Şam dünyanın en ucuz ama en kötü yaşam koşullarına sahip şehir  

Şam'ın merkezindeki Hamidiye pazarı ve Suriye Lirası'nın gerilemesi nedeniyle etkilenen tüketiciler (EPA) 
Şam'ın merkezindeki Hamidiye pazarı ve Suriye Lirası'nın gerilemesi nedeniyle etkilenen tüketiciler (EPA) 
TT

Şam dünyanın en ucuz ama en kötü yaşam koşullarına sahip şehir  

Şam'ın merkezindeki Hamidiye pazarı ve Suriye Lirası'nın gerilemesi nedeniyle etkilenen tüketiciler (EPA) 
Şam'ın merkezindeki Hamidiye pazarı ve Suriye Lirası'nın gerilemesi nedeniyle etkilenen tüketiciler (EPA) 

Şam artık yorgunların cenneti ve yoksulların annesi değil. Son raporlar geçim maliyeti açısından Şam’ın dünyanın en ucuz şehri olduğunu gösterse de, ekonomik durumun kötüleşmesi, Suriye lirasının hızla gerilemesi ve son günlerde geçen Haziran'dan beri ilk defa ABD dolarının döviz kuruna etkilemesiyle 1 ABD dolarının 3 bin SL seviyesini aşmasıyla yaşanacak en kötü şehir haline geldi. 
Suriyeliler, 9 yıldan fazla bir süre önce savaşın patlak vermesinden bu yana yakıt ve elektrik kıtlığı, yüksek fiyatlar ve başta ekmek olmak üzere pek çok temel gıda maddesinin bulunamaması nedeniyle sert geçmesi beklenen bir kışa giriyor.
The Economist dergisinin araştırma şirketi Ekonomik İstihbarat Birimi'nin (EIU) yayınladığı raporda, Şam'ın yaşam maliyeti açısından en ucuz, ancak yaşanacak en kötü şehir olduğu belirtildi. Çalışma, 138 emtia ve hizmetin fiyatlarını dikkate aldı ve bunları dünya çapında 133 büyük şehirdeki mallarla karşılaştırdı. Kira, ulaşım, eğitim, yiyecek ve içecek, ev ihtiyaçları ve kişisel bakım seviyesi ölçüldü. Ayrıca, her ülkedeki yerel para biriminin ABD doları karşısındaki döviz kuru, çalışmada şehirlerin sırasını belirlemede önemli bir faktör oldu.
1 ABD dolarının 2 bin 200 Suriye lirasına (syp) karşılık geldiği yaz aylarındaki göreli bir istikrarın ardından Suriye lirasının değeri bir hafta önce düşüşe geçti. Döviz kuru 1 dolar satış için 2640 syp, satın alırken 2610 syp oldu. Karaborsada dolaşan rakamlara göre Pazar günü ise 2,930 syp 1 ABD dolarının satış fiyatına denk gelirken, 2 bin 900 lira satın alma fiyatına ulaştı. 
SL’nin değerindeki keskin düşüş Suriye piyasasını karıştırdı ve fiyatlardaki kaos durumu tekrar yaşandı. Şamlı bir tüccar Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı:
“Döviz kurundaki her şiddetli sarsıntının ardından bir dizi dükkan, işletme ve küçük atölyeler kapanıyor. Ortaya çıkan enflasyon küçük sermayeyi etkiliyor. Sorun şu ki, Suriye toplumu durmuş ekonominin çarkını çevirebilmek için küçük işletmelere güveniyor. Böylece fiyatlar ne kadar yüksek olursa olsun, kısa vadede kur dengesizliğinin neden olduğu kayıpları karşılamıyor. Mallarını bugünün fiyatına satan her satıcı, ertesi gün zarara uğramış bir şekilde uyanıyor. Çünkü sattığı malları tazmin edemiyor. Üretim maliyeti, yaptırımlar ve döviz dolaşımının yasaklanması nedeniyle zor teminat altına alınan üretim için ihtiyaç duyulan hammaddelerin maliyetleriyle sınırlı olmayıp, nakliye, enerji, yüksek yakıt fiyatları ve bunların teminat altına alınmasının zorluğu gibi ek maliyetler de söz konusu. Bütün bunlar maliyetleri ikiye katlıyor ve ürünlerin fiyatına ekleniyor.”
Şam'da hükümet geçen ayın ortasında akaryakıt fiyatlarını artırmıştı. Böylece 1 litre endüstriyel ve ticari mazot fiyatı 650 syp, 1 litre "95 oktan" benzinin fiyatı 1050 SL oldu. Malzeme sıkıntısı nedeniyle artık daha yüksek fiyatlarla satılıyorlar. Hükümet 1 litre mazot fiyatını 800 liraya çıkardı. Bu durum, birçok üretim ve hizmet sektörünü etkiledi ve zaten maddi olarak zor durumda olan Suriyelilerin üzerindeki mali yükü daha fazla artırdı.
Yakıt kıtlığı genellikle elektrik tüketimi üzerindeki baskıyı da artırıyor. Bu nedenle, Elektrik Bakanı Gassan ez-Zamil vatandaşlarına bu kışın sert geçeceği konusunda uyarıda bulundu. Bakan Zamil, iki hafta önce Suriye Halk Konseyi’nde yaptığı açıklamada, "Gazyağı ve fuel oil temininde büyük bir sıkıntı içerisindeyiz. İstasyonlara şu anda 9 ila 10 milyon metreküp gaz ulaşıyor. Ancak ihtiyacımız şu anda günde yaklaşık 18 milyon metreküp gaz. Bunun yanı sıra, fuel oil ihtiyacı ise, şuan günde 5 ila 6 bin arasına ulaşan yakıt söz konusuyken, asıl ihtiyaç günde 10 bin milyon metreküp.
Elektrik Bakanı, toplumu endişelendiren açıklamasında ayrıca, karne saatlerinin bazı bölgelerde 10 saate kadar artmasına, diğer bölgelerde ise neredeyse mevcut olmayacağına dikkat çekti. Bakan’ın açıklamalarının ardından halkın huzursuz olması nedeniyle Elektrik Bakanı resmi kanalda yakın zamanda yaptığı bir açıklamada söz konusu açıklamalarından geri çekilmek zorunda kaldı. Bakan, "Önümüzdeki günlerde art arda hizmete girecek üretim istasyonlarından üçünde bakım çalışmalarının neredeyse tamamlanmasıyla, kışın elektrik durumunun iyileştirileceğini” belirtti. 
Halk düzeyinde ise, mühendis ve kamu sektöründe çalışan ve sağladığı bazı mühendislik danışmanlıklarıyla birlikte işinden ayda 100 dolar maaş alan Ebu Atıf, yaşam koşullarındaki bozulmanın, temel malzeme ve fiyatlardaki yüksekliğin Suriyelilerin günlük önceliklerini değiştirdiğini belirtti. Ebu Atıf’a göre geçen kış Suriye halkının önceliği ev gazı ve kalorifer yakıtı sağlamak iken, bu yıl öncelik ekmeğin ve ulaşım araçlarının sağlanması çabası oldu. Ebu Atıf açıklamasında şu ifadelerini kullandı:
“Suriyeliler, yakıt fiyatlarını karşılayamadıkları için soğuğa ve bu durumun neden olduğu hastalıklara artık tahammül edebilecek seviyeye geldi. 2003 yılında maddi refah ve yaşam koşulları açısından lüks bir hayat sürüyordum. O zamanlar aylık gelirim 100 bin syp, yani 2 bin dolardı. Bugün ise gelirim 250 bin syp. Yaklaşık 100 dolar veya daha azına tekabül ediyor.”
Atıf açıklamasında, "Dolara göre fiyatları hesapladığımızda, bugün bunun 10 yıl öncesine göre çok daha ucuz olduğunu görüyoruz. Ancak Suriyelilerin geliri olan syp’nin değeri büyük ölçüde düştü. Ben bir mühendisim ve orta sınıfta sayılırım. Ancak tek başına gelirim ailemi en fazla bir hafta boyunca doyurmaya yetiyor" ifadelerini kullandı.



Suriye'de istikrarın sağlanması konusunda Türkiye-Irak ittifakı

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan dün Ankara'daki Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani'yi kabul etti. (Türkiye Cumhurbaşkanlığı)
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan dün Ankara'daki Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani'yi kabul etti. (Türkiye Cumhurbaşkanlığı)
TT

Suriye'de istikrarın sağlanması konusunda Türkiye-Irak ittifakı

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan dün Ankara'daki Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani'yi kabul etti. (Türkiye Cumhurbaşkanlığı)
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan dün Ankara'daki Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani'yi kabul etti. (Türkiye Cumhurbaşkanlığı)

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani arasındaki üst düzey görüşmeler, başta Suriye'nin istikrara kavuşturulması olmak üzere her iki ülkeyi de ilgilendiren ulusal güvenlik konularında Ankara ve Bağdat'ın tutum ve görüşlerinin yakınlaştığını yansıttı.

Dün Ankara'da Sudani ile ortak basın toplantısı düzenleyen Erdoğan, Türkiye ve Irak'ın güvenlik konuları ve tüm terör örgütleriyle mücadelede iş birliği konusundaki tutumlarının örtüştüğünü söyledi. Erdoğan, Irak Başbakanı ile yaptığı görüşmelerde ulusal güvenlik konularını ve PKK, DEAŞ ya da FETÖ olsun tüm terör örgütleriyle mücadelede iş birliğini ele aldıklarını ifade etti.

Erdoğan, Irak Başbakanı'nın ‘bilgeliği’ olarak nitelendirdiği Irak'ın bölgede istikrarın sağlanmasında oynadığı rolü memnuniyetle karşıladı.

İlişkilerde büyük ivme

Türkiye'nin Irak ile iş birliğini güçlendirmeye devam edeceğini ve iki ülke arasındaki ilişkilerin geçen yıl nisan ayında Bağdat'a yaptığı ziyaretin ardından büyük bir ivme kazandığını vurgulayan Erdoğan, Sudani ile terörle mücadele, güvenlik iş birliği, ekonomik ve ticari ilişkilerin geliştirilmesi konularını ele aldıklarını kaydetti.

Görsel kaldırıldı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani, Ankara'daki ortak basın toplantısı sırasında (Türkiye Cumhurbaşkanlığı)

İki ülke arasındaki ticaret hacminin geçen yıl 18 milyar dolara ulaştığını belirten Erdoğan, Irak ile elektrik sektöründeki iş birliğini genişletmeyi ve Irak'tan Türkiye üzerinden Avrupa ve diğer ülkelere petrol ve doğalgaz taşımayı umduğunu ifade etti.

Kalkınma Yolu Projesi’ne ve bu projenin uygulanmasının nasıl hızlandırılacağına ve katılımcı ülkeler arasındaki ortak iş birliğine odaklanıldığını sözlerine ekleyen Erdoğan, tüm ülkeleri projenin altyapısına katılmaya çağırdı.

Erdoğan, “İster Bağdat'ta ister Ankara'da olsun imzalanan tüm anlaşmaları yürürlüğe koyma ve sağlık, eğitim ve diğer çeşitli alanlarda birlikte çalışma ve ilişkileri geliştirme konusunda mutabık kaldık” dedi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, başta Suriye meselesi ve Suriye'de güvenlik ve istikrarın sağlanması ihtiyacı olmak üzere bölgedeki birçok konuda Irak ile görüşlerinin örtüşmesinden duyduğu memnuniyeti dile getirerek, Suriye'nin yeniden inşası ve istikrarına katkıda bulunma ihtiyacı konusunda Irak ile mutabık kaldıklarını belirtti.

Erdoğan ayrıca, ‘İsrail'in ihlalleri ve Gazze Şeridi'ne karşı yürüttüğü acımasız savaş, ateşkes ihtiyacı ve Filistin halkı için bölgeye insani yardım girişinin sağlanması, iki devletli çözüm temelinde barışa ulaşmak için çalışmak ve İsrail'in bölgenin güvenlik ve istikrarını tehdit eden uygulamalarını durdurmak’ konularında iki ülke arasındaki görüşlerin örtüştüğünü vurguladı.

Terörizmle mücadele

Irak-Türkiye ilişkilerinin ‘iki halk arasında sağlam temellere dayandığını ve binlerce yıldır devam ettiğini’ belirten Sudani, ‘komşuluk bağları, çıkarlar, tarih, sosyal ve dini ilişkilerin koşullar, politikalar ve hükümetler değişse de devam ettiğini’ kaydetti.

Erdoğan ile ‘ilişkilerin güvenlik boyutu ve iki ülkenin terörizm nedeniyle karşı karşıya kaldığı zorluklarla ilgili temel ayaklarını’ ele aldıklarını söyleyen Sudani, ülkesinin ‘sağlam ve net’ tutumunu yineleyerek, ‘iki ülkenin ulusal güvenliğinin tek bir bütün olduğunu’ ifade etti.

Görsel kaldırıldı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani, ortak basın toplantısının sonunda el sıkıştı. (Türkiye Cumhurbaşkanlığı)

PKK konusunda ise Sudani, Bağdat'ın bu örgütü ‘yasaklı grup’ olarak sınıflandırdığını ve ‘hiçbir tarafın Irak topraklarını komşu ülkelere karşı saldırganlık için bir sıçrama tahtası olarak kullanmasına izin vermediğini’ vurguladı.

Sudani, Suriye konusunda, ülkesinin Irak ve Türkiye'ye komşu olan Suriye’de güvenlik, istikrar, yeniden yapılanma ve kalkınmanın sağlanması konusundaki istekliliğini vurgulayarak, Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera'ya ülkedeki tüm mezhep ve azınlıkların eşit haklara sahip olması için çalışılması gerektiğini söylediğini hatırlattı.

Irak Başbakanı Gazze Şeridi'ne insani yardım girişine izin verilmesinin önemini vurguladı ve İsrail'in bölgenin güvenlik ve istikrarını tehdit eden uygulamalarına son vermesi gerektiği konusunda Türkiye ile hemfikir olduğunu ifade etti.

Sudani, görüşmeler ve anlaşmaların imzalanmasını içeren Türkiye ziyaretinin, Erdoğan'ın geçen yıl nisan ayında Irak'a yaptığı ziyaretin devamı niteliğinde olduğunu belirtti.

Mutabakat zabıtları

Türkiye ile Irak arasındaki Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi'nin dördüncü toplantısı, dün Ankara'ya gelen ve Erdoğan tarafından Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde resmî törenle karşılanan Sudani ve Erdoğan'ın başkanlığında başkent Ankara'da gerçekleştirildi.

Görsel kaldırıldı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani başkanlığında düzenlenen Türkiye-Irak Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi'nin dördüncü toplantısından (Türkiye Cumhurbaşkanlığı)

Toplantının sonunda Erdoğan ve Sudani, savunma sanayi ve uzman değişimi alanlarında iş birliği, Irak vatandaşlarının Türkiye'den gönüllü geri dönüşleri için standart operasyon prosedürleri, yasal alanlarda iş birliği ve yasadışı uyuşturucu kaçakçılığıyla mücadele, güvenlik eğitimi, acil durum ve afet yönetimi, ölçüm ve kalibrasyon faaliyetleri ve Bağdat ve Basra'da Türk üniversitelerinin şubelerinin açılmasına ilişkin iş birliği protokolü gibi bir dizi mutabakat zaptının imzalanmasına tanıklık etti.

Ticaret borsası

Ticaret Bakanı Ömer Bolat, ülkesinin özel sektörünün Irak'taki yeniden yapılanma ve kalkınma çabalarına aktif olarak katkıda bulunmaya hazır olduğunu açıkladı.

Irak Ticaret Bakanı Etir el-Greyri ile Ankara'da düzenlenen Türkiye-Irak yuvarlak masa toplantısına katılan Bolat, Irak'ın Türkiye'nin İslam dünyasındaki en önemli ticaret ortaklarından biri olduğunu, iki ülke arasındaki ticaret hacminin 2024 yılında yaklaşık 18 milyar dolara ulaştığını ve Erdoğan ile Sudani'nin bu hacmi 30 milyar dolara çıkarma konusunda ortak bir hedef belirlediğini ifade etti.

Görsel kaldırıldı.
Ticaret Bakanı Ömer Bolat ve Iraklı mevkidaşı Etir el-Greyri, dün Ankara'da bir yuvarlak masa toplantısı gerçekleştirdi. (Ticaret Bakanı Ömer Bolat’ın X hesabı)

Yatırımcılar için daha cazip bir yasal ortam yaratacak olan karşılıklı yatırımların teşvik edilmesi, korunması ve çifte vergilendirmenin önlenmesi gibi anlaşmaların uygulanmasının önemine işaret eden Bolat, Türk müteahhitleri için üçüncü büyük küresel pazar olan Irak'ta Türk şirketlerinin bugüne kadar 35,3 milyar dolar değerinde proje gerçekleştirdiğini açıkladı.

Irak Ticaret Bakanı Etir el-Greyri ise ülkesinin vize sorunlarını çözerek ve para transfer mekanizmalarını geliştirmek için çalışarak Türk iş adamlarının girişini kolaylaştırma kararlılığını yineledi.

El-Greyri ayrıca, Kalkınma Yolu Projesi’nin her iki ülkeden ihracatçılar ve yatırımcılar için umut verici bir yatırım fırsatı sunduğunu kaydetti.