belirtildi.
Söz konusu örgütler, olayın araştırılması için Başsavcılığa resmi bir şikayette bulundular. Forumda rüşvet verildiği ve katılımcıların yönetici pozisyonları için oy satın almaya çalıştıklarına dair son zamanlarda ortada dolaşan bilgiler karşısında yaşadıkları derin şoku dile getirdiler. Açıklamada ayrıca oy satın alma girişiminde bulunanların, siyasi diyalogun bütünlüğünün korunması ve sonraki turlardan çıkacak sonuçların baltalanmaması için herhangi bir hükümet veya resmi pozisyona aday olmalarının engellemesi istendi.
BM himayesinde Tunus'ta düzenlenen forumun ilk turunda, 24 Aralık 2021, ülkede seçimlerin yapılacağı tarih olarak belirlendi.
Bir diğer gelişmede ise Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye ile UMH arasında imzalanan tartışmalı askeri iş birliği anlaşmasını bir kez daha savundu. Türkiye’nin Libya'ya müdahalesinin siyasi çözüm umutlarını canlandırdığını söyleyen Erdoğan, Anadolu Ajansı’nın (AA) aktardığı açıklamasında, ülkesinin dünyanın her yerinde dostlarının ve kardeşlerinin yanında olmaya devam edeceğini vurguladı.
Ülkesinin UMH’ye sağladığı askeri yardımın, topyekûn bir iç savaşın patlak vermesini engellediğini ve BM öncülüğündeki siyasi sürecin önünü açtığını belirten Erdoğan, Türkiye’nin, sahada ateşkesi sağlamak ve siyasi çözüm yolunu güçlendirmek amacıyla tüm taraflarla koordineli çalıştığını kaydetti.
Bu arada UMH Başkanlık Konseyi Başkan Yardımcısı Ahmed Muaytik, Savunma Bakanı Salah Nemruş ve Genelkurmay Başkanı Orgeneral Muhammed Ali Ahmed El-Haddad, Türkiye ile imzalanan ‘Güvenlik ve Askeri İş Birliği Mutabakat Muhtırası’ çerçevesinde Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) personeli tarafından verilen eğitimleri tamamlayan Libyalı askeri öğrenciler için başkent Trablus'un Tacura semtindeki Ömer Muhtar Müşterek Kara Eğitim Merkezi’nde geçtiğimiz cuma günü yapılan mezuniyet törenine katıldılar. Merkezin ilk mezunlarını verdiği törene Türkiye’nin Trablus Büyükelçisi Serhat Aksen de katıldı.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Suriye, Lübnan'a kaçak olarak sokulmak üzere olan mayın sevkiyatının ele geçirilmesi sırasında bir kişinin öldüğünü duyurdu

Suriye güvenlik güçleri tarafından ele geçirilen çok sayıda mayın (Suriye İçişleri Bakanlığı'nın resmi X hesabı)
Suriye güvenlik güçleri tarafından ele geçirilen çok sayıda mayın (Suriye İçişleri Bakanlığı'nın resmi X hesabı)
TT
TT

Suriye, Lübnan'a kaçak olarak sokulmak üzere olan mayın sevkiyatının ele geçirilmesi sırasında bir kişinin öldüğünü duyurdu

Suriye güvenlik güçleri tarafından ele geçirilen çok sayıda mayın (Suriye İçişleri Bakanlığı'nın resmi X hesabı)
Suriye güvenlik güçleri tarafından ele geçirilen çok sayıda mayın (Suriye İçişleri Bakanlığı'nın resmi X hesabı)

Suriye İçişleri Bakanlığı bugün X platformu üzerinden yaptığı açıklamada, Lübnan’a gönderilmek üzere olduğu belirtilen büyük miktarda harp mayınının sevkiyatını engelleyen operasyonda bir kişinin öldüğünü, dört kişinin ise gözaltına alındığını duyurdu.

Açıklamaya göre operasyon, Şam’ın kuzey kırsalındaki Cebbe bölgesinde yürütülen ‘titiz takip ve detaylı soruşturma’ sonrası gerçekleştirildi. Şüpheli bir grubun hareketlerinin tespit edilmesinin ardından düzenlenen baskında dört kişi yakalandı, beşinci bir şüpheli ise devriyelerle yaşanan çatışma sırasında öldürüldü.

Lübnan sınırına yakın Yabrud bölgesinin iç güvenlik müdürü Halid Abbas Taktuk, uzman birimlerin ‘fitilleri takılı bin 250 harp mayınını’ ele geçirdiğini, mayınların Şam kırsalındaki Cebbe bölgesinde bir noktada depolandığını aktardı. Bakanlık, ele geçirilen mühimmatın Lübnan’daki Hizbullah’a kaçırılmak üzere hazırlandığını bildirdi.

Suriye İçişleri Bakanlığı, harp mayınlarının bulunduğu onlarca ahşap sandık ve çantanın yanı sıra bir binanın avlusunda istiflenmiş yüzlerce mayını gösteren fotoğraflar yayımladı.

Suriye-Lübnan sınırı boyunca uzanan 300 kilometrelik hat, özellikle Kalamun, Zebedani ve Humus kırsalındaki sarp dağlık bölgelerde faaliyet gösteren kaçakçılık şebekelerinin yoğun hareketliliğine sahne oluyor. Bu şebekeler, bölgenin coğrafi yapısından ve kontrolsüz geçiş noktalarının fazlalığından yararlanarak uyuşturucu, akaryakıt ve silah kaçakçılığı yapıyor. Bu durum, AFP’nin aktardığı bilgilerle de destekleniyor.

Hizbullah’a yönelik saldırılarını artıran İsrail ise Tahran destekli örgütün yeniden silahlanmaya çalıştığını öne sürüyor. Şarku'l Avsat'ın edindiği bilgiye göre11 Eylül’de Suriye, Şam yakınlarında Hizbullah bağlantılı bir hücrenin çökertildiğini açıkladı, ancak Hizbullah yayımladığı açıklamada Suriye topraklarında ‘varlık göstermediğini’ belirtti.

Beşşar Esed’in devrilmesinin ardından göreve gelen yeni yönetim, Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera liderliğinde sınır güvenliğini artırmaya yönelik adımlar atıldığını duyurmuştu. Zaman zaman çatışmalar yaşansa da kaçakçılık faaliyetleri durmadı. Komşu ülkeler, özellikle büyük miktarlarda captagon hapı ele geçirildiğini açıklamayı sürdürüyor.

ARAP DÜNYASI

Hafter, AFRICOM ile güvenlik ve askeri iş birliğini görüştü

Libya Ulusal Ordusu (LUO) Komutanı Mareşal Halife Hafter ve oğulları, LUO karargâhında AFRICOM Komutanı General Dagvin Anderson ile görüştü, 2 Aralık 2025. (LUO Genel Komutanlığı)
Libya Ulusal Ordusu (LUO) Komutanı Mareşal Halife Hafter ve oğulları, LUO karargâhında AFRICOM Komutanı General Dagvin Anderson ile görüştü, 2 Aralık 2025. (LUO Genel Komutanlığı)
TT
TT

Hafter, AFRICOM ile güvenlik ve askeri iş birliğini görüştü

Libya Ulusal Ordusu (LUO) Komutanı Mareşal Halife Hafter ve oğulları, LUO karargâhında AFRICOM Komutanı General Dagvin Anderson ile görüştü, 2 Aralık 2025. (LUO Genel Komutanlığı)
Libya Ulusal Ordusu (LUO) Komutanı Mareşal Halife Hafter ve oğulları, LUO karargâhında AFRICOM Komutanı General Dagvin Anderson ile görüştü, 2 Aralık 2025. (LUO Genel Komutanlığı)

Kahire: Halid MahmudABD Afrika Komutanlığı (AFRICOM) Komutanı General Dagvin Anderson, Libya ziyaretine devam ederek ülkenin doğusuna geçip Libya Ulusal Ordusu (LUO) Komutanı Mareşal Halife Hafter ile bir araya geldi. Anderson, başkent Trablus’ta Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) yetkilileriyle yaptığı görüşmelerde Washington’un askeri kurumların birleştirilmesi ve iki tarafın katılımıyla ilk kez düzenlenecek ortak askeri tatbikatların önemine vurgu yaptığını belirtmişti.

LUO Komutanlığı dün yaptığı açıklamada, Hafter’in Bingazi’de Anderson ile yaptığı görüşmede, ikili bağların güçlendirilmesi ve askeri iş birliği konularının ele alındığını bildirdi. Görüşmede özellikle terör ve aşırılık, insan kaçakçılığı ve yasadışı göçle mücadele alanlarında koordinasyon sağlanması, ayrıca ordu birliklerinin kapasitelerini artırmaya yönelik ortak eğitim programlarının geliştirilmesi konuları değerlendirildi. Bunun yanı sıra ekonomik ve ticari alanlardaki iş birliği fırsatları da görüşüldü.

Toplantıda Hafter, Libya ile ABD arasında çeşitli alanlardaki özel ortaklık ilişkilerini övdü.

Hafter’in ofisi, Anderson’un görüşmede taraflar arasındaki ilişkilerin derinliğine vurgu yaptığını ve ordunun, Libya’da güvenlik ve istikrarı artırmadaki başlıca rolünün bölge üzerinde olumlu etkileri olduğunu ifade ettiğini aktardı.

acdfgt
AFRICOM Komutanı General Dagvin Anderson, pazartesi günü Trablus'ta Libya Genelkurmay Başkanı Orgeneral Muhammed el-Haddad ile bir araya geldi. (ABD Büyükelçiliği)

Anderson, Trablus’ta UBH Başbakanı Abdulhamid Dibeybe ile yaptığı görüşmede, ikili güvenlik iş birliğinin güçlendirilmesi, bölgesel istikrarın sağlanması ve ABD’nin Libya ordusunun birleştirilmesine yönelik çabalarının desteklenmesi konularını ele aldı. Anderson, birleşik, egemen ve istikrarlı bir Libya’nın ABD ve diğer ortaklarla ekonomik iş birliğini artıracağını ve bunun Libya halkının yararına olacağını vurguladı.

ABD Büyükelçiliği, resmi X hesabından yaptığı açıklamada, Anderson’un Libya Genelkurmay Başkanı Orgeneral Muhammed el-Haddad ve Savunma Bakan Vekili Tuğgeneral Abdusselam ez-Zubi ile ayrı ayrı toplantılar yaptığını bildirdi. Toplantılarda, ortak askeri iş birliğinin genişletilmesi, Libya güvenlik güçlerinin profesyonelliğinin artırılması ve Libya’nın askeri kurumları birleştirme çabaları ele alındı. Anderson ayrıca, AFRICOM tarafından nisan ayında Sirte’de düzenlenecek Flintlock 26 tatbikatının, ülke genelindeki Libya güçlerini Afrika ve Avrupa’daki ortaklarla bir araya getirerek terör ve diğer tehditlere karşı kapasitelerini güçlendireceğini belirtti. Anderson, ABD’nin, Libya’nın bölünmüşlükleri aşarak güvenlik güçlerini birleştirme çabalarını desteklemeye devam edeceğini de taahhüt etti.

gty
Libya Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid Dibeybe, belediye başkanlarıyla bir araya geldi. (UBH)

Diğer yandan Dibeybe, pazartesi akşamı belediye başkanlarıyla yaptığı toplantıda, yürütülen projelerde belirlenen takvimlere uyulmasının ve uygulamaların yüksek verimlilikle takip edilmesinin önemine vurgu yaptı. Dibeybe, bunun vatandaşların yaşamına olumlu yansıyacağını ve hükümetin kalkınma hedeflerine ulaşmasını sağlayacağını belirtti.

Dibeybe, toplantıda ayrıca yeni projelerin uygulanması talimatını verdi; bunların başında okul inşaatları yer alıyor. Yürütme birimlerinin başkanlarına, salı günü itibarıyla belediyelerle doğrudan toplantılar yaparak projelerin ilerleyişini takip etmeleri ve planlanan şekilde uygulanmasını sağlamaları talimatı verildi.

Toplantıya katılanların, hükümetin kalkınma ve hizmet dosyalarını yönetme çabalarını tam olarak desteklediğini, hükümet yaklaşımına bağlı kalacaklarını ve projelere desteğin süreceğini ilettikleri aktarıldı. Bu tutumun, vatandaşlara sunulan hizmetlerin iyileştirilmesine ve tüm sektörlerde yerel kalkınmanın güçlendirilmesine katkı sağlayacağı vurgulandı.

rtt
Önceki belediye seçim kampanyasından (Libya Yüksek Seçim Komisyonu)

Öte yandan Libya Yüksek Seçim Komisyonu, belediye meclisi seçimlerinin üçüncü aşamasının oylamasını bu ayın 13’ünde gerçekleştirme tarihini açıkladı. Bu aşama, ağırlıklı olarak ülkenin doğu ve güney bölgelerinde yer alan dokuz belediyeyi kapsıyor.

Yüksek Seçim Komisyonu, şu ana kadar 120 belediye meclisinden 60’ının seçimlerini tamamladı. Kalan belediyelerdeki seçimleri ise önümüzdeki yıl içinde tamamlamayı planlıyor.

DÜNYA

Sudan, Rusya'ya silah karşılığında deniz üssü ve altın teklif ediyor

TT
TT

Sudan, Rusya'ya silah karşılığında deniz üssü ve altın teklif ediyor

Sudan, Rusya'ya silah karşılığında deniz üssü ve altın teklif ediyor

Amerikan yönetimi Sudan’daki çatışmanın taraflarına ülkedeki savaşı durdurmaya yönelik bir yol haritasını kabul ettirmeye çalışırken, ABD ve Sudanlı kaynaklar, Port Sudan yönetiminin Rusya’dan silah desteği almak için Moskova ile temas kurduğunu bildirdi. Kaynaklara göre Port Sudan, gelişmiş silahlar karşılığında Rusya’ya Kızıldeniz kıyısında deniz üssü kurma imkânı ve maden ile altın yatırımları teklif etti. Bu durum, Sudan’daki savaşın, küresel ölçekte kritik öneme sahip deniz geçişlerinden birinde, ABD baskıları ile Rusya’nın cazip teklifleri arasında daha geniş bir güç mücadelesine dönüşmesi riskini artırıyor.

Bu gelişmelerle eş zamanlı olarak, ABD’nin Sudan’da ateşkes için hazırladığı yeni öneriye ilişkin daha fazla ayrıntı ortaya çıktı. Teklifin, İslamcı akım ve Müslüman Kardeşler’i dışarıda bırakan, askeri, insani ve siyasi alanları kapsayan üç paralel yol haritası içerdiği belirtildi.

Rusya için deniz üssü ve altın

ABD’nin yoğun diplomatik girişimleri sürerken, Wall Street Journal dün yayımladığı haberinde, geçici başkent olarak Port Sudan’ı kullanan hükümetin Rusya’ya Kızıldeniz kıyısında deniz üssü kurma ve maden ile altın alanlarında yatırım yapma teklifinde bulunduğunu aktardı. Habere göre bu teklif, Sudan ordusunun Rusya’dan gelişmiş silahlarla yeniden donatılması karşılığında yapıldı.

fvbg
Kızıldeniz'deki Port Sudan limanı (Getty Images)

Gazetenin adını vermediği Sudanlı yetkililere dayandırdığı habere göre, Sudan’ın Rusya’ya ilettiği teklif, 25 yıllık bir anlaşmayı kapsıyor. Buna göre Rusya, Port Sudan Limanı’nda veya Kızıldeniz kıyısındaki başka bir deniz tesisinde, aralarında nükleer güçle çalışan savaş gemilerinin de bulunduğu dört deniz unsurunu ve en fazla 300 askeri konuşlandırabilecek.

Amerikan gazetesi, böyle bir üssün Rusya’ya Süveyş Kanalı üzerinden geçen ve küresel ticaretin yaklaşık yüzde 12’sini oluşturan deniz hattını izleme imkânı vereceğine dikkat çekti.

ABD uyarısı

Gazete ayrıca, üst düzey bir ABD yetkilisinin, Port Sudan ya da Libya’da kurulacak bir Rus askeri üssünün Moskova’nın güç kullanma kapasitesini artırabileceği ve daha az kısıtlamayla hareket etmesine yol açabileceği uyarısında bulunduğunu aktardı. Emekli Tümgeneral Mark Hicks’in değerlendirmesine göre ise böyle bir deniz üssü, Rusya’nın uluslararası konumunu güçlendirecek ve bölgedeki nüfuz alanını genişletecek.

fv
Sudan Ordusu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan (AFP)

Bu gelişme, Port Sudan’daki askeri yönetimin yeni silah kaynakları arayışını sürdürdüğü bir dönemde ortaya çıktı. Gazetenin adını açıklamadığı bir Sudanlı yetkili, ülkenin gelişmiş silah sistemlerine ve hava savunma kapasitesine ihtiyaç duyduğunu, ancak bu tür bir anlaşmanın ABD ve Avrupa Birliği (AB) ile sorun yaratabileceğini belirtti.

Gazetenin değerlendirmesine göre Washington, savaşı durduracak ve sivil yönetime geçiş sürecini başlatacak bir yol haritasına odaklanırken, Port Sudan yönetimi ise Rusya ile yakınlaşmanın getireceği askeri ve ekonomik kazanımları önceliklendiriyor.

Ateşkes ve uluslararası mekanizma

Bu çerçevede, ABD’nin Sudan’da ateşkese yönelik yeni önerisine ilişkin ayrıntılar da ortaya çıkmaya devam ediyor. Al Arabiya’ya konuşan kaynaklar, teklifin askeri, insani ve siyasi başlıklardan oluşan üç paralel süreci kapsadığını ve İslamcı akım ile Müslüman Kardeşler’in bu süreç dışında tutulduğunu aktardı.

Mısır kaynaklarına dayandırılan habere göre, askeri başlık, ülke genelinde kapsamlı bir ateşkesi öngörüyor. Buna göre ateşkesten sonra geniş ölçekli bir insani operasyon başlatılacak, yardım kuruluşlarının erişimi sağlanacak ve temel hizmetler yeniden tesis edilecek. Ayrıca ateşkesi denetlemek üzere, sahada gözetim mekanizmalarına sahip bir uluslararası komite kurulması planlanıyor. Bu komite, insani koridorların güvenliğini sağlamak, sivilleri korumak ve olası ihlalleri takip etmekle görevlendirilecek.

cdfrgt
ABD Başkanı Donald Trump’ın Arap ve Afrika İşlerinden Sorumlu Başdanışmanı Massad Boulos (AFP)

İnsani sürecin başarısı, ateşkesin kalıcılığına ve yardımın ülke geneline etkin biçimde ulaşmasına bağlanıyor. Buna göre sağlam bir ateşkes, insani operasyonların başlaması için temel koşul olacak; bu da yardım ekiplerinin erişimini kolaylaştırarak yerinden edilmiş kişiler ile mültecilerin güvenli dönüşü için gerekli ortamın hazırlanmasına katkı sağlayacak.

Siyasi sürece ilişkin öneri ise eski rejim mensupları ve İslamcılar hariç, sivil güçlerin öncülüğünde bir geçiş süreci öngörüyor. Bu süreç, ordunun ve Hızlı Destek Kuvvetleri’nin (HDK) ateşkese onay vermesiyle eş zamanlı olarak başlayacak ve savaşın sonlandırılmasına giden yolun ilk adımını oluşturacak.

Askeri alanda kapsamlı reform

Yol haritası ayrıca kapsamlı bir askeri reform sürecini de içeriyor. Buna göre Sudan İslami Hareketi ve Müslüman Kardeşler çizgisine yakın isimlerin ordu ve güvenlik kurumlarından çıkarılması, silahlı grupların entegrasyonu ve iki tarafla birlikte savaşan milis yapılanmalarının tasfiyesi planlanıyor. Amaç, sivil otoriteye tabi, birleşik ve profesyonel bir ordu ile yeniden yapılandırılmış güvenlik kurumları oluşturmak. Bu süreçte karar merciinin ordu veya HDK olmayacağı özellikle vurgulanıyor.

Öte yandan, eylül ayında ABD’li arabulucu Massad Boulos tarafından sunulan planın, Sudan hükümeti ile HDK temsilcilerine ateşkes ve kapsamlı bir insani süreç önerdiği biliniyor. Ancak Boulos 25 Kasım’da her iki tarafın da plana henüz onay vermediğini açıklamıştı.

Boulos o dönemde yaptığı açıklamada, tarafların ateşkesi ‘ön koşul olmadan’ kabul etmesinin önemine dikkat çekmiş; bunun can kayıplarını azaltmak, siyasi sürecin yeniden başlamasını sağlamak ve ülkenin sivil yönetime geçişi için gerekli koşulları oluşturmak açısından kritik olduğunu ifade etmişti.