Avrupa Parlamentosu'nun kınadığı Cezayir'de öfke hakim

İhlaller arasında medyanın susturulması ve halk hareketi aktivistlerinin hapsedilmesi bulunuyor.

Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun yönetimi, özgürlükleri ve medyayı kısıtlamakla suçlanıyor. (Reuters)
Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun yönetimi, özgürlükleri ve medyayı kısıtlamakla suçlanıyor. (Reuters)
TT

Avrupa Parlamentosu'nun kınadığı Cezayir'de öfke hakim

Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun yönetimi, özgürlükleri ve medyayı kısıtlamakla suçlanıyor. (Reuters)
Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun yönetimi, özgürlükleri ve medyayı kısıtlamakla suçlanıyor. (Reuters)

Cezayir'de hükümet yanlısı partiler, Avrupa Parlamentosu'nun halk hareketi aktivistlerinin hapse atılması ve medyacıların sıkıştırılması gibi ‘Cezayir'deki ihlalleri’ kınayan listesine tepki gösterdiler.
Çoğunluktaki Ulusal Kurtuluş Cephesi (FLN) tarafından dün yapılan açıklamada şu ifadeler kullanıldı:
“Avrupa Parlamentosu'nun Cezayir'in içişlerine bariz bir müdahale teşkil edecek şekilde, Cezayir'deki insan haklarıyla ilgili liste çıkarması memnuniyetsizlikle karşılandı. Bu liste, aynı kurumun 28 Kasım 2019 tarihinde yayınladığı listenin tam bir kopyasıdır. Nitekim söz konusu liste de egemenliklerine el sürmeye çalışan küstah seslere en iyi cevabı veren Cezayirlilerin içişlerine yönelik bir müdahaleydi. Cevap ise 12 Aralık 2019’ta düzenlenen, özgür halk iradesiyle sonuçlanan ve dosttan önce düşmanın şahitlik ettiği cumhurbaşkanlığı seçimlerine güçlü katılımla verildi.”
Eski Cumhurbaşkanı Abdulaziz Buteflika ve Başbakanı Abdulaziz Cerrad gibi FLN’nin önde gelen iismlerinden olan Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun, cumhurbaşkanı seçilmesinin ardından FLN ile ilişiğini kestiğini  açıklamıştı. Halk hareketi patlak verdiğinde milyonlarca gösterici, eski iki genel sekreter de dahil olmak üzere liderlerinin çoğunun yolsuzluk suçlamasıyla hapse atıldığı FLN’nin kapatılmasını talep etmişti.
Parlamentodaki ikinci siyasi güç olan Demokratik Ulusal Birlik’ten (RND) şu açıklama yapıldı:
“Söz konusu listede yanlış ve yanlış iddialar bulunuyor. Avrupa Parlamentosu'na aynı zamanda yörüngesinde seyreden ve devrimci Cezayir'e karşı nefretini paylaşan tüm borazanlara, yenilenme ve değişim yolunda olduğumuzu, Cezayir'in halkının çıkarlarına uygun gördüğü kararları tam egemenlik ve bağımsızlıkla aldığını hatırlatıyoruz. Bu kararlar arasında insan hakları ve özgürlüklerinin geliştirilmesi ve korunmasına katkıda bulunanlar da var.
Yolsuzluk suçlamasıyla cezaevinde bulunan eski Başbakan Ahmed Uyahya’nın partisi RND, söz konusu listenin ‘kışkırtıcı olduğunu, Cezayirlilerin içişlerine yönelik Avrupa  müdahalesi sayıldığını’ söyledi.
Tebbun’un politikalarına sadık Yeni Nesil Partisi Başkanı Sufyan Ceylani de listenin “Cezayirlilerin onurunu lekelediğini, Cezayir’i bir manda olarak görme girişimi sayıldığını” belirtti. Ceylani sözlerinin devamında “Tüm vatanseverlerin egemenliğimizi savunması gerekiyor. Değişime evet, kaosa hayır” ifadelerini kullandı. Hareket içindeki aktivistlere karşı çıktığının bir göstergesi olarak da “Daha önceki açıklamalarına göre, yabancı gündeme hizmet etmek için ülke içindeki istikrara darbe vurmayı istiyorlar” dedi.
Milletvekillerinin perşembe günü gerçekleştirilen oturumda oyladığı söz konusu bağlayıcı olmayan listede; 2019 yazından bu yana barışçıl harekete, sendika aktivistlerine ve gazetecilere yönelik siyasi tutuklamalar ve keyfi gözaltılarda artışın adil yargılanma konusundaki temel haklarına aykırı oluşu, genellikle ulusal güvenliğe karşı yabancı güçlerle komplo kurmakla suçlanan bağımsız medyaya sansür, sorgulama ve ağır cezaların uygulanması ve bunların Buteflika hükümetinin resmen sona ermesine rağmen devam etmesi gibi ihlaller yer alıyor. Kovid-19 salgınıyla mücadelede getirilen güvenlik kısıtlamalarının hükümetin kontrollerini sıkılaştırdığı, yetkililerin bu kısıtlamaları sivil alanı daha fazla kısıtlamak, barışçıl muhalefeti sınırlamak ve ifade özgürlüğünü engellemek için kullandığına da değiniliyor. İktidardaki yetkilileri sosyal medyada eleştirdikleri için tutuklanan bazı aktivistlerin isimlerine yer verilen listede aynı zamanda Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü (RSF) muhabiri gazeteci Halid Dararni'nin hapsedilmesine dikkat çekiliyor. Dararni, ‘kalabalığı tahrik etme’ ve ‘ulusal birliği tehdit’ suçlarından temyiz mahkemesi tarafından iki yıl hapis cezasına çarptırılmıştı.
Cezayir Hükümet Sözcüsü Ammar Balhimer, geçen yıl çıkartılan benzer bir listeye verdiği cevapta “listenin Cezayir’e pusu kuran, kaosa ve karışıklığa sebebiyet vermek isteyen parlamenterlerin maskesini düşürdüğünü ancak bu planların farkında olan Cezayir’in bu kişilerle mücadele etmeye kararlı olduğunu” vurgulamıştı.



Hamas, İsrail'e baskı yaparak Refah sınır kapısının her iki yönde de açılmasını sağlamaları için arabuluculara çağrıda bulundu

İnsani yardım yüklü bir kamyon, Gazze Şeridi ile Refah sınır kapısının Mısır tarafında izin bekliyor (AFP)
İnsani yardım yüklü bir kamyon, Gazze Şeridi ile Refah sınır kapısının Mısır tarafında izin bekliyor (AFP)
TT

Hamas, İsrail'e baskı yaparak Refah sınır kapısının her iki yönde de açılmasını sağlamaları için arabuluculara çağrıda bulundu

İnsani yardım yüklü bir kamyon, Gazze Şeridi ile Refah sınır kapısının Mısır tarafında izin bekliyor (AFP)
İnsani yardım yüklü bir kamyon, Gazze Şeridi ile Refah sınır kapısının Mısır tarafında izin bekliyor (AFP)

Hamas, arabuluculara ve Gazze'deki Şarm el-Şeyh ateşkes anlaşmasının garantör ülkelerine, İsrail'in anlaşmayı "ihlal etmesini" durdurması ve anlaşmada yer alan taahhütlerini, özellikle de Refah sınır kapısının her iki yönde açılması gibi taahhütlerini yerine getirmesi için ciddi baskı yapmaları çağrısında bulundu.

Hamas Sözcüsü Hazım Kasım, bugün yaptığı açıklamada, İsrail ordusunun "sivilleri hedef alarak, çadırlarını içerideyken yakarak, Şeridin evlerinden geriye kalanları yıkarak ve Refah sınır kapısını kapatmaya devam ederek Gazze Şeridi'ndeki halkımıza karşı katliamlar yapmaya devam ettiğini" söyledi.

Kasım, hareketin ateşkes anlaşmasına bağlı kaldığını belirtti. Anlaşmanın uygulanması kapsamında dün tutuklularından birinin cenazesini teslim ettiklerini kaydeden Kasım, tutuklu değişimini tamamen sonuçlandırmak için çalışmalarına devam edeceklerini ifade etti.

İsrail hükümeti dün, Refah sınır kapısının önümüzdeki günlerde yalnızca Gazze Şeridi'nden ayrılanların Mısır'a seyahat edebilmeleri için açılacağını duyurdu.

Ancak Mısır Devlet Enformasyon Servisi daha sonra bir yetkilinin, İsrail'in Gazze Şeridi'nden çıkış kapısının açılması için Kahire ile iş birliği yapılacağı yönündeki açıklamasını yalanladığını bildirdi.

Resmi kaynak, "Sınır kapısının açılması konusunda anlaşmaya varılması halinde, Trump'ın planında belirtildiği gibi, sektöre giriş ve çıkışlar çift yönlü olarak sağlanacak" ifadelerini kullandı.


Refah Sınır Kapısı ve cephe hattı Gazze meselesini körüklüyor

2023 yılının Kasım ayında Refah Sınır Kapısı’nın Gazze Şeridi tarafındaki Filistinliler (AFP)
2023 yılının Kasım ayında Refah Sınır Kapısı’nın Gazze Şeridi tarafındaki Filistinliler (AFP)
TT

Refah Sınır Kapısı ve cephe hattı Gazze meselesini körüklüyor

2023 yılının Kasım ayında Refah Sınır Kapısı’nın Gazze Şeridi tarafındaki Filistinliler (AFP)
2023 yılının Kasım ayında Refah Sınır Kapısı’nın Gazze Şeridi tarafındaki Filistinliler (AFP)

Refah Sınır Kapısı’nın açılması konusunda Mısır ile İsrail arasında çıkan anlaşmazlık ve aynı cephede Hamas üyesi olduğu sanılan unsurların İsrail güçlerine düzenlediği saldırı, Gazze'de gerginliği yeniden alevlendirdi.

Mısır dün, İsrail'in ‘Refah Sınır Kapısı’nın Filistin tarafından sadece çıkış için açılması konusunda bir anlaşmaya varıldığı’ iddiasını yalanladı. Mısırlı bir yetkili, “Sınır kapısı, eğer anlaşma sağlanırsa, geçiş noktası ABD Başkanı Donald Trump'ın barış planına çerçevesinde her iki yönde de giriş ve çıkış için açılacak” dedi. İsrail hükümetinin Hükümet Faaliyetleri Koordinatörlüğü, sınır kapısının ‘önümüzdeki günlerde, yalnızca Gazze sakinlerinin Mısır'a çıkması için’ açılacağını bildirdi.

Öte yandan sahada silahlı unsurlar, Refah Sınır Kapısı’nda konuşlu İsrail güçlerine tanksavar füzeleriyle saldırdı.

Bir diğer gelişmede, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu liderliğindeki iktidar koalisyonu, Filistin devleti kurulmasını öngören Trump’ın Gazze’deki savaşı sona erdirme planını desteklemekten kaçınmak için, muhalefetin dün İsrail parlamentosu Knesset'te önerdiği oylamayı boykot etti.


Petrol zengini Babnusa'dan sonra HDK’nin yeni hedefi Kadugli mi, el-Ubeyd mi?

Hızlı Destek Kuvvetleri'nin (HDK) Kordofan eyaletindeki el-Ubeyd şehrine düzenlediği saldırının yol açtığı yıkım (Sosyal medya)
Hızlı Destek Kuvvetleri'nin (HDK) Kordofan eyaletindeki el-Ubeyd şehrine düzenlediği saldırının yol açtığı yıkım (Sosyal medya)
TT

Petrol zengini Babnusa'dan sonra HDK’nin yeni hedefi Kadugli mi, el-Ubeyd mi?

Hızlı Destek Kuvvetleri'nin (HDK) Kordofan eyaletindeki el-Ubeyd şehrine düzenlediği saldırının yol açtığı yıkım (Sosyal medya)
Hızlı Destek Kuvvetleri'nin (HDK) Kordofan eyaletindeki el-Ubeyd şehrine düzenlediği saldırının yol açtığı yıkım (Sosyal medya)

İki yılı aşkın süredir devam eden şiddetli çatışmaların ardından Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) geçtiğimiz pazartesi günü, Orta Sudan’daki Batı Kordofan eyaletinin merkezi Babnusa şehrinde, Sudan ordusunun son kalesi olan 22. Piyade Tugayı üzerinde ‘tam kontrol’ sağladığını duyurdu. Bu arada bazı askeri uzmanlar, petrol zenginliği ve süt ürünleri üretimi ile tanınan stratejik şehrin düşmesinin, kuzey ve güneydeki diğer bölgelere yönelik yeni saha kazanımları için bir sıçrama noktası haline gelebileceğini öngörüyor. Olayın üzerinden iki gün geçmesine rağmen Sudan ordusundan resmi bir açıklama gelmezken, orduya yakın platformlarda, şehirdeki birliklerin aynı eyaletteki Heglig bölgesine çekildiği iddiaları paylaşıldı.

Kordofan şehirleri sallantıda

Kordofan’daki büyük şehirler, HDK’nin baskılarının artmasıyla sallantıda. Sudan ordusunun elinde sadece, Batı Kordofan’da Nuhud ve Babnusa’nın düşmesinin ardından Kuzey Kordofan eyaletinin el-Ubeyd ve Um Ruvabe şehirleri ile Batı Kordofan’daki petrol zengini Heglig kaldı. Güney Kordofan eyaletinde ise ordu Kadugli ve Deleng’i kontrol ederken, HDK ed-Dubeybat’ta hakimiyet kurmuş durumda. Diğer yandan HDK’nin müttefiki olan Sudan Halk Kurtuluş Hareketi’nin Abdulaziz el-Hilu kanadı, Güney Kordofan’daki Nuba Dağları’ndaki Kauda şehrini kontrol ediyor.

Babnusa’nın önemi

Batı Kordofan eyaletinde, Doğu Darfur sınırına yakın konumda bulunan Babnusa, başkent Hartum’a yaklaşık 600 kilometre uzaklıkta yer alıyor. Sudan demiryolu ağının en önemli kavşaklarından biri olan şehir, ülkenin batısı ile doğusu ve kuzeyini birbirine bağlıyor. Babnusa, Sudan’ın önde gelen süt fabrikalarına ev sahipliği yapmasının yanı sıra petrol zenginliği ile ekonomik açıdan stratejik bir şehir olarak kabul ediliyor.

dfvg
El-Faşir'in Hızlı Destek Kuvvetleri'nin (HDK) eline geçmesinin ardından şehirden kaçmak zorunda kalan yerlerinden edilmiş Sudanlılar, 26 Ekim 2025 (AFP)

HDK, Babnusa’nın düşüşünün ardından izleyeceği net stratejiyi henüz açıklamamış olsa da, eski Sudan ordusu askerleri olası senaryolar üzerinde değerlendirmelerde bulundu. İsminin açıklanmasını istemeyen eski bir Sudan ordusu subayı, Babnusa’nın hem askeri hem de coğrafi açıdan büyük öneme sahip olduğunu, düşmesinin savaşın gidişatında kritik bir dönüm noktası oluşturabileceğini ve bunun, Güney Kordofan’ın başkenti Kadugli, Deleng ve ordunun hâlâ kontrolünde tuttuğu diğer bölgelerin ele geçirilmesine kapı açabileceğini belirtti. Subay, “HDK, Kuzey Kordofan eyaletinin başkenti el-Ubeyd’i öncelikli askeri hedefleri arasına almış ve sürekli saldırılar düzenlemeye devam etmiştir. Kuvvetlerini stratejik noktalara yaymaları, şehre yönelik bir saldırının her an gerçekleşebileceğini gösteriyor” dedi.

HDK ateşkese uymadı

Kaynak, HDK’nin tek taraflı bir ateşkes ilan etmiş olmasına rağmen buna uymadığını ve 22. Piyade Tugayı’na bağlı askerlerin mevzilerine yönelik saldırılarına devam ederek şehri ele geçirdiğini belirtti. Bu durum, grubun askeri hedeflerinin henüz tamamlanmadığını ortaya koyuyor.

Askeri uzmanlara göre HDK’nin bu bölgeyi ele geçirmesi, ona daha fazla askeri operasyon için iyi bir üs sağlıyor. Uzmanlar, kuvvetlerin müttefiki olan Abdulaziz el-Hilu liderliğindeki Halk Kurtuluş Hareketi’ni destekleyerek, Güney Kordofan eyaletinin başkenti Kadugli’yi ele geçirmeye çalışmasının muhtemel olduğunu belirtiyor. Bu, ordunun eyaletteki önemli bazı kasabaları ele geçirmesinin ardından gelen stratejik bir adım olarak değerlendiriliyor.

Sudan ordusunun eski Genelkurmay Başkan Yardımcısı ve sözcüsü Tümgeneral Muhammed Beşir Süleyman, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Babnusa’nın HDK’nin eline geçmesinin beklenen bir gelişme olduğunu ve kenti kontrol eden tarafın operasyonel manevra alanını büyük ölçüde genişleteceğini söyledi. Süleyman, “Babnusa, petrol zenginliğiyle ekonomik açıdan önemli bir eyalette yer alıyor. Ayrıca demografik yapısı, HDK’nin sosyal tabanlarını oluşturuyor. Bu durum, onlara siyasi bir boyut kazandırıyor; özellikle Darfur bölgesi ile bağlantılı olarak kontrol alanlarını genişletmek ve Kordofan’da savaşçılar için lojistik destek sağlamak amacıyla bir tür geçici yönetim oluşturma stratejisi izliyorlar” ifadelerini kullandı.

efrf
El-Faşir'den gelen Sudanlı mülteciler, Tine Mülteci Kampı (Reuters)

Süleyman, HDK’nin Babnusa’yı ele geçirmesinin, ordunun Kuzey Kordofan eyaletindeki operasyonel ilerleyişine karşı onu daha avantajlı bir askeri konuma getirdiğini, buna rağmen ordunun el-Ubeyd’in batısı ve Nuba Dağları’nda elde ettiği zaferlerin önemini koruduğunu belirtti.

Ordu neye ihtiyaç duyuyor?

Süleyman, ordunun Kuzey ve Batı Kordofan’daki tüm cephelerde operasyonları yönetebilmesi için doğru planlamaya ihtiyaç duyduğunu vurguladı. Bunun, kuvvetler, lojistik destek ve yedeklerin sağlanması gibi büyük askeri kaynakları gerektirdiğini ifade ederek, “Operasyonel başarısızlığa yer yok. Stratejik hedef, Darfur’un yeniden kontrolünü sağlamak” dedi.

Eski asker, HDK’nin Babnusa’yı ele geçirerek başarmayı hedeflediği askeri amaçların başında, Sudan ordusunu Batı Kordofan’daki sosyal tabanlarından uzaklaştırmak olduğunu söyledi.

Süleyman, “Bu bölgeyi kontrol etmek HDK’ye, operasyonlarında asker ve teçhizat tedarikini sürdürme imkânı sunuyor, böylece daha fazla toprak kazanabiliyor, aynı zamanda Darfur’u güvence altına alıyor ve stratejik öneme sahip el-Ubeyd şehrine yönelik operasyonlarını geliştirebiliyor” dedi.

Süleyman ayrıca, HDK’nin kenti ele geçirme çabasının, askeri ve siyasi olarak konumunu güçlendirme, kara hakimiyetini genişletme ve böylece daha güçlü bir müzakere pozisyonu elde etme amacı taşıdığını vurguladı. Bu çerçevede, ABD, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Mısır’ın dahil olduğu Dörtlü’nün Sudan’da üç aylık bir insani ateşkes sağlama çabaları da devam ediyor.