Dünya Sağlık Örgütü (WHO), yeni tip koronavirüse (Kovid-19) karşı uluslararası aşı yarışının yoğunlaşmasıyla birlikte aşının salgını ortadan kaldırmak için sihirli bir araç olmayacağı ve bunun dışında başka alternatif sağlanmazsa yarışı kazanmanın pek bir işe yaramayacağı yönündeki açıklamalarını yineledi.
WHO Avrupa Bölge Direktörü Hans Kluge, bir aşının tek başına virüsü kısa vadede ortadan kaldıramayacağını ve mevcut yarışın birinci olmak için değil, mümkün olan en fazla sayıda etkili aşıyı üretmek için olması gerektiğini belirtti. Kluge açıklamasında, salgına karşı küresel savaşta nihai zaferin, aşı üretildikten veya elde edildikten sonra elde edilemeyeceğini, nihai sonucu belirleyecek olanın aşıyı güvenli ve etkili bir şekilde dağıtma yeteneği olduğunu vurguladı.
WHO yetkilileri, ABD, Çin, Avrupa ve Rusya arasındaki stratejik rekabet çemberine giren aşıların geliştirilmesi ve üretilmesine yönelik uluslararası yarış hakkındaki endişelerini dile getirdiler. Yetkililer bu rekabetin aşıların bilimsel düzeydeki etkinlik ve güvenlik standartları pahasına olduğunu ve kurbanlarının gelişmekte olan ve satın alma kabiliyetine sahip olmayan veya yeterli aşıyı kendi vatandaşlarına etkili bir şekilde dağıtamayan fakir ülkeler olduğunu ifade etti.
Büyük ülkeler, aşılama kampanyalarını lojistik yeteneklerini göstermek için bir platform haline getirmeye çalışırken, WHO dünyada klinik olarak test edilen 50 aşı üretim projesi olduğunu, 11'inin son aşamaya girdiğini, ancak şu ana kadar mevcut bilimsel verilerin bu aşıların etkinliği veya güvenliği konusunda kesin bir hüküm vermediğini belirtti.
Aşıyı geliştirme ve üretme yarışına paralel olarak, salgınla mücadele etmek ve özellikle büyük ülkeleri etkileyen ekonomik krizin etkilerinden kurtulmak için mümkün olan en fazla sayıda aşıyı elde etmek için şiddetli bir mücadele yaşanıyor.
Avrupa Birliği (AB) Komisyonu tarafından yayınlanan son verilere göre AB, 580 milyon yedek dozun yanı sıra ilk dağıtım için 1 milyon 225 bin doz aşı elde etmek için AstraZeneca, Sanofi, Johnson & Johnson, Biontec-Pfizer ve CureVac adlı 5 uluslararası ilaç şirketi ile nihai sözleşme imzaladı. Ayrıca Komisyon, daha fazla aşı satın almak için Moderna ve Novavax şirketleri ile görüşmelere devam ediyor.
Büyük sözleşmeler
AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen dün (Salı) AB’ye üye ülkelerin sağlık bakanları ile video-konferans yoluyla yaptığı toplantıda, ilaç şirketleriyle yapılan sözleşmelerin 5 farklı aşıyı ve bunların üretilmesi için 4 teknolojik yöntemi içerdiğini ifade etti. Kovid-19 salgınının ilk evresinde yaşananların aksine, AB ülkeleri koruyucu maske ve yapay solunum cihazı satın almak için kıyasıya bir rekabete girdiler. Aşıların satın alınmasına dair sözleşmeler ise, üye devletler adına dağıtımlarını koordine etmekle görevli AB Komisyonu tarafından imzalandı. Büyük sözleşmeler, aşı fiyatlarının piyasa fiyatlarının altına ve hatta ABD tarafından alınan fiyatların bile altına düşmesini sağladı. AB Komisyonu kaynaklarına göre, geliştirdiği aşı karmaşık lojistik yetenekler gerektiren diğer aşılara kıyasla en etkili aşılardan biri olan Moderna ile henüz bir anlaşma imzalanmadı.
Her bir ABD’li için 8 doz aşı
Ancak Avrupa aşı portföyü, önemine rağmen hala ABD portföyünün altında kalıyor. ABD’nin, her bir ABD’li için ortalama 8 doz aşıya denk gelen 2 milyon 600 bin doz aşı satın alması bekleniyor. Londra İktisat Fakültesi Halk Sağlığı Bölümü Direktörü Elias Mossialos, meselenin sayılarla değil, aşıların etkinliği ve dağıtım kampanyalarının başarısında yattığını ifade etti. Ayrıca, Avrupa ülkelerindeki halk sağlığı sistemlerinin seviyesi göz önüne alındığında, Avrupa Birliği'nin bu alanda ileride olmasının beklendiğini kaydetti. New York Üniversitesi'nden Branko Milanovic, Çin'in dünyanın tüm ülkelerinin ulaşabileceği bir aşı üretme savaşını kazanacağı ve salgın üzerindeki aylarca kontrolünün aynı zamanda ekonomik krizden yükselme savaşında belirleyici puanlar elde etmesini sağlayacağı yönünde beklentilerini dile getirdi.
Cenevre Uluslararası ve Kalkınma Araştırmaları Enstitüsü’nden Bernard Moon, aşı üretme ve edinme rekabetinin WHO’nun izleme çemberinden tamamen çıkmak üzere olduğunu ve aşıların dünyadaki ekonomik ve siyasi etkiyi artırmak için etkili bir araca dönüştüğü için önümüzdeki aylarda aşı çalışmalarının daha yoğun hale gelmesinin muhtemel olduğunu belirtti.
Çin'in programı
AB ülkeleri bir kez daha kendilerini, aşı silahını elinde bulundurması sayesinde etki alanlarını genişleten Çin ve WHO’nun denetlediği “COVAX” programıyla fakir ülkelere aşı sağlamak için çok taraflı sistemin ana fon sağlayıcısı olarak üretimin ana anahtarını elinde tutan ABD arasındaki savaşta buldu.
Ancak ABD, zengin ve yüksek gelirli ülkelerden 95'ini, fakir ülkelerden ise 92'sini içeren programdan (COVAX), ABD yönetiminin WHO’dan çekilme kararı almasının ardından ayrıldı. Programdan sorumlu yetkililerden biri, programın hala yaklaşık 5 milyar dolarlık bir açıkla karşı karşıya olduğunu ve 2024'ün sonuna kadar tüm dünya nüfusuna yeterli aşı dağıtılmasının beklenmediğini bildirdi.
COVAX programından yetkililer, güçlü müzakereler gerçekleştirmedikleri ve aşı satın almak için programdan mali yardım alamayacakları için orta gelirli ülkelerin aşı alma olasılığının en düşük ülkeler olmasından endişe ediyorlar. Komisyon uzmanları, Batılı ülkeler tarafından üretilen aşıların pazara diğerlerinden önce girmesi ve gelişmekte olan ülkelere makul fiyatlardan verilip satılmaması durumunda bunun Çin'in çıkarına olacağı ve genişlediği etki alanlarındaki konumunu güçlendireceği konusunda uyarıda bulundu.
Avrupa'daki aşılama kampanyalarının bir süredir karşı karşıya olduğu zorluklardan bahseden uzmanlar, vatandaşların halk sağlığı hizmetlerine olan güvenini zayıflatmayı ve salgını ve yayılmasını önleme ve aşıları dağıtma tedbirlerine karşı isyan etmelerini amaçlayan, özellikle Çin ve Rusya olmak üzere dış tarafların sosyal medya aracılığıyla yürüttüğü kafa karışıklığı ve şüphe kampanyaları konusunda uyardılar. AB Konseyi Başkanı Charles Michel, geçtiğimiz Perşembe günü yapılan son zirvede, aşıların etkinliğinden şüphe duyan Avrupalı vatandaşların sayısının arttığı konusunda uyarıda bulunmuş ve Komisyon'un yakında kendini koruma ve dayanışma yoluyla aşılara olan güveni güçlendirmeyi amaçlayan bir halkı bilinçlendirme kampanyası başlatacağını duyurmuştu. WHO ise aşılama programlarının başarısı için nüfusun gönüllü ve bilinçli katılımının gerekli olduğunu vurguladı ve ülkelerin farkındalık kampanyalarını farklı sosyal gruplara uyarlamak için davranış analizi tekniklerini kullanmalarını tavsiye etti.
WHO: Aşı yarışını kazanmak bir hedef değil, etkinliği ve güvenliği önemli
WHO: Aşı yarışını kazanmak bir hedef değil, etkinliği ve güvenliği önemli
لم تشترك بعد
انشئ حساباً خاصاً بك لتحصل على أخبار مخصصة لك ولتتمتع بخاصية حفظ المقالات وتتلقى نشراتنا البريدية المتنوعة