Avrupa’daki havalimanları, aşıların taşınmasındaki zorlukları aşmaya hazırlanıyor

Kovid-19 virüsüne karşı geliştirilen biri dizi aşının onaylanma tarihi yaklaşırken, Avrupa’nın büyük şehirlerindeki bazı havalimanları çalışanları, milyonlarca doz aşının dünyanın çeşitli yerlerine nakledilmesi için eşi görülmemiş lojistik zorlukların üstesinden gelmeye hazırlanıyor.
Frankfurt, tıbbi ürünlerin taşınması hususunda Avrupa’nın en büyük merkezi kabul ediliyor ve yeni tip koronavirüse (Kovid-19) karşı milyonlarca kişinin aşılanma sürecinin başarılı olmasında büyük bir rol oynayacak. Lufthansa şirketinin Kargo Operasyonları Müdürü Karen Kristan, sıcaklığın belli bir seviyede tutulduğu soğutmalı kargo merkezi binasındaki turu sırasında Fransız Haber Ajansı’na (AFP) yaptığı açıklamada, “Kritik bir aşamaya girdiğimiz için şu anda psikolojik baskı da artıyor” ifadelerine yer verdi.
Eski bir hemşire olmasının sağladığı avantajlardan da yararlanan Kristan, ekibinin göreve hazır olduğundan emin görünüyor. Zira, “operasyonlar planlandı, kendimize çok güveniyoruz, çünkü çok iyi bir şekilde hazırlandık” diyor.
Frankfurt Havaalanı Hizmetleri’nin (Fraport AG) kargoyla ilgili altyapı Müdürü Max Philipp Conrady ise, AFP’ye verdiği demeçte daha ileriye giderek, “Ağustos ayından bu yana hazır bir durumdayız” dedi.
Frankfurt Havalimanı’ndaki kargo binası, koronavirüs salgınının patlak vermesinden bu yana, yolcu sayısının önemli ölçüde azaldığı ve havayolları uçuşlarının askıya alındığı bir dönemde, ilaç, sağlık personeli kıyafetleri ve maske sağlamak için küresel tedarik zincirini destelemek adına gece gündüz durmaksızın çalışıyor. Havalimanını işleten Fraport Grubu’na göre, ana yolcu terminaline birkaç kilometre uzaklıkta bulunan geniş ve sıcaklığın belli bir seviyede tutulduğu bina, 2019 yılında 120 bin ton aşı, ilaç ve diğer tıbbi ürünleri depoladı. Bina, ilaçların depolanması için çok önemli olan kontrollü bir sıcaklığa sahip 12 bin metrekarelik bir alana yayınlan depolardan oluşuyor.
Kristan, futbol sahası büyüklüğünde olan yaklaşık 8 bin metrekarelik bir alanın sadece Lufthansa’ya tahsis edildiğini ifade etti. İklimlendirme sistemleri istenilen havayı pompalarken depolar harıl harıl çalışıyor, çalışanlar bir yerden başka bir yere gidiyor, bazılarıyla forkliftler kullanıyor. Depolardan birine aşılamaya hazır halde kutulanmış kızamık aşıları yerleştirildi.
Sıcaklığın 2 ila 8 santigrat derece arasında ayarlandığına işaret eden Kristan’a göre, Frankfurt Havalimanı’nda aşılar için uygun sıcaklığa sahip 2 bin metrekare alana sahip soğutmalı depo bulunuyor. Fraport, geçtiğimiz günlerde, aşıların soğuk hava depolarından uçaklara taşınması için geliştirilmiş soğutmalı araçlara yatırımlarını artırdığını ve şimdiden bunlardan 20 tanesine sahip olduğunu, böylece birden fazla sevkiyatı aynı anda uçaklara yüklemesinin mümkün olduğunu ilave etti.
AstraZeneca’nın ilaç firmasının Oxford Üniversitesi işbirliğiyle geliştirdiği aşı gibi bazı aşıların, taşınma sırasında normal seviyelerde soğutulmuş ortamlarda  saklanabilmesi mümkün. Ancak, buna karşın Frankfurt Havalimanı’na yaklaşık 20 km mesafedeki Mantes’te bulunan Biontech laboratuvarında geliştirilen Pfizer aşısının yaklaşık eksi 70 santigrat derece sıcaklıkta saklanması gerekiyor. Bu ise, aşının son derece sabit sıcaklıklarda tutulması için kuru buz kullanan araba boyutunda konteynerler gerektiriyor. Bu şartlarda, herhangi bir güç kaynağı olmadan uzak mesafelere ulaşması için yeterince uzun bir süre olan 120 saate kadar sıcaklığı sabit tutularak saklanabiliyor.
Avrupa Birliği kısa bir süre önce 300 milyon doz “Pfizer-Biontech” aşısı satın almayı kabul etti ve bu satın alım, büyük bir kısmı önümüzdeki aylarda Frankfurt Havalimanı’nda yoğunlaşacak olan devasa bir lojistik hareketliliğin habercisi. Franskfurt Havalimanı çok soğuk kargoları saklayabilme imkanlarına sahip olmasına rağmen Kristan, uçuş imkanlarının aşı dağıtım hızını etkileyen önemli bir faktör olacağını belirtti.
Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA) tarafından geçtiğimiz Eylül ayında yayınlanan değerlendirmelere göre, yaklaşık 8 milyarlık dünya nüfusuna tek doz aşı sağlamak için yaklaşık 8 bin tane Boeing 747 uçağının gerekli olacağı ifade edildi. Birlik, kargo sektörünün “tarihindeki en büyük taşımacılık sorunuyla” karşı karşıya olacağını ilave etti. Sıcaklığı sıfır santigrat derecenin altında tutma ihtiyacı olmadıkça, kargo uçakları genellikle bir milyon doza yakın aşıyı taşıyabiliyor. Havayoluyla sağlanan küresel kargo sevkiyatının yüzde 40’ının genellikle salgın sebebiyle sayıları önemli ölçüde azalmış olan yolcu uçaklarıyla taşınıyor olması belki de bu zorluğun boyutunu artıran şey oldu. DHL tarafından finanse edilen bir araştırma, 10 milyar dozun taşınması için 15 bin uçuş gerekeceği tahmininde bulundu.
Öte yandan Conrady, “Optimum trafik düzeyine nasıl ulaşabileceğimizi görmek için üreticilerle iletişim halindeyiz. Frankfurt gibi hava ulaşım merkezlerinde pek çok şey, operasyonun başarısına bağlıdır. Aşılar küresel düzeyde hızlı bir biçimde dağıtılmadıkça, havacılık sektörü normal seyrine devam etmek için ihtiyaç duyduğu yolcu sayına sahip olamayacak” ifadelerine yer verdi.